Από τη μια είναι η ουσία. Και ο επαγγελματικός αυτοματισμός που οδηγεί στην ανίχνευσή της. Δεκαέξι νεκροί και έξι αγνοούμενοι (μέχρι χθες το μεσημέρι) δεν αφήνουν περιθώρια. Ποιος φταίει; Γιατί μπαζώσανε τα ρέματα. Πώς αντιμετωπίζεται το πρόβλημα της αυθαίρετης δόμησης; Υπήρχαν σχέδια αντιπλημμυρικά που έμεναν σε συρτάρια; Το πρόβλημα θα μπορούσε να προληφθεί; Κινήθηκε έγκαιρα η κρατική μηχανή; Υπήρξε κρατική μηχανή; Τι έγινε, τι δεν έγινε, τι έπρεπε να γίνει; Φταίει η κυβέρνηση; Φταίνε οι προηγούμενοι; Φταίει η κλιματική αλλαγή όπως είπε η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Χαρά Καφαντάρη; Μήπως φταίει η Τουρκοκρατία; Ή μήπως η γοργόνα η αδελφή του Μεγαλέξανδρου που θρηνούσε και φουρτούνιαζε το πέλαγος;
Σωστά όλα αυτά. Δίνονται απαντήσεις, θα δοθούν κι άλλες, ειδικοί θα ανταλλάξουν απόψεις, θα κατατεθούν προτάσεις, θα γίνουν εκπομπές στην τηλεόραση, μεγάλες εταιρείες θα εφαρμόσουν προγράμματα κοινωνικής ευθύνης για τους πλημμυροπαθείς. Και μετά, όλα θα ξεχαστούν. Και οι υποσχέσεις και οι δεσμεύσεις και οι επικοινωνιακές κορόνες. Οι δεκαέξι νεκροί θα γίνουν απλώς «οι νεκροί της Μάνδρας». Οπως οι «νεκροί της Ρικομέξ».
Αυτή είναι η ουσία. Υπάρχει όμως και η εικόνα. Που στην προκειμένη περίπτωση καταλαμβάνει μέρος της ουσίας. Η εικόνα ενός νοικοκυριού φύρδην μίγδην στον δρόμο είναι αδυσώπητη. Δεν χωράει αναλύσεις, σχόλια, αναγωγές. Βλέπω τα πλάνα από αυτά τα ποτάμια λάσπης και θραυσμάτων καθημερινότητας. Χώμα, μαδέρια, κλαδιά, πινακίδες αυτοκινήτων και ανάμεσά τους, μια τοστιέρα. Γλάστρες. Ενα φουρνάκι. Ενας ανεμιστήρας. Μια φερ φορζέ καρέκλα. Μια κούκλα. Μια ομπρέλα θαλάσσης. Ενα ποδήλατο. Μια πτυσσόμενη σκάλα. Ενα κομοδίνο. Κάτι που μοιάζει με χαλί. Ενας χαρτοπολτός που πριν λίγη ώρα μπορεί να ήταν βιβλία. Κάτι ξύλα που ήταν συρτάρια. Σκούπες και σπασμένα φαράσια. Μπουφάν. Μισή ψησταριά εξωτερικού χώρου. Ενα ολόκληρο περίπτερο. Κρεμάστρες. Μαξιλάρια. Μια κούνια κήπου. Ενα ραδιοκασετόφωνο της δεκαετίας του ’80. Και αυτοκίνητα σφηνωμένα σε μπαλκόνια, σε παράθυρα, «σκαρφαλωμένα» σε δένδρα και τοίχους σπιτιών. Ετσι, σαν κούκλες, πήγαν από λάσπη και δεκαέξι άνθρωποι.
Κι άλλες εικόνες. Που αφορούν όχι, βέβαια, τις αιτίες αλλά τη διαχείριση της τραγωδίας. Ο Πρωθυπουργός να ατενίζει από απόσταση το ρημαδιό όπως κοιτάζει από απόσταση και τη χώρα. Ενσυναίσθηση μηδέν. Εθνικό πένθος και επίδειξη επιτηδευμένης αγγλικής προφοράς στο Γκέτεμποργκ. Η κυρία Δούρου, ντυμένη περιφερειάρχης, κάνει επίδειξη αυταρχισμού και επικοινωνιακών κροτίδων. Και η ΔΕΗ ανακοινώνει ότι δεν πρόκειται να κόψει το ρεύμα λόγω ανεξόφλητων λογαριασμών στις περιοχές που λόγω της πλημμύρας δεν έχουν ρεύμα. Ας καγχάσω.
Εχω όμως κολλήσει σε αυτήν την τοστιέρα που έχασκε ανοιχτή μέσα στις λάσπες. Σαν ένα ρημάδι της κανονικότητας που διαταράχθηκε διά παντός. Τραγική, προστιθέμενη αξία σε μια φτηνή οικιακή συσκευή. Να μου θυμίζει τον στίχο του Καρυωτάκη για τον Πόνο των Πραγμάτων και του Ανθρώπου.