Την περασμένη Πέμπτη, η Σχολή Χημικών Μηχανικών του ΕΜΠ άνοιξε τις πύλες των εργαστηρίων της στους μαθητές και το κοινό με αφορμή τη συμπλήρωση ενός αιώνα «δημιουργικής ζωής και λειτουργίας». Οι επισκέπτες θα άκουσαν χωρίς αμφιβολία κατά την ξενάγησή τους και για τη Μαρία Δαμανάκη, που πέρασε από τα ίδια αυτά εργαστήρια μερικές δεκαετίες νωρίτερα, πρωταγωνίστησε στην εξέγερση του Πολυτεχνείου και έγινε η φωνή του σταθμού των φοιτητών. Ανάλογες επετειακές εκδηλώσεις οργάνωσαν και άλλες σχολές του Μετσοβίου.
Λίγες ημέρες αργότερα, το Πολυτεχνείο κατελήφθη από αντιεξουσιαστές που δήλωναν ότι ήθελαν να εμποδίσουν την κατάθεση στεφανιών από τους πολιτικούς και ζητούσαν πολεμοφόδια για να οργανώσουν γενικευμένες συγκρούσεις με την Αστυνομία. Αν κάποιοι από αυτούς έχουν ακουστά τη Δαμανάκη, σίγουρα θα την καταγγέλλουν ότι υπηρέτησε το αστικό κράτος, την εξωνημένη Αριστερά, την ιμπεριαλιστική Ευρώπη και διάφορα ύποπτα ιδρύματα.
Ποια από τις δύο αυτές εικόνες συμβολίζει ακριβέστερα τη σημερινή πραγματικότητα στη χώρα; Η ευπρέπεια, η μετάδοση της γνώσης, ο σεβασμός της ιστορίας; Ή η ανομία, το θράσος, η κατάλυση της τάξης, η άγνοια και η προσβολή της προσωπικότητας; Η δεύτερη, φυσικά. Με κάποια επιπλέον χαρακτηριστικά, που επίσης αναδείχθηκαν από αυτό το επεισόδιο. Τη σύγχυση: ενδεικτική είναι η ανακοίνωση των φοιτητικών συλλόγων, σύμφωνα με την οποία η κατάληψη ενίσχυε «το σχέδιο της κυβέρνησης κατά της νεολαίας και του αγωνιζόμενου λαού». Τον φόβο: η Σύγκλητος γνώριζε τα σχέδια των αντιεξουσιαστών, αλλά δεν έκανε τίποτα για να τα αποτρέψει. Την αδιαφορία: έχουμε συνηθίσει τόσο πολύ τις εικόνες της καθημερινής βίας, ώστε δεν μας κάνουν πια εντύπωση, δεν μας ενοχλούν, δεν μας θυμώνουν.
Με αυτή την έννοια, είναι άδικο που κάποιοι αντίπαλοι αναρχικοί ή κάποιοι ψύχραιμοι φοιτητές απέτρεψαν τις μάχες γλάστρα με γλάστρα που φαντασιώνονταν οι αντιεξουσιαστές, έδωσαν τέλος στην «αντικινηματική κατάληψη» και άνοιξαν τις πόρτες του Πολυτεχνείου για να καταθέσουν επιτέλους στεφάνι οι πολιτικοί αρχηγοί. Και ευτυχώς που υπάρχει η σημερινή πορεία για να αποκατασταθεί η κανονικότητα, με τα συνθήματα για τους «Αμερικάνους, φονιάδες των λαών», τις υψωμένες γροθιές κατά των Μνημονίων και τις συμπλοκές που κατά παράδοση θα ακολουθήσουν στους δρόμους πέριξ, ή και λιγότερο πέριξ, του Πολυτεχνείου. Την ίδια ώρα, η Μάνδρα θα κλαίει τους νεκρούς της.
«Το νόημα της Ελευθερίας είναι ευθέως αντίθετο προς κάθε μορφής ενέργεια και συμπεριφορά που παραβιάζει καταφώρως το Σύνταγμα και θέτει αυθαίρετους φραγμούς στην ακώλυτη άσκηση των συνταγματικώς κατοχυρωμένων Δικαιωμάτων των μελών του Κοινωνικού Συνόλου»: η δήλωση του Προέδρου της Δημοκρατίας για τη σημερινή επέτειο είναι σαν να αφορά άλλη εποχή. Ή άλλη χώρα. Ο αγαπημένος Νικ Κέιβ, που ξεσήκωσε πάλι χθες τα πλήθη στην Αθήνα, το έχει πει καλύτερα: «Ο Δίας γελά –αλλά είναι από τα δακρυγόνα».
Και η Δαμανάκη λείπει μακριά.