Στη χώρα μας δεν έλειψαν τα κόμματα εξουσίας. Ακόμα και όταν έπαιρναν την κατιούσα, προέκυπτε γρήγορα αντικαταστάτης. Οποιες αποφάσεις αντιμετώπιζε η Ελλάδα, οι προτάσεις ερχόντουσαν πάντα σε συσκευασία διπόλου: τον έναν ή τον άλλον; Μητσοτάκη ή Παπανδρέου; ΣΥΡΙΖΑ ή ΝΔ;

Και όμως, προ και μετά κρίσης, τα ίδια προβλήματα παραμένουν. Ολοι τα ξορκίζουν και ορκίζονται να τα καταπολεμήσουν. Ολοι έχουν τη λύση στο τσεπάκι, και την χάνουν όταν κυβερνούν.

Το πελατειακό κράτος; Το απεχθανόμαστε και θα το καταργήσουμε. Το Ασφαλιστικό; Μόνο με μας θα είστε σίγουροι για τις συντάξεις σας. Η οικονομία; Εδώ τα σταθερά χέρια και οι σίγουρες λύσεις. Το μεγάλο κράτος; Εδώ η επανίδρυση.

Τα μεγάλα κόμματα έχουν πάντα χώρο για εσωκομματική αντιπολίτευση. Η ενδοκομματική διαφοροποίηση εξαργυρώνεται σε κυβερνητικές καρέκλες και αξιώματα. Δεν δημιουργεί προτάσεις. Μπροστά στην άμεση προτεραιότητα της δικομματικής διαπάλης, η αντιπαράθεση προτάσεων αναβάλλεται –προκειμένου να μη χαθούν ψήφοι. Τι να τις κάνουμε τις ιδέες αν μας κοστίζουν την εξουσία;

Ετσι, η κάθε νέα κομματική εξουσία καταφτάνει εξουθενωμένη, αποστερημένη από πρακτικές προτάσεις και νομιμοποιημένη μόνο για τα ευχάριστα. Γίνεται ανανέωση στο ποιος κάθεται στις καρέκλες. Καμιά στις ιδέες. Το διπολικό σύνδρομο απέτυχε: πέραν ανώδυνων γενικολογιών, δεν ξέρει τι να κάνει την εξουσία όταν την αποκτά.

Αυτό δεν έγινε επειδή όλοι ήταν ιδιοτελείς ή διψούσαν για εξουσία. Αντιθέτως, σε όλα τα κόμματα υπάρχουν (και υπήρχαν) ειλικρινείς, ικανοί και οξυδερκείς άνθρωποι. Εντάσσονται όμως ως εσωκομματική αντιπολίτευση σε ενδοκομματικές λειτουργίες που τους αναιρούν: καταπνίγουν την πρωτοβουλία, αποσιωπούν τη δημόσια διαφωνία και αποθαρρύνουν τις νέες προσεγγίσεις. Ακόμη και όταν τελικά φτάνουν στην εξουσία, δεν μπορούν να ξεφύγουν από τα δεσμά με τα οποία οι ίδιοι δέθηκαν.

Αυτό που χρειάζεται η Ελλάδα είναι κάποιους που να μη φοβούνται να λένε τι σκέφτονται. Να εκφράσουν όσα τα μεγάλα κόμματα φοβούνται να πουν και στρογγυλεύουν. Να έχουν το θάρρος της γνώμης χωρίς τον φόβο του πολιτικού κόστους. Να θέτουν τους μεγάλους προ των ευθυνών τους απέναντι στη χώρα –και όχι στις δημοσκοπήσεις. Να συμπεριφέρονται, δηλαδή, ως εξωκομματική συμπολίτευση.

Στα πρόθυρα της επανίδρυσης του δικομματισμού, μπορεί να περιμένουμε αυτό από κόμμα του Κέντρου; Στη συζήτηση για τον νέο φορέα προβάλλονται δύο απόψεις:

Η παραδοσιακή άποψη προκύπτει από ευθύνη για τον χώρο. Η νοσταλγική επιθυμία αναβίωσης μεγαλείων οδηγεί σε μικρό κόμμα που συμπεριφέρεται σαν μεγάλο. Πλασάρεται ως μόνιμη αντιπολίτευση που ελπίζει σε μερίδιο στην εξουσία και ρόλους για στελέχη. Οπως παλιά. Ενας μικρός κομπάρσος παρασιτικός στο δικομματικό σύστημα.

Η άλλη άποψη προκύπτει από ευθύνη για τη χώρα. Εκφράζει τα θέματα από τα οποία κανείς δεν επιτρέπεται να κρύβεται –ασχέτως μεγέθους. Θεωρεί ότι η λογική δεν χάνει τον δίκιο της μόνο επειδή δεν είναι δημοφιλής. Το μικρό κόμμα του Κέντρου αποδέχεται το μέγεθός του αλλά συμπεριφέρεται σαν να έχει όλη την ευθύνη πάνω του. Το κάνει μάλιστα χωρίς τον φόβο πολιτικού κόστους. Δίνει το παράδειγμα και ανοίγει δρόμους για να ακολουθήσουν οι πιο μεγάλοι και διστακτικοί.

Χορτάσαμε πια ανώδυνη εσωκομματική αντιπολίτευση από μεγάλα κόμματα. Δεν χρειαζόμαστε και άλλη. Καιρός για εξωκομματική συμπολίτευση από μικρά. Καιρός για Σταύρο Θεοδωράκη στον νέο φορέα.

Η Αντιγόνη Λυμπεράκη και ο Πλάτων Τήνιος είναι συγγραφείς, πανεπιστημιακοί

Τελευταία Νέα