Πριν από μερικές ημέρες διάβασα στα «ΝΕΑ» ένα ενδιαφέρον άρθρο του κ. Γ. Πανούση, στελέχους του ΠΑΣΟΚ για κάποια περίοδο και πρόσφατα υπουργού της κυβέρνησης των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, στο οποίο προτείνεται το εξής: οι υποψήφιοι πρόεδροι του υπό ίδρυση φορέα της Κεντροαριστεράς να δηλώσουν εκ των προτέρων την επιλογή τους μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, σε περίπτωση που η συνεργασία καταστεί αναγκαία ή σκόπιμη μετά τις επόμενες εκλογές.

Η πρώτη μου αντίδραση ήταν αρνητική διότι αυτό θα ισοδυναμούσε με την αρχή της διάσπασης και διάλυσης του υπό συζήτηση φορέα πριν καν αυτός δημιουργηθεί. Οι αντιπαραθέσεις είναι ήδη αδικαιολόγητα έντονες μεταξύ των υποψηφίων. Ποιος σοβαρός πολίτης θα έπαιρνε στα σοβαρά έναν φορέα του οποίου τα ηγετικά στελέχη έχουν σημαντικές πολιτικές διαφορές; Βέβαια, ακραίες πολιτικές διαφορές και ιδεολογικά χάσματα δεν αποκλείουν ατομικές μετατοπίσεις και μετεκλογικές συνεργασίες. Εχουμε πολλές τέτοιες περιπτώσεις. Τελευταία περίπτωση, αυτή της συνεργασίας ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ. Το κακό με τέτοιες συνεργασίες είναι ότι γεννούν τέρατα. Το ακόμη πιο κακό είναι ότι τη ζημιά που επέρχεται από τις πολιτικές ανωμαλίες την πληρώνουμε εμείς.

Ομως, σιγά σιγά άρχισα να σκέφτομαι ότι η πρόταση του κ. Πανούση είναι πολύ καλή αν γενικευθεί και τροποποιηθεί ελαφρά ως εξής: κάθε επίδοξος πολιτικός να δηλώνει σε ποιον ιδεολογικό χώρο βρίσκεται και με ποιο κόμμα θα πολιτευθεί, υποσχόμενος ταυτόχρονα ότι δεν πρόκειται να μεταπηδήσει σε άλλο κόμμα, απλά και μόνο επειδή το άλλο κόμμα τού προσφέρει μια καλή θέση, π.χ. υπουργού, τραπεζίτη κ.τ.λ. Με αυτή την πρακτική δεν θα παρατηρούμε στο μέλλον ενοχλητικά και ανεπιθύμητα, για την πολιτική κουλτούρα του τόπου, φαινόμενα, όπως αυτό των μετατοπίσεων του κ. Κουρουμπλή, της κυρίας Κατσέλη, του κ. Μητρόπουλου και άλλων ων ουκ έστιν αριθμός.

Βέβαια, η αποθάρρυνση πηδημάτων των πολιτικών, από κόμμα σε κόμμα, δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να γίνονται μετεκλογικές συνεργασίες μεταξύ κομμάτων. Αυτές είναι χρήσιμες και συχνά επιβεβλημένες διότι η χώρα χρειάζεται πάντοτε κυβέρνηση.

Καταλήγω στο συμπέρασμα ότι η πρόταση του κ. Πανούση με τη δική μου γενίκευση ίσως είναι πολύ καλή ιδέα. Αν πράγματι η πρόταση αυτή γίνει γενικά δεκτή και αποτελέσει μέρος της πολιτικής μας κουλτούρας, η πολιτική ζωή του τόπου μπορεί να αλλάξει προς το καλύτερο. Σήμερα, η πολιτική αρένα στη χώρα μας μοιάζει πολύ με γήπεδο ποδοσφαίρου. Οι παίκτες πάνε στην ομάδα που πληρώνει περισσότερα. Αυτό, δηλαδή ο αμιγής επαγγελματισμός, μπορεί να ανεβάζει το επίπεδο του ποδοσφαίρου, αλλά η ανάλογη συμπεριφορά στον χώρο της πολιτικής έχει καταστροφικά αποτελέσματα.

Ενας φίλος φιλόλογος μου έλεγε, σε σχετική συζήτηση, ότι πολλοί έλληνες πολιτικοί δεν έχουν το απαιτούμενο πολιτικό ήθος για το υψίστης σημασίας έργο που καλούνται να επιτελέσουν. Και πρόσθεσε: «Είναι, απλώς, ένας θίασος δεικηλικτών». Δεν ήξερα τι σημαίνει η λέξη αυτή. Το έψαξα και διαφωνώ. Ψάξε το και συ, φίλε αναγνώστη.

Ο Θεόδωρος Π. Λιανός είναι ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.