Αιφνιδιασμένοι οι δανειστές από τις ανακοινώσεις Τσίπρα για το μέρισμα

Οι ανακοινώσεις του Πρωθυπουργού για το κοινωνικό μέρισμα αιφνιδίασαν τους δανειστές. Το οριστικό κλείσιμο της συμφωνίας ενδέχεται να καθυστερήσει μέχρι να υπάρξει ξεκάθαρη εικόνα για το ύψος της υπέρβασης του πρωτογενούς πλεονάσματος, αλλά οι γενικές κατευθύνσεις του μερίσματος δεν φαίνεται να απειλούνται παρά τις αρχικές θέσεις των δανειστών για προτεραιότητα σε πληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου. Η γραμμή των Βρυξελλών για «ήρεμα νερά» φαίνεται να υπερισχύει αν και αρμόδιες πηγές δεν μπορούν να αποκλείσουν πιθανές πολιτικές ενστάσεις στο Eurogroup. Το μέρισμα όμως δεν χρειάζεται έγκριση από το Συμβούλιο Υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης.

Παρ’ όλα αυτά, μέχρι να δώσουν κυβέρνηση και δανειστές οριστικά τα χέρια θα χρειαστεί έξτρα χρόνος. Αξιόπιστες πηγές σημειώνουν πως «δεν θα δοθεί το τελικό πράσινο φως πριν υπάρξει ασφαλής εκτίμηση για το ύψος της υπέρβασης στο πρωτογενές πλεόνασμα, παρ’ ότι γενικά υπάρχει συμφωνία σε γενικές γραμμές».

Το βράδυ της Δευτέρας, λίγο πριν το διάγγελμα Τσίπρα, είχε προηγηθεί τηλεδιάσκεψη του οικονομικού επιτελείου με τους εκπροσώπους των δανειστών, στην οποία οι δύο πλευρές είχαν συμφωνήσει ότι θα υπάρξει μεγάλη υπέρβαση στο ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος, χωρίς να έχουν συμφωνηθεί όμως τα νούμερα. Παράλληλα, σε αυτή την τηλεδιάσκεψη σε γενικές γραμμές υπήρξε συμφωνία για τον τρόπο διανομής. Η τηλεδιάσκεψη έληξε με την ανανέωση του ραντεβού εξ αποστάσεως για αύριο Πέμπτη ώστε να συνεχιστεί η συζήτηση. Λίγη ώρα αργότερα, ο Πρωθυπουργός απηύθυνε διάγγελμα, κάνοντας τους εκπροσώπους των δανειστών να αναζητούν τι ακριβώς ανακοινώθηκε. Κι αυτό γιατί η συμφωνία δεν ήταν 100% κλεισμένη.

Σε άλλο ύψος βάζουν τον πήχη της υπέρβασης οι δανειστές, αλλού τοποθετεί τις προσδοκίες το οικονομικό επιτελείο. Ασφαλείς πληροφορίες αναφέρουν ότι υπάρχει μια απόσταση της τάξεως των 650 εκατ. ευρώ και μέχρι να υπάρχει σαφέστερη εικόνα για την εκτέλεση του προϋπολογισμού, οι δανειστές επιφυλάσσονται. Συγκεκριμένα, οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν πως οι κυβερνητικές εκτιμήσεις ανεβάζουν την υπέρβαση του πρωτογενούς πλεονάσματος σε έως και 2,6 δισ. ευρώ (αν και νεότερες πληροφορίες από το οικονομικό επιτελείο βάζουν τον πήχη στα 2,2 δισ.) όταν οι δανειστές εκτιμούν πως θα είναι 1,950 δισ. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είναι ακόμα πιο συγκρατημένο στις εκτιμήσεις του.

Ξεκινώντας από αυτή τη βάση διαφορετικών εκτιμήσεων, η μοιρασιά του πρωτογενούς πλεονάσματος εγείρει νέα –μικρά και αντιμετωπίσιμα όπως εκτιμάται αρμοδίως –ζητήματα. Για παράδειγμα, οι δανειστές επέμειναν ότι από την υπέρβαση των 1,950 δισ. ευρώ, τουλάχιστον τα 900 εκατ. θα πρέπει να κατευθυνθούν για τη δημιουργία μαξιλαριού ασφαλείας (cash buffer) προκειμένου να καλυφθεί ο κίνδυνος μελλοντικών αναθεωρήσεων (τον Απρίλιο) από τη Eurostat. Στους υπολογισμούς του ελληνικού οικονομικού επιτελείου το μαξιλάρι αυτό υπολογίζεται σε 800 εκατ.

. Στο «καθαρό» κοινωνικό μέρισμα, το επίδομα δηλαδή το οποίο σχεδιάζεται από την κυβέρνηση να δοθεί εφάπαξ σε 3,4 εκατομμύρια πολίτες με εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια εντός Δεκεμβρίου, το παζάρι ξεκίνησε, με το οικονομικό επιτελείο να βάζει τον πήχη στα 900 εκατ. και τους δανειστές να αποδέχονται περίπου 700 εκατ. Η απόκλιση των 20 εκατ. σε σχέση με τα 720 εκατ. τα οποία ανακοίνωσε ο Πρωθυπουργός θεωρείται μικρή. Αντίστοιχα μικρές αποκλίσεις υπάρχουν και στα ποσά τα οποία θα διατεθούν για την επιστροφή των παρανόμως παρακρατηθεισών εισφορών υγείας σε συνταξιούχους αλλά και για την κάλυψη του κόστους υπηρεσιών κοινής ωφέλειας από τη ΔΕΗ.

Στη μεγάλη εικόνα όμως οι αποκλίσεις είναι αισθητές. Οι δανειστές εκτιμούν ότι το πρωτογενές πλεόνασμα του 2017 θα είναι περίπου 2,75% του ΑΕΠ ή μια μονάδα πάνω από τον στόχο του προγράμματος για 1,75% του ΑΕΠ, το υπουργείο Οικονομικών βάζει τον πήχη πάνω από το 3% του ΑΕΠ. «Ο δημοσιονομικός χώρος ο οποίος δημιουργείται δεν είναι 100% ξεκάθαρος ακόμα» υποστηρίζουν ευρωπαϊκές πηγές, επιμένοντας στην ανάγκη μεγαλύτερης καθαρότητας. Ενδεχομένως, με πολιτικά κριτήρια και αυτός ο σκόπελος να ξεπεραστεί. Ισως και όχι. Στην περίπτωση αυτή οι ανακοινώσεις του Πρωθυπουργού θα έπρεπε να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Ακόμα και αν οι αποκλίσεις είναι μικρές σίγουρα ένα τέτοιο σενάριο δεν είναι πολιτικά επιθυμητό για το κυβερνητικό στρατόπεδο.