Ο Οκτώβριος στην Εθνική Λυρική Σκηνή «σφραγίστηκε» από τις πρεμιέρες της λειτουργίας τόσο της Κεντρικής όσο και της Εναλλακτικής Σκηνής στις νέες εγκαταστάσεις του Κέντρου Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Την ερχόμενη Κυριακή ανοίγει αυλαία και ο τρίτος καλλιτεχνικός πυλώνας του οργανισμού, το Μπαλέτο, με τη νέα παραγωγή της «Ωραίας κοιμωμένης» του Τσαϊκόφσκι.
Αν και η Λυρική έχει παρουσιάσει πολλές φορές τη χορογραφημένη εκδοχή του παραμυθιού του Σαρλ Περό, στη νέα σεζόν προτείνει μια σύγχρονη προσέγγιση που συνομιλεί με το κλασικό μπαλέτο. «Η μεγάλη απόφαση που πήραμε ήταν ότι ο κόσμος δεν χρειάζεται μία ακόμα κλασική εκδοχή του μπαλέτου» αναφέρει ο Πόντους Λίντμπεργκ, που επιμελήθηκε τη χορογραφία. «Δεν έμοιαζε να ταιριάζει μ’ αυτό το νέο κτίριο, τις νέες προθέσεις, τη νέα ενέργεια το να σερβίρεις κάτι που όλοι είχαν δει ξανά. Θέλαμε να κάνουμε μια παραγωγή που να είναι σύγχρονη, με την πραγματική σημασία της λέξης, στο τώρα. Site specific, αποκλειστικά γεννημένη από το πώς βλέπουμε τη σύγχρονη ζωή». Ο σουηδός χορογράφος, αποδομώντας τις κλασικές φόρμες του παραμυθιού, ανοίγει ένα παράθυρο στο φανταστικό και το όνειρο, βάζοντας λίγες μόνο πινελιές από το αρχικό έργο. «Η “Ωραία κοιμωμένη” που το κοινό θα δει έχει να κάνει πολύ λίγο με την παραδοσιακή “Ωραία κοιμωμένη”. Υπάρχουν κάποιες αναφορές και κάποιες παιχνιδιάρικες εισαγωγές του παλιού, αλλά είναι πολύ πιο γοητευτικά στοιχεία απ’ το ίδιο το παραμύθι. Το παλιό κάνει γκεστ εμφάνιση στην παραγωγή μας και μετά φεύγει» τονίζει.
ΔΙΑΛΟΓΟΣ. Το σύγχρονο στοιχείο δεν φαίνεται μόνο στη χορογραφία, αλλά και στα πολύχρωμα σκηνικά που δείχνουν να «χορεύουν» μαζί με το μπαλέτο. «Οι ιδέες μου γεννήθηκαν από το πώς κινείται ο Πόντους. Ο τρόπος που δουλεύουμε είναι ένας διάλογος ανάμεσα στη μουσική και στους χορευτές» λέει με τη σειρά του ο Πάτρικ Κίνμονθ, που επιμελήθηκε τα σκηνικά και τα κοστούμια. «Στα κοστούμια προσπάθησα να αλλάξω τον τρόπο που τα υφάσματα κινούνται πάνω στο σώμα ώστε να μη σταματούν απλώς όταν σταματούν οι χορευτές. Κάποιες φορές συνεχίζουν –άλλες στέκονται μακριά από το σώμα. Υπάρχει ένας “διάλογος” στη δουλειά μας: στη δική του με τη μουσική και στη δική μου με όλο το όραμα, τα χρώματα και τα πράγματα που μας τα θυμίζουν. Μεταμορφώνουν εξίσου την κίνηση. Μπορείς να πεις ότι υπάρχει χρώμα στην κίνηση και υπάρχει κίνηση στα κοστούμια. Τα πάντα έχουν τον δικό τους τρόπο που δουλεύουν μαζί».
Τη διεύθυνση της ορχήστρας της Λυρικής έχουν αναλάβει οι Ανδρέας Τσελίκας και Ηλίας Βουδούρης. Και εδώ το ηχητικό αποτέλεσμα θα πάρει αποστάσεις από το κλασικό. «Υπάρχει αυτό το στοιχείο της φαντασίας που έχει το κομμάτι του Τσαϊκόφσκι.
Προφανώς χρησιμοποιούμε αυτή την παρτιτούρα, αλλά την έχουμε “πειράξει”, επειδή δεν θέλαμε να είναι τόσο μεγάλη, κι επίσης αφαιρέσαμε κάποια μουσική. Ισως, όταν ο Τσαϊκόφσκι έγραψε αυτό το κομμάτι, στο κοινό του να ακουγόταν μια χαρά, αλλά οι καιροί αλλάζουν κι εμείς επιτρέψαμε στους εαυτούς μας να είναι κριτικοί με τη μουσική» υπογραμμίζει ο βρετανός σκηνογράφος και ενδυματολόγος.
Η σύγχρονη «Ωραία κοιμωμένη» αναδεικνύει την ιστορία της μέσα από τη διαδοχή των τεσσάρων εποχών του χρόνου, οι οποίες συμβολίζουν τον κύκλο της ζωής. «Τα παραμύθια έχουν περισσότερο βάθος απ’ ό,τι φαίνεται. Ασχολούνται με τεράστια θέματα όπως η ζωή, ο θάνατος, η αγάπη, η γέννηση, τα γηρατειά, οι φόβοι, το δράμα. Δίνουν στα παιδιά που κατανοούν τα πιο βασικά, πράγματα που δεν μπορούν να εκφράσουν. Αυτό που αναζητήσαμε εμείς ήταν η ενδεχόμενη πηγή αυτών των συναισθημάτων και των ανησυχιών» δηλώνει ο Κίνμονθ και συνεχίζει: «Η πρώτη πράξη ασχολείται με την παιδική ηλικία, ενώ η δεύτερη με τις συνέπειες της εφηβείας. Μετά υπάρχει μια γιορτή που φέρνει κοντά τη δική μας εκδοχή με την πιο παραδοσιακή. Υπάρχει ο απόηχος των χορών από την παλιά “Ωραία κοιμωμένη” που λειτουργεί ως έκφραση κομψότητας του πιο ωραίου πράγματος που ο άνθρωπος μπορεί να κάνει: να τελειοποιήσει το σώμα σε τέτοιο σημείο ώστε η κίνηση να γίνεται έκφραση της ζωής ή της πιο όμορφης μουσικής. Είναι μια ιστορία με πολλά επίπεδα. Το δεύτερο μέρος της δεύτερης πράξης είναι ουσιαστικά μια γιορτή για το τι είναι πραγματικά το μπαλέτο».
ΑΝΔΡΕΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ. Μέσα στον κυκεώνα των νέων συμβολισμών, αναβαθμισμένη θέση έχει και το ζήτημα της γυναικείας ταυτότητας. «Μπορεί να έτυχε, αλλά σίγουρα η Ωραία Κοιμωμένη έγινε φεμινίστρια. Σε κάθε πτυχή της. Με αυτόν τον τρόπο η παραγωγή αντιστρέφει εντελώς τις σχέσεις ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες. Την ίδια στιγμή, είναι ενδιαφέρον που σχετίζεται με την αρχική εκδοχή της ιστορίας, στην οποία η αρσενική και η θηλυκή ενέργεια χρειάζονται η μία την άλλη για να ξυπνήσουν. Ουσιαστικά γυρίζει πίσω στα βασικά και το αποτέλεσμα είναι πολύ φεμινιστικό» επισημαίνει ο Λίντμπεργκ. Μαζί του συμφωνεί και ο Κίνμονθ καταλήγοντας: «Ναι, γιατί και οι δύο ήμασταν πολύ ενοχλημένοι από αυτό το όραμα του 19ου αιώνα που ήθελε τις γυναίκες μικρά αδύναμα πλάσματα, τα οποία χρειάζονται έναν πρίγκιπα να έρθει. Κι αυτό είναι προφανώς γελοίο σ’ ένα μοντέρνο περιβάλλον. Είναι πιθανόν τώρα το ξύπνημα να προέλθει από τα ίδια τα κορίτσια στη μοντέρνα κοινωνία. Σαν να λένε “ξυπνήστε, αγόρια, είμαστε εδώ και δεν πρόκειται να κοιμηθούμε 100 χρόνια για να περιμένουμε να μας μιλήσετε”».
INFO
«Η ωραία κοιμωμένη» στις 26/11 και 3, 15, 16, 22, 23, 29, 31/12 στις 20.00, στην Εθνική Λυρική Σκηνή (Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, Λεωφ. Ανδρέα Συγγρού 364, Καλλιθέα, τηλ. 213-0885.700, είσοδος 10-60 ευρώ)
