Αναζήτηση
Ο Εντι Ράμα, λένε στη γειτονική Αλβανία, είναι σχιζοφρενής. Εάν αυτό ισχύει, πού το θέμα; Ενα σωρό πρωθυπουργοί και δικτάτορες έχουν αυτό το προσόν κι ένα σωρό παρατάξεις –δέστε εδώ σε μας: τι είναι ο κυβερνητικός συνδυασμός; Μπακαλιάρος με φινόκιο. Ο ορισμός της πολιτικής σχιζοφρένειας. Αλλά δεν χρειάζονται συνδυασμοί με άλλα κόμματα για να ασκηθεί η σχίζα, μπορεί κανείς να την καλλιεργήσει και μόνος του, και μάλιστα την εποχή που υποδύεται ότι θωπεύει την απόλυτη ιδεολογική καθαρότητα –η Ιστορία έχει να επιδείξει πλείστα παραδείγματα κυνικού οπορτουνισμού που φορούν τον μανδύα του ρεαλισμού, όπως τον εννοεί ο Δημήτρης Καλοκύρης: «Είμαι ρεαλιστής, οπαδός της Ρεάλ Μαδρίτης».
Το είχε πει αλλιώς ο Ακης Πάνου: «Είμαι φασίστας, περνάω φάση». Και άμα πρόκειται για φάση και πάνω στη φάση, κάθε σχιζοειδής και αυτοκτονική επιλογή είναι θεμιτή –ή έτσι φαίνεται καταρχήν: ο διάσημος συγγραφέας Αρθουρ Κέστλερ που στη δεκαετία του τριάντα ήταν κομμουνιστής (αργότερα μετεστράφη μετά βδελυγμίας) γράφει στο αυτοβιογραφικό βιβλίο του «Ενα βέλος στον ουρανό» (εκδόσεις Χατζηνικολή) ότι το ΚΚ Γερμανίας, τον Νοέμβριο του 1932 αλλά και λίγο πριν, συνεργάστηκε ανοιχτά με τους Ναζί δύο φορές σε απεργίες για να ανατρέψουν την κυβέρνηση των Σοσιαλιστών. Δύο μήνες μετά (Ιανουάριος του 1933) οι Ναζί έγιναν κυβέρνηση και άρχισαν να εξοντώνουν τους κομμουνιστές με τους γνωστούς τρόπους. Τόση οξυδέρκεια είχε το κόμμα τότε –ή πίστευε στο γνωστό «Τι Πλαστήρας, τι Παπάγος», αλλά ο Αδόλφος μόνο Πλαστήρας δεν ήτανε. Και πάλι όμως η οδυνηρή κατάληξη αυτού του κυνικού οπορτουνισμού δεν έγινε διδαχή, αφού πλέον τον Σεπτέμβριο του 1939, ο Στάλιν υπογράφει με τους Ναζί το σύμφωνο Ρίμπεντροπ – Μολότοφ, με τις γνωστές συνέπειες. Ο Κέστλερ γράφει πως αυτή η πολιτική σχιζοφρένεια, λόγω του ότι κι ο ίδιος είχε υποστεί μπουγάδα εγκεφάλου, του φάνηκε τότε λογική –όλα φαίνονται λογικά, κι όλα εκλογικεύονται, κι όλα δικαιολογούνται κι εξωραΐζονται άμα το θέλει ο ιδεοκαταναγκασμός και το τραβηγμένο χειρόφρενο της εμμονής: τι είπε ο δικός μας ηγέτης στο Αμέρικα; Είναι διαβολικός ο Ντόναλντ, αλλά το κάνει για καλό. Στο όνομα ενός φασματικού και υποτιθέμενου καλού, είσαι ελεύθερος να κάνεις τυχοδιωκτισμό χωρίς όρια –ε, και τι έγινε; Μετά από τριάντα χρόνια τραβάς μιαν αυτοκριτική και πάει τελείωσε. Η σχίζα είναι το καλύτερο σύστημα σκέψης –σαν τον καλό τον μύλο. Μόνο ο Ράμα έχει ράμματα;
Μήπως δεν ήταν μετά ο Τσόρτσιλ (θεαματική περίπτωση αποτελεσματικού υποκριτή) που, ενώ ήξερε, επί πολλά χρόνια κάλυπτε το έγκλημα του Κατίν, διότι θεωρούσε τους Σοβιετικούς φίλους τού Ηνωμένου Βασιλείου; Το θέμα δεν είναι πρωτότυπο –αν ξεφυλλίσεις τον Θουκυδίδη θα δεις τις ελληνικές πόλεις να αλλάζουν συμμαχίες σαν τα t-shirts. Σήμερα με τους Λακεδαιμόνιους, αύριο με τους Αθηναίους και τούμπαλιν, σφαγιαζόμενοι εξ αμφοτέρων. Αλλά και οι Αθηναίοι και οι Σπαρτιάτες έκαναν τα ίδια με το Αργος, τη Θήβα και βεβαίως με τον πέρση βασιλιά –εξάλλου κανείς εμφύλιος δεν γινόταν τότε στην αρχαία Ελλάδα χωρίς το χρυσίον του Μεγάλου Πέρση Βασιλέως, που χρηματοδοτούσε αδιακρίτως όλους τους αντιπάλους, αρκεί να συνέχιζαν να αλληλοσφάζονται με τον ίδιο ενθουσιασμό.
Αλλά τουλάχιστον εκείνοι δεν επικαλούνταν ούτε δεσμεύονταν από καμιά απόλυτη ιδεολογία (υπήρχαν φυσικά οι ολιγαρχικοί, οι οπαδοί της τυραννίας και οι δημοκρατικοί) όπως οι δικοί μας με το επινοημένο, κόντρα σε κάθε προϊστορία, ηθικό πλεονέκτημα και την ταξική στρέβλωση –εκείνοι προέτασσαν, ως συνήθως, το συμφέρον της πατρίδος, εννοώντας συνήθως, ή στο βάθος, τον εαυτό τους, τη δική τους παράταξη, αλλά και την ατομική ιδιοτέλεια. Κατανοώ ότι το πράγμα είναι αβάσταχτα βαρετό, κι ότι ακούμε τα ίδια επί αιώνες, απαράλλαχτα, έχουμε μπουχτίσει, έχουμε γανιάσει, ότι τα ίδια θα λέγονται και τις επόμενες εκατονταετίες, πανομοιότυπα, κι ότι ο άνθρωπος θα είναι σχεδόν πάντα στο έλεος ηλιθίων (εκτός εξαιρέσεων) κι επιπλέον θα του αρέσει. Αναπόφευκτο το βόδι στη στέγη;
Η σχιζοφρένεια εξάλλου είναι σύνηθες στοιχείο ισορροπίας του είδους. Ο ένδον διχασμός συχνά κρατάει τα μπόσικα. Η «δημιουργική ασάφεια». Κατά συνέπεια, αν ο Εντι Ράμα είναι σχιζοφρενής, αποτελεί την πιο λογική περίπτωση, καθόσον η σχάση είναι η βαθύτερη κατάσταση της οντολογικής ενότητας, πέραν του ότι είναι και το βασικό φύραμα της πολιτικής, κι όχι μόνο της προσωπικής ζωής. Αν δεν ήμασταν σε κάποιον βαθμό διαταραγμένοι πώς θα αντέχαμε να ζούμε σ’ αυτή τη χώρα, στην Ελλάδα; Το αποτέλεσμα, έλεγε ο Σωκράτης, εμπεριέχεται ήδη στη διαδικασία. Κι όποιος ρωτάει ξέρει ήδη την απάντηση.
Από εκεί και πέρα είναι κυρίως θέμα αισθητικής. Αν παρατηρήσεις για παράδειγμα πώς ντύνεται ο κ. Τσακαλώτος βγάζεις αμέσως επαγωγικό συμπέρασμα για τα πάντα. Σακάκι ξεχειλωμένο, κρεμαστόβρακος, σακίδιο δήθεν άρνησης και χιούμορ παγοκύστης –εννοώ τη σαρανταποδαρούσα. Σαράντα ποδαρούσες από τη Λειβαδιά.
Η είδηση επομένως δεν είναι το ότι πιθανότατα ο Ράμα είναι σχίζα, αλλά θα ήταν πράγματι είδηση αν γραφόταν ότι ο άνδρας έχει λογικές τις φρένες. Διότι η λογική και η σωφροσύνη είναι τόσο σπανιοφανής όσο και η λευκή φάλαινα της Μεσογείου.
Ασε η αισθητική. Η κοινή πολιτική λογική είναι σπανιότερη της ιδιοφυΐας. Μήπως τι έψαχνε ο Διογένης με τον φανό ανάμεσα σε τόσους ανθρώπους;
Ο ανορθολογισμός είναι που κυβερνάει τον κόσμο. Πώς το έγραψε ο Γάλλος; «Ο άνθρωπος δεν πεθαίνει για τα συμφέροντά του, αλλά είναι διατεθειμένος να πεθάνει για τις λανθασμένες ιδέες του». Ετερον εκατέρωθεν, που λέει και η γεωργιανή οικιακή βοηθός. Η λογική και η όντως πραγματικότητα δύσκολα αντέχονται –γι’ αυτό άμα δεις όλοι είναι βουτηγμένοι στα κινητά τους, στον δρόμο, στα λεωφορεία, παντού. Ποιος Ράμα;
Σαρανταποδαρούσα, πενηντατριο-ποδαρούσα. Τι είναι οι πενήντα τρεις; Τσιπούρες αλανιάρες έγκλειστες εντός ιχθυοτροφείου; Οχι. Είναι ιδεολογικά υπέρ του απολύτως ολοκληρωτικού ιχθυοτροφείου, αλλά υποδύονται τις αλανιάρες –άρα; Να τη πάλι η σχίζα.
Συμπέρασμα: ο Εντι Ράμα μάς κατανοεί όλους. Συμπάσχει. Ετερον εκατέρωθεν.
