Τουλάχιστον 20 μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα υπογράψουν την επόμενη εβδομάδα μια νέα συμφωνία συνεργασίας στον αμυντικό τομέα, την οποία προωθούν η Γαλλία και η Γερμανία, για τη χρηματοδότηση και την ανάπτυξη κοινών στρατιωτικών εξοπλισμών, σε μια επίδειξη ενότητας, μετά την απόφαση της Βρετανίας να αποχωρήσει από την ΕΕ.
Έπειτα από πολλά χρόνια περικοπών στις αμυντικές δαπάνες στην Ευρώπη και την ολοένα και μεγαλύτερη εξάρτηση από τις ΗΠΑ –μέσω του ΝΑΤΟ–, η Γαλλία και η Γερμανία ελπίζουν ότι η συμφωνία που θα υπογραφεί στις 13 Νοεμβρίου στις Βρυξέλλες θα συμβάλει στην ανάπτυξη μιας στενότερης συνεργασίας στον αμυντικό τομέα που θα καλύπτει τα στρατεύματα και τον οπλισμό.
Η Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία
Η Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία (PESCO) εκτιμάται ότι θα αποτελέσει το μεγαλύτερο άλμα στην αμυντική πολιτική της ΕΕ εδώ και δεκαετίες. Ωστόσο, ευρωπαίοι διπλωμάτες επισημαίνουν ότι παραμένουν ακόμη διαφωνίες μεταξύ του Βερολίνου και του Παρισιού για το τι θα πρέπει να πράττουν οι χώρες που δεσμεύονται νομικά από τη συμφωνία.
Η Γαλλία θέλει ένας πυρήνας κυβερνήσεων να παρέχει πόρους και στρατιωτικά μέσα στην PESCO, καθώς και να είναι πρόθυμος για αποστολές στο εξωτερικό. Η Γερμανία επιδιώκει να διευρύνει τη συμφωνία ώστε να τους περιλαμβάνει όλους, κάτι όμως που ορισμένοι ειδικοί λένε ότι θα μπορούσε να την καταστήσει λιγότερο αποτελεσματική. Η συμφωνία θα πρέπει να επιφέρει υψηλότερο επίπεδο δέσμευσης για να λειτουργήσει, είπε ένας ευρωπαίος αξιωματούχος, περιγράφοντας την PESCO ως «αμυντικό γάμο». «Η ΕΕ έχει ήδη πολλά φόρουμ για συζητήσεις», πρόσθεσε.
Μέχρι στιγμής η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, η Ισπανία και περίπου άλλες 16 χώρες έχουν δεσμευτεί ότι θα ενταχθούν στη συνθήκη αυτή, που θα επισημοποιηθεί στη σύνοδο κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών τον Δεκέμβριο. Ορισμένες άλλες χώρες, όπως η Δανία, η Πορτογαλία και η Μάλτα, δεν έχουν δεσμευτεί ακόμη δημοσίως.
Η θέση της Βρετανίας
Είναι σαφές πάντως ότι η Βρετανία, που βρίσκεται σε διαδικασία αποχώρησης από την ΕΕ μετά το δημοψήφισμα για το Brexit, δεν πρόκειται να συμμετάσχει. Το Λονδίνο επιδίωκε εξάλλου να μπλοκάρει την αμυντική συνεργασία σε επίπεδο ΕΕ, φοβούμενο ότι θα μπορούσε να οδηγήσει στη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού στρατού.
Γερμανός αξιωματούχος είπε ότι η πρωτοβουλία αυτή πήρε νέα ορμή μετά την έκκληση που απηύθυνε τον Σεπτέμβριο ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν για τη συγκρότηση μιας «δύναμης επέμβασης» αλλά και την επιμονή του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ ότι η Ευρώπη θα πρέπει να κάνει περισσότερα για την ασφάλειά της. Οι ενέργειες που θα αναληφθούν με βάση τη συμφωνία αυτή θα συντονίζονται στενά με το NATO ώστε να διασφαλιστεί η διαφάνεια και να αποφευχθούν περιττές σπατάλες, πρόσθεσε.
Ένας τομέας στον οποίο το ΝΑΤΟ και η ΕΕ βλέπουν να υπάρχει κοινό έδαφος είναι η δημιουργία μιας στρατιωτικής ζώνης για την ελεύθερη μετακίνηση στρατευμάτων και οπλισμού, στο πρότυπο της ζώνης Σένγκεν.
Στελέχη του ΝΑΤΟ εξέφραζαν δυσπιστία για την PESCO, αλλά πλέον κατανοούν ότι είναι σημαντικό για την Ευρωπαϊκή Ένωση να μπορεί να ανταποκρίνεται σε ανθρωπιστικές κρίσεις και σε άλλες καταστροφές, ιδίως στην Αφρική, μια περιοχή όπου η Βορειοατλαντική Συμμαχία δεν έχει συγκεκριμένες ευθύνες.
«Δεν θα είναι ένας ανταγωνισμός με το ΝΑΤΟ», είπε ένας γερμανός αξιωματούχος. Το ΝΑΤΟ θα επικεντρωθεί στη συλλογική άμυνα ενώ η PESCO θα διασφαλίσει τη γρηγορότερη και πιο αποτελεσματική αντίδραση της ΕΕ σε γεγονότα όπως ήταν η επιδημία του Έμπολα στην Αφρική το 2014, εξήγησε.
