Το ναυάγιο των συνομιλιών για σχηματισμό κυβέρνησης στη Γερμανία ενισχύει την πιθανότητα των επαναληπτικών εκλογών. Ενα σενάριο που την επομένη των εκλογών φάνταζε ως το λιγότερο πιθανό. Είναι μια αρνητική εξέλιξη και για τη Γερμανία αλλά και για την Ευρώπη. Ο μόνος κερδισμένος από το ενδεχόμενο των επαναληπτικών εκλογών θα είναι το ακροδεξιό AfD. Είναι, άλλωστε, η εποχή που τα παραδοσιακά κόμματα συμπιέζονται από τα άκρα και εξακολουθούν να καταγράφουν απώλειες. Οι διαφορές ανάμεσα στα τρία κόμματα ήταν δύσκολο να γεφυρωθούν. Ιδίως στο Προσφυγικό-Μεταναστευτικό, που αποτέλεσε τελικά και την αιτία του ναυαγίου. Η αποτυχία σχηματισμού κυβέρνησης αποδυναμώνει τη Μέρκελ ακόμη περισσότερο.
Οι Φιλελεύθεροι, που προκάλεσαν το ναυάγιο, φαίνεται να κάνουν μια πολιτική σπέκουλα. Θεωρούν ότι η γερασμένη πια ηγεσία του CDU αλλά και η πτωτική τροχιά του SPD θα τους επιτρέψει να ισχυροποιήσουν τη θέση τους. Είτε σε μια κυβέρνηση μειοψηφίας με το CDU είτε στο ενδεχόμενο επαναληπτικών εκλογών.
Αυτό που παραμένει γρίφος είναι η τελική στάση των Σοσιαλιστών. Αν, δηλαδή, θα εμμείνουν στην αρχική τους θέση να μη συμμετάσχουν σε κυβέρνηση μεγάλου συνασπισμού. Οι Σοσιαλιστές εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η συμμετοχή τους στην κυβέρνηση είχε πολιτικό και εκλογικό κόστος. Και πιστεύουν ότι μια περίοδος στην αντιπολίτευση θα βοηθούσε το κόμμα να αναδιοργανωθεί. Υπάρχει, βεβαίως, και το επιχείρημα ότι τυχόν συμμετοχή τους στην κυβέρνηση θα έδινε αυτομάτως στο AfD τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Κάτι που αποτελεί ανάθεμα για το σύνολο του πολιτικού συστήματος. Τώρα οι Σοσιαλιστές θα κληθούν να επανεξετάσουν τη στρατηγική τους. Μια επαναληπτική αναμέτρηση είναι σίγουρο ότι θα επιβεβαιώσει την πτωτική τους πορεία.
Το γερμανικό Σύνταγμα, για λόγους πολιτικής σταθερότητας, δυσχεραίνει την προσφυγή σε επαναληπτικές εκλογές. Και επιφορτίζει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να εξαντλήσει κάθε περιθώριο για τον σχηματισμό κυβέρνησης.
Στις εβδομάδες που θα ακολουθήσουν θα κορυφωθεί η πίεση στο SPD να συμμετάσχει στην κυβέρνηση. Οι εσωτερικές διεργασίες μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και σε αλλαγή ηγεσίας.
Εάν, τελικά, οι Σοσιαλιστές εμμείνουν στην αρχική τους θέση, ο μόνος τρόπος για να αποφευχθούν εκλογές είναι ο σχηματισμός κυβέρνησης μειοψηφίας από το CDU, με πιο πιθανό εταίρο το κόμμα των Φιλελευθέρων. Θα είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της ενωμένης Γερμανίας και θα είναι μια ασταθής κυβέρνηση.
Η Γερμανία, σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους και για διαφορετικούς λόγους, αποτέλεσε παράγοντα αστάθειας. Στις μέρες μας, όμως, είναι ένας κρίσιμος σταθεροποιητικός παράγοντας. Τόσο σε πλανητικό επίπεδο, στον αντίποδα της αστάθειας που προκαλεί η προεδρία Τραμπ, όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Αυτή η περίοδος κλυδωνισμών και εσωστρέφειας στη Γερμανία έρχεται στη χειρότερη δυνατή ιστορική συγκυρία.
Ο Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος είναι καθηγητής Διεθνούς
Πολιτικής, πρώην υπουργός
