Η οικονομική κρίση έχει χτυπήσει τις σχέσεις των ζευγαριών. Τα διαζύγια καταγράφουν αύξηση πάνω από 20%, ενώ ολοένα και περισσότερα ζευγάρια δηλώνουν πως βρίσκονται σε διάσταση. Η φτώχεια φέρνει γκρίνια και οδηγεί τα ζευγάρια στα γραφεία των δικηγόρων. Ομως είναι κοινό μυστικό ότι πολλοί χωρίζουν για τα μάτια της Εφορίας.
Τα εικονικά ή λευκά διαζύγια, ανθούν κυρίως σε περιπτώσεις επιχειρήσεων που βρίσκονται στο κατώφλι της χρεοκοπίας, που επιβαρύνονται με υψηλές φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις και χρωστούν μεγάλα ποσά σε Εφορία και ασφαλιστικά ταμεία. Σε αυτή την περίπτωση το διαζύγιο ουσιαστικά απαλλάσσει το δεύτερο μέλος της οικογένειας, γλιτώνει από το μπλοκάρισμα του τραπεζικού λογαριασμού και της έκδοσης φορολογικής ενημερότητας.
Μετά το διαζύγιο, οι σύζυγοι υποχρεωτικά υποβάλλουν χωριστές φορολογικές δηλώσεις. Το οικογενειακό εισόδημα σπάει στα δύο. Σε μια τέτοια περίπτωση, η σύζυγος συνήθως αναλαμβάνει την επιμέλεια των παιδιών, εμφανίζεται στη φορολογική δήλωση να προστατεύει ένα ή δύο παιδιά και να έχει χαμηλό ή ακόμη και μηδενικό εισόδημα. Με ένα χαμηλό εισόδημα αποκτά πρόσβαση στα κοινωνικά επιδόματα, ενδεχομένως και στο Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, αλλά και εκπτώσεις στους λογαριασμούς της ΔΕΗ μέσω του κοινωνικού τιμολογίου και στον ΕΝΦΙΑ.
Εικονικό διαζύγιο
1. Προστασία της κατοικίας: Με τον νόμο Κατσέλη προστατεύεται μόνο η κύρια κατοικία του δανειολήπτη εφόσον πληρούνται συγκεκριμένα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια. Πολλά ζευγάρια που απέκτησαν ακίνητα με στεγαστικό δάνειο και βρέθηκαν σε οικονομικό αδιέξοδο στα χρόνια της κρίσης φθάνουν τώρα στο διαζύγιο για να προστατεύσουν από τους πλειστηριασμούς τα ακίνητά τους. Μάλιστα, το εικονικό διαζύγιο προβάλλεται και ως λύση για την προστασία όχι μιας αλλά δύο κατοικιών και όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν δικηγόροι, υπάρχουν περιπτώσεις που με τον τρόπο αυτό σώζεται και η κύρια κατοικία και το εξοχικό του ζευγαριού. Μετά το εικονικό διαζύγιο κάθε κατοικία (η κύρια και μια δευτερεύουσα ή εξοχική) εμφανίζεται ως η κύρια κατοικία του κάθε συζύγου.
2. Οικογενειακά επιδόματα: Το επίδομα τέκνων και το ελάχιστο οικογενειακό εισόδημα συνδέονται με τα εισοδήματα που δηλώνουν οι φορολογούμενοι.
3. Εκπτωση ΕΝΦΙΑ: Οι φορολογούμενοι που εμφανίζουν χαμηλό εισόδημα στην Εφορία δικαιούνται έκπτωση 50% στον ΕΝΦΙΑ. Η έκπτωση χορηγείται στον φορολογούμενο, τον ή τη σύζυγο και τα εξαρτώμενα τέκνα της οικογένειάς του εφόσον πληρούνται σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις:
– Το συνολικό φορολογητέο οικογενειακό εισόδημα του προηγούμενου φορολογικού έτους δεν υπερβαίνει τα 9.000 ευρώ, προσαυξημένο κατά 1.000 ευρώ για τον ή τη σύζυγο και κάθε εξαρτώμενο μέλος.
– Το σύνολο της επιφάνειας των κτισμάτων στα οποία κατέχουν δικαιώματα ο υπόχρεος δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, ο ή η σύζυγος και τα εξαρτώμενα τέκνα της οικογένειάς του, λαμβανομένου υπόψη του ποσοστού συνιδιοκτησίας και του είδους του δικαιώματος, δεν υπερβαίνει τα 150 τετραγωνικά και η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας, όπως αυτή προσδιορίζεται για τον υπολογισμό του συμπληρωματικού φόρου, δεν υπερβαίνει το ποσό των 85.000 ευρώ για τον άγαμο, των 150.000 ευρώ για τον έγγαμο (και τον ή τη σύζυγό του ή τη μονογονεϊκή οικογένεια) με ένα εξαρτώμενο τέκνο και των 200.000 ευρώ για τον έγγαμο (τον ή τη σύζυγό του και τα εξαρτώμενα τέκνα τους ή τη μονογονεϊκή οικογένεια) με δύο εξαρτώμενα τέκνα.
Σε περίπτωση διαζυγίου, όσοι ξεπερνούν το όριο των 9.000 ευρώ από κοινού αυξάνουν τις πιθανότητες να εξασφαλίσουν την έκπτωση του 50% είτε ο ένας είτε και οι δύο. Και αυτό γιατί με την υποβολή δύο ξεχωριστών φορολογικών δηλώσεων μπορεί να δικαιολογείται εισόδημα έως και 20.000 ευρώ για ένα χωρισμένο ζευγάρι με δύο παιδιά, αντί για 12.000 ευρώ που είναι το αντίστοιχο όριο κατά τη διάρκεια του γάμου.
4. Επίδομα θέρμανσης: Με εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια χορηγείται το επίδομα θέρμανσης. Για να δοθεί το επίδομα το συνολικό οικογενειακό εισόδημα ανεξάρτητα από την πηγή προέλευσής του θα πρέπει να ανέρχεται σε έως 12.000 ευρώ για άγαμο υπόχρεο και 20.000 ευρώ για έγγαμο υπόχρεο ή τους έγγαμους που υποβάλλουν ξεχωριστή φορολογική δήλωση (δικαστική συμπαράσταση ή πτώχευση), ή τα φυσικά πρόσωπα που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης και έχουν υποβάλει κοινή φορολογική δήλωση χωρίς τέκνα, το οποίο προσαυξάνεται κατά 2.000 ευρώ για κάθε τέκνο. Ομοίως, για τη μονογονεϊκή οικογένεια το ως άνω εισόδημα ανέρχεται σε 22.000 ευρώ, το οποίο προσαυξάνεται κατά 2.000 ευρώ για κάθε τέκνο μετά το πρώτο τέκνο.
5. Προστασία από κατασχέσεις: Ενα ακόμη επιχείρημα που οδηγεί τα ζευγάρια στο εικονικό διαζύγιο είναι η προστασία από τις κατασχέσεις της Εφορίας για όσους χρωστούν στο Δημόσιο. Οι δεσμεύσεις τραπεζικών λογαριασμών επιβάλλονται στον ΑΦΜ του οφειλέτη και όχι της συζύγου. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις, όμως, που μπλοκάρονται κοινοί λογαριασμοί ή που η σύζυγος βρίσκεται αντιμέτωπη και αυτή με τη δέσμευση του λογαριασμού, λόγω πολύ μεγάλων χρεών του συζύγου σε Εφορία και ασφαλιστικά ταμεία. Η Εφορία τρυπώνει στους κοινούς τραπεζικούς λογαριασμούς και βάζει στο χέρι καταθέσεις στην περίπτωση που ένας από τους συνδικαιούχους χρωστάει στο Δημόσιο. Αυτό σημαίνει ότι οι υπόλοιποι συνδικαιούχοι κινδυνεύουν να χάσουν μέσω της κατάσχεσης σημαντικά ποσοστά όχι μόνο από τις καταθέσεις που βρίσκονται στον λογαριασμό, αλλά κυρίως τους μισθούς και τις συντάξεις που κατατίθενται σε κοινό τραπεζικό λογαριασμό. Και αυτό μπορεί να συμβεί ακόμη και αν έχουν δηλώσει τους λογαριασμούς αυτούς ως ακατάσχετους. Σύμφωνα με τη νομοθεσία, το Δημόσιο έχει το δικαίωμα να κατάσχει από κοινούς λογαριασμούς τα διαθέσιμα υπόλοιπα που αντιστοιχούν στα ποσοστά κυριότητας που κατά τεκμήριο έχουν οι οφειλέτες του Δημοσίου στους συγκεκριμένους λογαριασμούς, έστω κι αν οι έτεροι συνδικαιούχοι – μη οφειλέτες του Δημοσίου έχουν δηλώσει τους λογαριασμούς αυτούς ως «ακατάσχετους». Μόνο εφόσον και οι οφειλέτες του Δημοσίου συνδικαιούχοι έχουν δηλώσει κι αυτοί τους ίδιους λογαριασμούς ως «ακατάσχετους» γλιτώνουν και οι μη οφειλέτες τις κατασχέσεις.
