Οι συνεχιζόμενες αποκαλύψεις των Paradise Papers και των φορολογικών παραδείσων όπου βρίσκει στέγη ο συσσωρευμένος μυθικός πλούτος των ελίτ επιβεβαιώνουν με εξοργιστικό τρόπο αυτό που πολλοί κάνουν πως δεν βλέπουν: τις τεράστιες παγκόσμιες αδικίες και ανισότητες. Την ευελιξία και την επινοητικότητα του κεφαλαίου που κινείται με διεθνώς και τοπικά, ενώ διαμορφώνει τους όρους νησίδων φοροαπαλλαγής.
Μας υπενθυμίζει όμως κάτι ακόμη χειρότερο. Πως είναι εύκολο να κυνηγηθεί ένας μεροκαματιάρης ή να επωμιστεί το βάρος μέτρων για αποπληρωμή δανείων του κράτους του οποίου είναι πολίτης. Είναι όμως δύσκολο να φορολογηθεί ο μεγάλος πλούτος. Και όχι, αυτός ο τελευταίος δεν έχει σχέση με τη συμπιεζόμενη επίσης μεσαία τάξη. Ας μην μπλέκουμε τα πράγματα.
Από τις αποκαλύψεις όμως των Paradise Papers υπάρχουν και ορισμένοι κίνδυνοι. Πολιτικοί. Πέραν της κατακραυγής για τα ποσά και τα πρόσωπα, αναμενόμενης και δίκαιης εν μέρει, αν η πολιτική δεν σταθεί με σοβαρότητα απέναντι στην ασυδοσία της φοροδιαφυγής, το ρεύμα του αντιπολιτικού λόγου θα έχει κερδίσει λίγο ακόμη έδαφος. Και κάτι ακόμη χειρότερο: επειδή ζούμε σε εποχές όπου καραδοκούν μεσσίες και τιμωροί, πιθανώς η ανυπαρξία πλαισίου και κανόνων να εκβάλει απλώς σε αιτήματα τύπου «όλοι οι πλούσιοι στο Γουδή» ή ακόμη χειρότερα στην οικειότητα με την παρανομία των ελίτ.
Ας μη γελιόμαστε. Οι αποκαλύψεις αυτές, οι διαρροές, η έρευνα των δημοσιογράφων, δεν μας κάνουν σοφότερους. Δεν γίνονται για να ποινικοποιηθεί κάθε επιχειρηματική δράση. Ούτε αποτελούν απλώς ένδειξη οξύτατων ενδοαστικών αντιπαραθέσεων, όπως το ΚΚΕ σχολιάζει σε γενικόλογη ανακοίνωσή του. Ούτε από την άλλη μπορεί τα παραπάνω να ηθικοποιήσουν τον διεθνή καπιταλισμό που βασίζεται στην υπεραξία, τη συσσώρευση, την αντίθεση κεφαλαίου –εργασίας.
Ως ρωγμή ή και ξέφωτο αλήθειας μοιάζουν, όπως παλιότερα άλλα έγγραφα. Ως ντοκουμέντα κοινωνικής συνείδησης και ως ράπισμα σε όσους φαντασιώνονται πως «πρέπει να κοιτάξουμε μέσα μας για να διορθώσουμε τις παθογένειές μας», όπως τελευταία λένε διάφοροι pop φιλόσοφοι.
Το απολύτως παράδοξο, βέβαια, είναι πως επικαλούνται τα έγγραφα αυτά ως ένδειξη αδικίας όλοι αυτοί που φτωχοποιούν τους λαούς καθημερινά με τις πολιτικές και τις φοροκαταιγίδες τους. Ολοι αυτοί που μεταφυσικά μεταθέτουν τις ευθύνες στην παγκόσμια και τοπική πλουτοκρατία, χωρίς να λένε πως η τελευταία έχει ανάγκη και τους προθύμους τις για να φτιάξει τους Παραδείσους της.
