«Δεύτερη προειδοποίηση των επιστημόνων προς την ανθρωπότητα»: έτσι τιτλοφορείται η έκκληση που απηύθυναν χθες πάνω από 15.000 επιστήμονες από 184 χώρες με άρθρο τους στην επιθεώρηση «Bioscience». Βιολόγοι, φυσικοί, αστρονόμοι, χημικοί, αγρονόμοι, ειδικοί του κλίματος, των ωκεανών και της ζωολογίας επισημαίνουν ότι ο φυσικός κόσμος καταστρέφεται με ταχείς ρυθμούς και υπάρχει κίνδυνος τα οικοσυστήματα να μην μπορούν σύντομα να υπερασπιστούν τον ιστό της ζωής. Με το κείμενο αυτό, που αναδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Le Monde», οι επιστήμονες ζητούν από τους πολιτικούς και εκείνους που λαμβάνουν αποφάσεις να κάνουν ό,τι μπορούν για να σταματήσουν την καταστροφή του περιβάλλοντος. Το ανθρώπινο είδος εξακολουθεί να αντιμετωπίζει την υπαρξιακή απειλή της εξάντλησης των περιορισμένων πόρων εξαιτίας της ταχείας αύξησης του πληθυσμού, προειδοποιούν. Και οι επιστήμονες, τα μέσα ενημέρωσης και οι πολίτες δεν κάνουν αρκετά για να καταπολεμήσουν αυτόν τον κίνδυνο. «Σύντομα θα είναι πολύ αργά για να αλλάξουμε την πορεία μας προς την καταστροφή, και ο χρόνος πιέζει», τονίζουν οι επιστήμονες. «Πρέπει να αναγνωρίσουμε, τόσο στην καθημερινή μας ζωή όσο και στους κυβερνητικούς θεσμούς, ότι η Γη με όλη της τη ζωή είναι το μοναδικό μας σπίτι».

Είναι η δεύτερη φορά που η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα απευθύνει μια τέτοια προειδοποίηση στην ανθρωπότητα. Η πρώτη είχε γίνει το 1992 από 1.700 ερευνητές, στους οποίους περιλαμβάνονταν εκατό νομπελίστες. «Τα ανθρώπινα όντα και ο φυσικός κόσμος βρίσκονται σε τροχιά σύγκρουσης», προειδοποιούσαν. Αλλά δεν εισακούστηκαν. Είκοσι πέντε χρόνια αργότερα, όλες οι ανησυχητικές τάσεις που είχαν διαπιστωθεί το 1992 έχουν όχι μόνο επιβεβαιωθεί, αλλά και επιδεινωθεί. Μοναδική εξαίρεση είναι το στρώμα του όζοντος, που μοιάζει να θεραπεύεται.

«Το χειρότερο απ’ όλα είναι ότι δεν βλέπουμε φως στην άκρη του τούνελ», προειδοποιεί ο Γκιγιόμ Σαπρόν, καθηγητής Oικολογίας στο σουηδικό πανεπιστήμιο γεωργικών επιστημών και ένας από τους υποκινητές αυτής της πρωτοβουλίας. Μέσα σε ένα τέταρτο του αιώνα εξαφανίστηκαν 1,2 δισεκατομμύρια στρέμματα δασικών εκτάσεων, ο αριθμός των θηλαστικών, ερπετών, πουλιών και ψαριών μειώθηκε κατά 29%, η ποσότητα προσβάσιμου πόσιμου νερού μειώθηκε κατά 25%, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και οι μέσες θερμοκρασίες σημείωσαν σημαντική αύξηση, ενώ αυξήθηκε και ο παγκόσμιος πληθυσμός κατά 35%. Την ίδια στιγμή, η επιφάνεια των «νεκρών ζωνών» στους ωκεανούς –όπου το οξυγόνο έχει σχεδόν εξαφανιστεί –έχει αυξηθεί κατά 75%.

«Οσοι υπογράφουν αυτή τη δεύτερη προειδοποίηση δεν κινδυνολογούν, όπως πολλοί νομίζουν», επισημαίνει από την πλευρά του ο αμερικανός καθηγητής οικολογίας Ουίλιαμ Ριπλ, από το Πανεπιστήμιο του Ορεγκον. «Αναγνωρίζουν απλώς τις προφανείς ενδείξεις ότι ο πλανήτης ακολουθεί μια μη βιώσιμη πορεία. Ελπίζουμε λοιπόν ότι η έκκλησή μας θα προκαλέσει μια μεγάλη δημόσια συζήτηση για το περιβάλλον και το κλίμα».

Oπως επισημαίνει μάλιστα η «Le Monde», το τοπίο είναι ακόμη πιο ζοφερό από αυτό που περιγράφεται στο κείμενο των επιστημόνων, καθώς δεν έχει ληφθεί υπόψη η μείωση του πληθυσμού των εντόμων εξαιτίας της χρήσης εντομοκτόνων. Είναι ενδεικτικό ότι στις προστατευόμενες φυσικές ζώνες της Γερμανίας η μείωση αυτή φτάνει το 80% τα τελευταία τριάντα χρόνια και οι επιστήμονες θεωρούν ότι ανάλογη είναι η κατάσταση σε όλη την Ευρώπη. «Τα έντομα αποτελούν τη βάση των οικοσυστημάτων και είναι εξαιρετικά σημαντικά», τονίζει ο γάλλος οικολόγος Φρανκ Κουρσάμ, που συνυπογράφει τη διακήρυξη.

Εκκληση σε Μακρόν και Μέρκελ

Εκκληση προς τον Εμανουέλ Μακρόν και την Ανγκελα Μέρκελ να θέσουν το κλίμα στο επίκεντρο των σχεδίων τους για την Ευρώπη απευθύνει μια ευρεία συμμαχία γαλλικών και γερμανικών μη κυβερνητικών οργανώσεων με κείμενό τους που δημοσιεύτηκε χθες στη «Libération». Οι δύο ηγέτες συναντώνται αύριο στη Βόννη στο πλαίσιο της παγκόσμιας συνόδου για το κλίμα.