Περίπου 50.000 δρομείς στάθηκαν στην εκκίνηση του Μαραθωνίου της Νέας Υόρκης φέτος –και αυτοί ήταν οι τυχεροί. Μόνο 17% όσων μπήκαν στην κληρωτίδα για μια συμμετοχή στον αγώνα κατάφεραν να κληρωθούν· και οι αιτήσεις ήταν περίπου 20% περισσότερες από το 2016. Δεν είναι όμως κάθε αγώνας τόσο δημοφιλής. Οι «ασφάλτινοι» αγώνες στις ΗΠΑ φαίνεται πως έχουν βρει τοίχο. Ο αριθμός όσων τερμάτισαν σε δρομικές διοργανώσεις μειώθηκε από περίπου 19 εκατ. το 2013 σε μόλις 17 εκατ. το 2016. Το υψηλό κόστος συμμετοχής, η ευρεία γκάμα επιλογής αγώνων και ο ανταγωνισμός από άλλες διοργανώσεις φυσικής κατάστασης έκαναν πολύ κόσμο να… κόψει.
«Είναι πολύ πιθανό το θέμα του τρεξίματος να φούσκωσε πάρα πολύ και πάρα πολύ γρήγορα» λέει στους «New York Times» ο Ριτς Χάρσμπαργκερ, διευθύνων σύμβουλος της Running USA, μιας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης που έχει στόχο την προώθηση του δρομικού κινήματος στη χώρα. Οι αγώνες δρόμου σημείωσαν αύξηση 300% στον αριθμό των τερματισάντων από το 1990 έως το 2013, με έκρηξη στην πενταετία 2008-2013. Καθώς οι συμμετοχές πλέον μειώνονται, ο Χάρσμπαργκερ αναμένει ότι αρκετοί αγώνες θα σταματήσουν να υφίστανται. «Εξακολουθούμε να βλέπουμε την προσφορά να ξεπερνά τη ζήτηση», λέει, «μα νομίζω ότι θα αλλάξει μέσα στον επόμενο χρόνο».
Οι επιχειρήσεις που στήθηκαν και γιγαντώθηκαν γύρω από τη δρομική έκρηξη ήδη αντιμετωπίζουν τα πρώτα προβλήματα παρατηρεί η αμερικανική εφημερίδα. Τον Ιούνιο, η Competitor Group, που διοργάνωνε την ιδιαίτερα δημοφιλή στις ΗΠΑ σειρά Rock ‘n’ Roll Marathons και εξέδιδε ειδικά δρομικά βιβλία και περιοδικά, εξαγοράστηκε από την κινεζική εταιρεία real estate Dalian Wanda, που έχει στην ιδιοκτησία της και τους αγώνες Ironman. Οι δρομικές εκδόσεις της έκλεισαν. Η γνωστή εταιρεία Finish Line Sports πούλησε το δρομικό τμήμα της τον Ιανουάριο, οι εκδόσεις Rodale έκλεισαν πέρυσι το περιοδικό «Running Times», ενώ η εταιρεία ένδυσης City Sports πτώχευσε το 2015.
Το μεγαλύτερο μέρος της πτώσης στις συμμετοχές οφείλεται σε αυτό που η Running USA ονομάζει «άλλες» αποστάσεις: τα «εναλλακτικά» δρομικά event όπως τα mud runs και τα colour runs, που αρχίζουν να γίνονται δημοφιλή και στην Ελλάδα. Αυτές οι διοργανώσεις ευθύνονται για περίπου ένα εκατομμύριο από τους χαμένους δρομείς, λέει ο Χάρσμπαργκερ. Προσθέτει, βέβαια, ότι το πρόβλημα δεν είναι κατ’ ανάγκην ότι λιγότεροι άνθρωποι τρέχουν, αλλά ότι το κάνουν λιγότερο συχνά σε επίσημες διοργανώσεις που χρεώνουν τη συμμετοχή.
«Στις ΗΠΑ η συντριπτική πλειονότητα των αγώνων διοργανώνονται πλέον από επαγγελματίες. Οι ελάχιστες ερασιτεχνικές διοργανώσεις που έχουν απομείνει έχουν γίνει δημιουργικές για να μπορέσουν να ανταγωνιστούν τους “επαγγελματίες”» λέει. «Τώρα όλοι έχουν μπάντες στη διαδρομή και μπίρες στον τερματισμό, οπότε τι νέο προσφέρουν;». Οι αγώνες δρόμου αντιμετωπίζουν επίσης τον ανταγωνισμό από άλλου τύπου αθλητικές δραστηριότητες όπως τα πέρσοναλ προγράμματα γυμναστικής, η ομαδική γιόγκα και το CrossFit. Το υψηλό κόστος συμμετοχής για αγώνες έχει γίνει επίσης μεγάλο θέμα. Το 2006, η συμμετοχή σε έναν αγώνα 5.000 μ. κόστιζε κατά μέσο όρο 13,50 δολ. (11,50 ευρώ), σύμφωνα με τους αμερικανούς διαχειριστές αγώνων της Race Road Management (www.rrm.com). Τώρα, ο μέσος όρος είναι 34 δολάρια (29 ευρώ)! Το 2006 το μέσο κόστος συμμετοχής σε Μαραθώνιο ήταν 70 δολάρια (60 ευρώ). Τώρα είναι 123 δολάρια (104 ευρώ).
Σε μια φετινή έρευνα, η Running USA διαπίστωσε ότι το 20% των δρομέων αναμένεται να μειώσουν τη συμμετοχή τους σε αγώνες. Οι μισοί από τους δρομείς δήλωσαν ότι πίστευαν πως οι αγώνες ήταν υπερβολικά ακριβοί και ότι το κόστος ήταν ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες για να αποφασίσει κάποιος αν θα εγγραφεί ή όχι σε αγώνα. Η έρευνα έδειξε επίσης ότι έξι στους δέκα δρομείς θα συμμετείχαν σε περισσότερες κούρσες αν το κόστος συμμετοχής ήταν χαμηλό.
Ο πρόεδρος της Road Race Management, Φιλ Στιούαρτ, λέει πάντως ότι οι διοργανώσεις αύξαναν ραγδαία το κόστος συμμετοχής τους απλώς επειδή μπορούσαν –οι δρομείς συνέχιζαν να πληρώνουν ακριβότερα για να τρέχουν. Τώρα όμως αρχίζουν να βλέπουν αντίσταση. «Παλιότερα, όταν μπορούσε κανείς να τρέξει με καθόλου ή μικρό κόστος συμμετοχής σε αγώνες δρόμου, το τρέξιμο δεν ήταν ακόμη καθόλου ελκυστικό στις κερδοσκοπικές επιχειρήσεις» παρατηρεί ο Στιούαρτ. «Στη συνέχεια όμως φτάσαμε σε μια εποχή όπου οι άνθρωποι θα πληρώσουν 85 δολάρια (72 ευρώ) για έναν Ημιμαραθώνιο και 135 δολάρια (115 ευρώ) για έναν Μαραθώνιο. Τότε μπήκαν οι μπίζνες στο τρέξιμο και το μοντέλο μεταμορφώθηκε».
«Το δρομικό κίνημα έχει φτάσει σε ένα επίπεδο και έμεινε εκεί, δεν ανεβαίνει άλλο», αναφέρει η Τζιν Νακ, επικεφαλής του δρομικού συλλόγου Road Runners Club of America. «Ενώ όμως διαπιστώνουμε την παρακμή των επίσημων διοργανώσεων», συνεχίζει, «οι δρομείς εξακολουθούν να παραμένουν ενεργοί σε συλλογικό επίπεδο».
Πολλές είναι και οι ερασιτεχνικές δρομικές ομάδες οι οποίες οργανώνουν δρομικά event που ανταγωνίζονται τις διοργανώσεις στις οποίες πληρώνεις συμμετοχή. Ο Ντέιβ Γουέλς, ιδιοκτήτης τριών καταστημάτων με δρομικά είδη στο Τζέρσεϊ της Νέας Υόρκης, έβλεπε τις πωλήσεις του να πέφτουν επί τρία χρόνια. Κατάλαβε ότι ο κόσμος δεν διέθετε πλέον χρήματα για να λάβει μέρος σε αγώνες, παρότι ήθελε να τρέχει. Ετσι, δημιούργησε στο facebook την ομάδα Run856, η οποία ήδη έχει πάνω από 3.000 μέλη και οργανώνει δρομικά event κάθε δεκαπέντε μέρες, ενώ τα μέλη της κανονίζουν και μίνι δρομικές συναντήσεις μόνα τους.
Ο κλάδος των αθλητικών εκδηλώσεων αναμένεται να παρουσιάσει αύξηση κατά 1,7% τα επόμενα πέντε χρόνια, σύμφωνα με τον όμιλο έρευνας αγοράς IBISWorld. Η κατηγορία περιλαμβάνει διοργανώσεις τρεξίματος, πεζοπορίας, ποδηλασίας και πολυάριθμες άλλες, όπως τρίαθλα, με τα δρομικά event να αντιπροσωπεύουν το 41,8%, επισημαίνει ο επικεφαλής αναλυτής στο IBISWorld Ρόρι Μάστερσον. «Υπάρχει σημαντική αύξηση στην ποικιλία των αθλητικών event», προσθέτει. «Οι δρομικές διοργανώσεις πρέπει να συνεχίσουν να δίνουν μάχη για τις συμμετοχές –και τα χρήματα –με τις υπόλοιπες».
«Οι μεγάλοι αγώνες, όπως π.χ. οι Μαραθώνιοι στη Νέα Υόρκη, τη Βοστώνη και το Σικάγο θα παραμείνουν στη ζήτηση», παρατηρεί η Τζιν Νακ στη δημοσιογράφο των «New York Times» Τζένα Μίλερ, «ακόμη και αν είναι ακριβοί». Ο Μαραθώνιος της Νέας Υόρκης, για παράδειγμα, κοστίζει 295 δολάρια (250 ευρώ). Ο Μαραθώνιος της Βοστώνης, ο οποίος θα κοστίσει 185 δολάρια (158 ευρώ) το 2018, έχει επίσης αυξημένη ζήτηση, με 2.000 περισσότερους δρομείς να υποβάλλουν αίτηση. «Οι αγώνες αυτοί εξακολουθούν να είναι sold out, γεγονός που αποδεικνύει ότι το άθλημα έχει ακόμη δύναμη», λέει η Νακ. «Νομίζω ότι οι άνθρωποι εξακολουθούν να κυνηγούν αυτούς τους αγώνες επειδή ξέρουν ότι τα χρήματα που θα δώσουν θα έχουν κάποιο αντίκρισμα. Δεν θα υπάρξει η ίδια υποστήριξη σε όλους τους αγώνες», συμπληρώνει με νόημα. «Την περίοδο της έκρηξης του δρομικού κινήματος εμφανίστηκαν ουρανοκατέβατοι πολλοί οπορτουνιστές που σκέφτηκαν “ας οργανώσω έναν αγώνα για να βγάλω λεφτά με ουρά”», καταλήγει. «Ομως το ότι επένδυσες σε έναν αγώνα δεν σημαίνει ότι οι άνθρωποι θα έρθουν να τρέξουν σ’ αυτόν…».
