Δεκαέξι χρόνια μετά τη θέσπιση του νόμου για τους προστατευόμενους μάρτυρες, σήμερα –εκτός άλλου απρόοπτου –ο θεσμός, που παραπέμπει σε κινηματογραφική ταινία για τα ελληνικά δικαστικά δεδομένα, αναμένεται να πάρει… σάρκα και οστά στην αίθουσα των γυναικείων φυλακών του Κορυδαλλού, όπου συνεχίζεται η δίκη για την υπόθεση της Χρυσής Αυγής.
Ολα είναι έτοιμα, όπως φαίνεται, για να εξεταστούν εξ αποστάσεως οι πέντε προστατευόμενοι μάρτυρες, με τους οποίους κλείνει ο πρώτος κύκλος των μαρτυρικών καταθέσεων. Από νωρίς το πρωί θα βρίσκονται σε ειδικό δωμάτιο, στο κτίριο της Γενικής Ασφάλειας Αθηνών, στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας. Και από εκεί, παρουσία δικαστικού και εισαγγελικού λειτουργού θα κληθούν να καταθέσουν όσα αυτοβούλως έχουν περιγράψει στις ανακριτικές Αρχές για όλα όσα βίωσαν τα χρόνια που και οι ίδιοι βρέθηκαν εντός των τειχών της Χρυσής Αυγής.
Στη δικαστική αίθουσα του Κορυδαλλού θα φτάνει μόνο η φωνή τους και αυτή αλλοιωμένη, προκειμένου να διασφαλιστεί η προστασία που τους παρέχει ο νόμος, αν και το μοντέλο αυτό της εξέτασης των τελευταίων αλλά κρίσιμων μαρτύρων κατηγορίας έχει προκαλέσει ενστάσεις τόσο από την πλευρά της πολιτικής αγωγής όσο και από την πλευρά της υπεράσπισης των κατηγορουμένων.
ΤΑ ΕΥΤΡΑΠΕΛΑ. Στο άκουσμα εξάλλου της εξέτασης των προστατευόμενων μαρτύρων πολλοί θυμήθηκαν το ευτράπελο σκηνικό που είχε δημιουργηθεί στη δίκη για την υπόθεση της 17Ν. Τον Μάρτιο του 2013, ο πρόεδρος εκείνου του δικαστηρίου Μιχάλης Μαργαρίτης εκφωνώντας τα ονόματα των μαρτύρων από τον κατάλογο, όταν έφτασε στους προστατευόμενους μάρτυρες τους φώναξε με την κωδική τους ονομασία, όπως Α1.
Ωστόσο, τότε, επειδή ουσιαστικά ήταν και η πρώτη φορά που ο θεσμός δοκιμαζόταν στην πράξη, οι ανώνυμοι μάρτυρες, προφανώς εκ παραδρομής, αυτοαποκαλύφθηκαν φωνάζοντας «παρών» στο άκουσμα της κωδικής ονομασίας που αντιστοιχούσε στον καθέναν από αυτούς… Γεγονός, μάλιστα που είχε προκαλέσει έκπληξη, αλλά και γέλια στο ακροατήριο της εποχής εκείνης.
Ισως ήταν κι αυτός ένας από τους λόγους που ο τρόπος της εξέτασης των προστατευόμενων μαρτύρων απασχόλησε ιδιαίτερα τις Αρχές προκειμένου τα πρόσωπα αυτά να μη στοχοποιηθούν από τη Χρυσή Αυγή. Για την Ιστορία πάντως αξίζει να αναφέρουμε ότι πριν από λίγους μήνες, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, έγινε και η πρώτη εξέταση προστατευόμενου μάρτυρα, ο οποίος εξ αποστάσεως κατέθεσε σε δίκη που διεξήχθη στην Πάτρα.
Οι προστατευόμενοι μάρτυρες, πρώην στελέχη της Χρυσής Αυγής, έχουν καταθέσει στην προδικασία, με χρήση των διατάξεων περί προστασίας μαρτύρων (άρθρο 9 ν. 2928/2001, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με το άρθρο 8 παρ. 1 ν. 3875/2010), χωρίς την αναγραφή του ονόματος, του τόπου γέννησης, κατοικίας, εργασίας, επαγγέλματος και ηλικίας τους στην έκθεση ένορκης εξέτασής τους.
ΠΕΔΙΟ ΜΑΧΗΣ. Ο τρόπος της κατάθεσής τους αποτέλεσε μάλιστα σε προηγούμενες συνεδριάσεις του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων της Αθήνας πεδίο μάχης. Η πολιτική αγωγή είχε ταχθεί υπέρ της αποκάλυψης της ταυτότητας των πέντε προστατευόμενων μαρτύρων.
Συγκεκριμένα, οι συνήγοροι των αιγύπτιων ψαράδων Κώστας Παπαδάκης, Αθανάσιος Καμπαγιάννης και Κώστας Σκαρμέας, κάλεσαν τους προστατευόμενους μάρτυρες «να προσέλθουν εκούσια και επώνυμα στο ακροατήριο, δημοσιοποιώντας τα πλήρη στοιχεία τους,και να καταθέσουνκατά συνείδηση και ελεύθερα, όλη την αλήθεια».
Βασικό επιχείρημα των συνηγόρων, ότι η κατάθεση με «προσωπείο», μέσω ηχητικής μετάδοσης, αντιβαίνει στις αρχές της δίκαιης δίκης, αλλά και επιτρέπει στους θύτες να παραστήσουν τα θύματα. Οι συνήγοροι της ίδιας πλευράς είχαν επισημάνει ακόμα ότι τα στοιχεία και των μαρτύρων έχουν διαρρεύσει από μερίδα του Τύπου, ενώ δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολο να προσδιοριστεί το πρόσωπο αυτών, με βάση και το περιεχόμενο των μαρτυρικών τους καταθέσεων.
Με τη σειρά τους, οι συνήγοροι υπεράσπισης των κατηγορουμένων, μετά την απόφαση του δικαστηρίου ότι η κατάθεση θα γίνει με τους δικονομικούς όρους περί των προστατευόμενων μαρτύρων, ζήτησαν να είναι παρόντες στον ειδικό χώρο όπου θα βρίσκονται ο δικαστικός και ο εισαγγελικός λειτουργός.
Αφού ξεπεράστηκαν τα όποια δικονομικά εμπόδια, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται η μαρτυρία των προσώπων αυτών, καθώς στις ανακριτικές τους καταθέσεις έχουν δώσει στοιχεία για την ιεραρχική δομή της Χρυσής Αυγής, την εκπαίδευση των μελών της οργάνωσης, την «ιδεολογική κατήχηση» και την «πλύση εγκεφάλου» των νέων στελεχών, καθώς και για τις επιθέσεις κατά αλλοδαπών.
