Η στρατιωτική υποχώρηση του ISIS είναι καλή είδηση για τη Μέση Ανατολή αλλά δεν συνεπάγεται ούτε επικράτηση του μετριοπαθούς Ισλάμ, ούτε, βεβαίως, διευκόλυνση της ένταξης των μουσουλμάνων μεταναστών. Eξάλλου, όταν ηττηθεί το ISIS, oι «μαχητές» με αμερικανική ή ευρωπαϊκή υπηκοότητα θα επιστρέψουν στις δυτικές χώρες, ήρωες στα μάτια πολλών δικών τους. Όσο για μας, είναι εύκολο να συμφωνήσουμε περί βαρβαρότητας του ISIS· θα υπάρχει όμως πάντοτε μια μερίδα πληθυσμού και «ορθώς» σκεπτομένης διανόησης που θα αναζητεί περίπλοκες πολιτικοοικονομικές αιτίες σε φαινόμενα απλής κτηνωδίας. Γι’ αυτό, είναι δυσκολότερο να συμφωνήσουμε στην ανάλυση και διαχείριση του «ειρηνικού», καθημερινού μίσους εναντίον των απίστων, καθώς και της ατομικής ισλαμικής βίας που συνεχίζεται ανεξάρτητα από την τύχη του ISIS. Ο Σαϊφούλο Σαΐποφ, που σκότωσε οκτώ άτομα την περασμένη εβδομάδα στο Μανχάταν, είχε έρθει στις ΗΠΑ με τον νόμο της οικογενειακής επανένωσης που επιτρέπει την εγκατάσταση μιας αλυσίδας συγγενών χωρίς άλλα κριτήρια. Κανείς δεν θέλει να αναλάβει την πολιτική ευθύνη της μεταρρύθμισης αυτού του νόμου, που είναι αναχρονιστικός (ισχύει στις ΗΠΑ από το 1965), προβλέπει υπερβολικό όριο εισερχομένων (480.000 ετησίως) και γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης από το Ισλάμ.

Αν και τρομοκρατικά επεισόδια συμβαίνουν παντού, η πιο ευπαθής περιοχή παραμένει η Μεσόγειος: η χρόνια αδυναμία του Νότου επιδεινώθηκε μετά την υπερπρόθυμα και ρομαντικά επονομασθείσα «αραβική άνοιξη» που έδειξε ότι οι Ευρωπαίοι δεν καταλαβαίνουν τίποτα από την Ανατολή. Το Ισλάμ σάρωσε τα όνειρα της Δύσης περί επανάστασης και εκδημοκρατισμού στον Τρίτο Κόσμο, καθώς και τα σχέδια της Ανατολής –τον παναραβισμό, τον σοσιαλισμό νασερικού τύπου, τις απόπειρες εκκοσμίκευσης, τη συνεργασία Βορρά-Νότου –προωθώντας το αρχαίο σχέδιο του παγκόσμιου εξισλαμισμού. Για την επιτυχία του όλα τα μέσα είναι «χαλάλ»: επιστροφή στο προγονικό Ισλάμ (σαλαφισμός), τζιχάντ, μαζική τρομοκρατία, «τακίγια» (υποκρισία, εξαπάτηση), πολιτική και στρατιωτική παρενόχληση, πραξικοπήματα. Το Ισλάμ, απορρίπτοντας οντολογικά τον Άλλο (όταν δεν μπορεί να τον προσηλυτίσει) και απαγορεύοντας την ελευθερία της σκέψης στους δικούς του, δημιουργεί κατάσταση κλειστού παιχνιδιού: εξού ο κοινοτισμός, η περίκλειση σε εσωστρεφείς, φανατικές κοινότητες οι οποίες γίνονται δέκτες πολεμικής προπαγάνδας στα τζαμιά, με αποτέλεσμα απομάκρυνση από τους κοσμικούς θεσμούς (ιδιαίτερα από το σχολείο) και την πολιτική κοινωνία. Αντίθετα απ’ ό,τι θέλουμε να πιστεύουμε, ουδείς στο Ισλάμ φαίνεται ικανός να το απαλλάξει από την απάνθρωπη απολυταρχία του προκαλώντας ένα είδος μουσουλμανικού Διαφωτισμού. Οι λιγοστές φωνές των μουσουλμάνων που κατανοούν την ιστορική αυτή παγίδα καταπνίγονται μέσα στον θόρυβο των ομαδικών προσευχών και των κηρυγμάτων περί πολυπολιτισμικότητας.

Τη Μεσόγειο, μια τρι-ηπειρωτική θάλασσα, απειλεί η ίδια η δημογραφική εξέλιξη –ο υπερπληθυσμός, η πολυφυλετικότητα –την οποία είχε ευχηθεί ο Χουαρί Μπουμεντιέν: «Θα νικήσουμε τη Δύση μέσω της κοιλιάς των γυναικών μας». Το σύνθημα υιοθέτησε ο Αραφάτ και ύστερα ο Ερντογάν: η γεννητικότητα πήρε μορφή κούρσας εξοπλισμών, όπλου μαζικής καταστροφής. Η θρησκεία επίσης: η επιμονή στον μετα-αποικιακό λόγο –η ερμηνεία και νομιμοποίηση του παρελθόντος και του παρόντος μέσω της αποικιοκρατίας –οφείλεται, εν πολλοίς, στη θρησκευτική διαφορά μεταξύ πρώην αποικιοκρατουμένων και αποικιοκρατών. Οι μουσουλμανικές ηγεσίες κρατούν ζωντανή την αποικιακή μνήμη την οποία τροφοδοτούν με συμπλέγματα ανωτεροκατωτερότητας, εθνικιστικές μυθιστορίες, θρησκευτική και φυλετική εχθρότητα.

Ακόμα κι αν εκλείψει το ISIS και τελειώσει ο πόλεμος στη Συρία, η ρητορική του Ισλάμ θα συνεχιστεί χρησιμοποιώντας, εκτός από την αποικιοκρατία, τις Σταυροφορίες και, φυσικά, τις πρόσφατες στρατιωτικές επεμβάσεις σε χώρες της Ανατολής. Αυτή η ρητορική δεν σχετίζεται με κάποια «απελευθέρωση»: σχετίζεται με τη διάχυτη δυσαρέσκεια που αποτελεί ιστορικό συστατικό της Μεσογείου, οι περισσότερες χώρες της οποίας, αν και αυτοχαρακτηρίζονται λίκνο του πολιτισμού, μοιάζουν να θέλουν να μετακομίσουν.

Όταν ηττήθηκε ο Ισλαμικός Στρατός της Σωτηρίας στην Αλγερία, ξεφύτρωσαν ένοπλες ισλαμικές ομάδες (οι GIA) κι όταν έσβησαν κι αυτές, στην Αλγερία είχε επικρατήσει ο σαλαφισμός –στο μεταξύ, είχε δημιουργηθεί πυκνό δίκτυο τζαμιών σε όλο τον κόσμο που διέδιδαν κατακτητικό μήνυμα προς τους απίστους και άκρως καθαρολογικό-σκοταδιστικό προς τους πιστούς. Οι δυτικές ηγεσίες φάνηκαν κατάπληκτες: ώστε το αντιαποικιοκρατικό κίνημα ήταν άκρως εθνικιστικό και θρησκευτικό; Δεν ήταν προέκταση της δικής μας επαναστατικής παράδοσης; Εξυπακούεται ότι οι μουσουλμάνοι στην πλειονότητά τους δεν έχουν ούτε τη διάθεση, ούτε την ενέργεια να εμπλακούν σε τρομοκρατικές ενέργειες· ωστόσο, ο εξισλαμισμός, η κοινωνική διάλυση, η εξασθένιση του νόμου και του κοσμικού κράτους δεν συμβαίνουν με τρομοκρατικές ενέργειες· συμβαίνουν νομίμως, με την πλήρη κάλυψη της νομοθεσίας και της περιρρέουσας πολιτικής ορθότητας.

Η οργανωμένη ισλαμική τρομοκρατία έχει παίξει τον ρόλο της και ίσως φτάνει στο τέλος της –τουλάχιστον στις δυτικές χώρες όπου εφαρμόζεται αντιτρομοκρατική πολιτική με κάποια αποτελεσματικότητα ως προς την αστυνομική της πλευρά. Το πρόβλημα όμως δεν είναι αστυνομικής φύσεως· ο επιλεγόμενος «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» δεν έχει κανένα νόημα αν δεν αντιμετωπίζονται παραλλήλως τα προβλήματα της μετανάστευσης και της ένταξης των μουσουλμάνων. Φυσικά, αν και η Ευρώπη κρατά αμυντική στάση, οι ενεργοί σαλαφιστές δεν αρκούν για να πραγματοποιήσουν το όνειρό τους εφαρμόζοντας τη σαρία στο ευρωπαϊκό έδαφος. Επιμένουν όμως στη στρατηγική τους: κινητοποίηση των φονταμενταλιστών στις μουσουλμανικές χώρες, αποστολή του μεγαλύτερου δυνατού αριθμού φονταμενταλιστών στη Δύση και κάλυψη των ατομικών πρωτοβουλιών διαφόρων τρελών του Αλλάχ. Μακροπρόθεσμα αυτή η στρατηγική περιλαμβάνει την ενοποίηση του ισλαμικού κόσμου –πλην όμως, αν επέλθει συμφιλίωση μεταξύ σουνιτών και σιιτών, μεταξύ χαλίφη της Τουρκίας και της Σαουδικής Αραβίας (που κάνουν κόντρες σε αντριλίκια και χλιδή) το Ισλάμ δεν θα είναι πια το ίδιο. Προς το παρόν, το κλειδί είναι οι «χαρισματικοί» τοπικοί ηγέτες, ιμάμηδες και μέλη της μουσουλμανικής διανόησης που δρουν στις συνοικίες, στις μεντρέσες και στις φυλακές· προστίθεται η ευρωπαϊκή τυφλότητα και ανικανότητα· η μεταχείριση της ισλαμικής παραβατικότητας ως νομική εξαίρεση, ή ακόμα και ως επιθυμητή πολιτισμική ποικιλία.

Τελευταία Νέα