Τα μεταναστευτικά κύματα των νομάδων από τις στέπες, μεταξύ Ευξείνου Πόντου και Κασπίας Θάλασσας, που έφθασαν στην Κεντρική Ευρώπη πριν από 4.800 έως 3.700 χρόνια, έφεραν μαζί τους για πρώτη φορά τα βακτήρια της πανώλης (πανούκλας) στην Ευρώπη.
Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας νέας έρευνας από επιστήμονες του γερμανικού Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ για την Επιστήμη της Ιστορίας στη Λειψία, οι οποίοι ανέλυσαν γενετικό υλικό από 500 δόντια και οστά, που προέρχονταν από πολλές χώρες (Γερμανία, Ρωσία, Ουγγαρία, Κροατία, Λιθουανία, Εσθονία, Λετονία). Στη μελέτη συμμετείχε η ελληνίδα ερευνήτρια Μαρία Σπύρου του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ.
Σε έξι άτομα βρέθηκαν τα βακτήρια της πανώλους (Yersinia pestis) και αναλύθηκε πλήρως το γονιδίωμά τους. Η αρχαιογενετική ανάλυση δείχνει ότι η τρομερή λοιμώδης νόσος έφθασε πιθανότατα στην Ευρώπη στη διάρκεια της ύστερης Νεολιθικής Εποχής, αρκετές χιλιάδες χρόνια προτού καταγραφεί στην ιστορία η πρώτη επιδημία της. Επρόκειτο γι’ αυτό που έμεινε γνωστό ως «Μαύρος Θάνατος» τον 14ο αιώνα, σκοτώνοντας το 30% έως 60% του μεσαιωνικού ευρωπαϊκού πληθυσμού.
Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τον Γιοχάνες Κράουζε, διευθυντή του Τμήματος Αρχαιογενετικής του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό βιολογίας “Current Biology”, δεν είναι ακόμη σίγουροι αν οι νομάδες από τα εδάφη της σημερινής Ουκρανίας και Ρωσίας έφεραν μαζί τους το μικρόβιο μία ή περισσότερες φορές.
Με τον ερχομό του στην Ευρώπη, το βακτήριο γύρισε πίσω στην Κεντρική Ευρασία. Είναι ασαφές πότε ακριβώς το βακτήριο είχε υποστεί τις κατάλληλες μεταλλάξεις, ώστε να μπορεί να προκαλεί επιδημίες μεγάλης κλίμακας. Οι ερευνητές δεν αποκλείουν ότι ήδη από την εποχή του λίθου αυτό ήταν δυνατό να συνέβη. Στο μέλλον σχεδιάζουν να μελετήσουν περισσότερα γενετικά δείγματα από αρχαίους σκελετούς από όλη την Ευρώπη, για να φωτίσουν περισσότερο το ζήτημα.
