Χειραγώγηση

Εδώ και λίγες ημέρες, στην ύλη που διδάσκεται σε οκτώ χιλιάδες λύκεια της Ιταλίας έχει προστεθεί ένα πρωτοποριακό μάθημα. Θυμίζει τα Θρησκευτικά αφού έχει κι αυτό τις Δέκα Εντολές του. Αλλά αν τις διαβάσει κανείς, καταλαβαίνει ότι είναι κάτι τελείως διαφορετικό. Για παράδειγμα: μη μοιράζεσαι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ειδήσεις που δεν έχουν επαληθευτεί. Να αναζητάς πάντα πηγές και αποδείξεις. Να θυμάσαι ότι το Διαδίκτυο μπορεί να χειραγωγηθεί.

«Οι πλαστές ειδήσεις στάζουν δηλητήριο στην καθημερινή διαδικτυακή μας διατροφή και καταλήγουμε να μολυνθούμε χωρίς καν να το συνειδητοποιήσουμε» λέει η πρόεδρος της Βουλής Λάουρα Μπολντρίνι, στην οποία ανήκει η ιδέα αυτού του μαθήματος. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα πρωτότυπο πείραμα της ιταλικής κυβέρνησης, σε συνεργασία με το facebook, την Google και άλλες ψηφιακές εταιρείες, με στόχο να εκπαιδευτούν οι μαθητές στο να αναγνωρίζουν τα fake news και τις θεωρίες συνωμοσίας που κυκλοφορούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η πρωτοβουλία είναι κρίσιμη, καθώς σε λίγους μήνες θα διεξαχθούν βουλευτικές εκλογές και φαβορί για την πρώτη θέση είναι το κόμμα του βασιλιά των θεωριών συνωμοσίας Μπέπε Γκρίλο. «Θα έλεγα ότι το Κίνημα Πέντε Αστέρων πιστεύει περισσότερο από κάθε άλλο πολιτικό κόμμα στις θεωρίες συνωμοσίας» σημειώνει στους «Νιου Γιορκ Τάιμς» ο Αλεσάντρο Κάμπι, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Περούτζια και συγγραφέας του βιβλίου Συνωμοσίες και πλεκτάνες – Από τον Μακιαβέλι στον Μπέπε Γκρίλο. «Δεν πρόκειται μόνο για μια τακτική, αλλά για την πολιτική τους κοσμοθεωρία».

Ο Κώστας Γαβρόγλου έχει ένα πρόβλημα: αν θέλει να εξασφαλίσει μια καλύτερη θέση από εκείνη των δύο προκατόχων του στο πάνθεον των μεταρρυθμιστών της παιδείας, πρέπει να κάνει κάτι που να μείνει –και να φέρει το όνομά του. Με τις Πανελλαδικές Εξετάσεις, που τη μια καταργούνται και την άλλη επανέρχονται, δεν γίνεται δουλειά. Τα βαφτίσια της κοσμίας διαγωγής σε «μεμπτή» δεν αποτελούν και την πλέον επαναστατική μεταρρύθμιση που θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς. Γιατί λοιπόν δεν ακολουθεί το παράδειγμα των Ιταλών; Δεν θα είχε ενδιαφέρον να εισαχθεί και στα ελληνικά σχολεία το μάθημα της αναγνώρισης των fake news;

Αντί να ασχολείται με ήσσονος σημασίας θέματα όπως η κατάργηση της διάκρισης μεταξύ δικαιολογημένων και αδικαιολόγητων απουσιών, ο υπουργός Παιδείας θα μπορούσε να συντάξει τις Δέκα Εντολές των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Για παράδειγμα: μην πιστεύεις οποιαδήποτε είδηση, αποκάλυψη ή έρευνα που αφορά τον Πάνο Καμμένο. Μην αμφιβάλλεις για την ακρίβεια οποιασδήποτε δήλωσης βγαίνει από το στόμα του Πρωθυπουργού. Να θυμάσαι ότι οι συστημικές εφημερίδες μπορούν να χειραγωγηθούν.

Το μάθημα θα μπορούσε μάλιστα να διανθιστεί και με χαρακτηριστικά παραδείγματα καταπολέμησης των fake news σε άλλες δημοκρατικές χώρες του πλανήτη. Μόλις προχθές μάθαμε, ας πούμε, ότι το Πολιτικό Γραφείο του Κομμουνιστικού Κόμματος Κούβας απέλυσε με συνοπτικές διαδικασίες τον διευθυντή της «Granma», της επίσημης εφημερίδας του κόμματος, για πλημμελή εκτέλεση των καθηκόντων του. Μάλλον κανένα ψέμα θα έγραψε.

Γιατί να μην ακολουθούνται ανάλογες μέθοδοι κι εδώ; Δεν θα διευκολύνονταν τα πράγματα στη μακρά πορεία για την επανεκλογή της υπερήφανης αριστεροδεξιάς μας κυβέρνησης;