Την ανησυχία τους για την απάθεια της Ευρώπης στο ζήτημα της Καταλωνίας διατυπώνουν ακαδημαϊκοί και πανεπιστημιακοί από τις χώρες – μέλη της ΕΕ με κοινή επιστολή προς τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ, την οποία έδωσαν στη δημοσιότητα. Στην επιστολή αναφέρουν πως τα θεσμικά όργανα της ΕΕ αψηφούν «τη συστηματική παραβίαση του κράτους δικαίου στην Ισπανία».
«Η ανησυχία μας αφορά το κράτος δικαίου όπως εφαρμόζεται από ένα κράτος – μέλος της ΕΕ. Τα ζητήματα της εθνικής κυριαρχίας είναι πράγματι θέματα εσωτερικής πολιτικής στις φιλελεύθερες δημοκρατίες. Ωστόσο, ο τρόπος με τον οποίο οι ισπανικές Αρχές χειρίζονται τα αιτήματα για ανεξαρτησία που εκφράζονται από ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού της Καταλωνίας συνιστά παραβίαση του κράτους δικαίου» υπογραμμίζουν στην επιστολή τους, τονίζοντας πως την ημέρα του δημοψηφίσματος η ισπανική αστυνομία κατέφυγε σε υπερβολική βία εναντίον ειρηνικών ψηφοφόρων και διαδηλωτών. «Μια τέτοια δυσανάλογη χρήση βίας είναι μια αδιαμφισβήτητη κατάχρηση εξουσίας στη διαδικασία επιβολής του νόμου» υπογραμμίζουν.
«Η ηγεσία της ΕΕ υπήρξε σθεναρός προστάτης των θεμελιωδών κανόνων ελευθερίας, και πιο πρόσφατα αντιτάχθηκε στις προσπάθειες της πολωνικής κυβέρνησης να υπονομεύσει την ανεξαρτησία των δικαστών, καθώς και τις ενέργειες της ουγγρικής κυβέρνησης για περιορισμό της κοινωνίας των πολιτών και των ελευθεριών των μέσων ενημέρωσης. Ωστόσο, ανησυχούμε βαθύτατα» καταλήγει το κείμενο των πανεπιστημιακών το οποίο από ελληνικής πλευράς υπογράφουν ο τέως υπουργός Γιάνης Βαρουφάκης, η Καλυψώ Νικολαΐδη από το Κέντρο Διεθνών Σπουδών της Οξφόρδης και ο Κώστας Δουζίνας από το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, ενώ συνυπογράφουν και πολλοί γνωστοί διανοούμενοι από τον χώρο της ευρωπαϊκής Αριστεράς όπως η Μπάρμπαρα Σπινέλι, ο Ετιέν Μπαλιμπάρ, ο Αντόνιο Νέγκρι κ.ά.