Αν μείνει κανείς μόνο στον προσφυγικό καταυλισμό, τότε πράγματι η Μόρια είναι «η ντροπή της Ευρώπης», όπως έγραψε ο δημοσιογράφος του «Σπίγκελ», που για να την επισκεφθεί δεν χρειάστηκε παρά να φορέσει μια κίτρινη νιτσεράδα. Αν όμως στις δραματικές συνθήκες διαβίωσης των μεταναστών προστεθούν και άλλες παράμετροι, τότε ο γεωγραφικός χώρος αλλάζει. Γιατί δεν είναι στην Ευρώπη που διακινούνται πλαστά ταξιδιωτικά έγγραφα σε τέτοιες ποσότητες. Είναι στα κατεστραμμένα κράτη της Ασίας και της Αφρικής.
Δεν είναι και ντροπή. Είναι μια δυστοπική κανονικότητα, η λούμπεν παραγωγική δραστηριότητα της καθημερινότητας. Χάρη σε αυτήν έφτασαν χίλιοι άνθρωποι με πλαστά διαβατήρια στα γερμανικά αεροδρόμια και 3.200 εντοπίστηκαν στα ελληνικά, από όπου και δεν τους επετράπη να ταξιδέψουν. Από πού προμηθεύτηκαν τα ταξιδιωτικά έγγραφα; Πού έχει στηθεί αυτή η φάμπρικα και ποιος μηχανισμός τής παρέχει τις ευλογίες του και την προστασία του; Δεν χρειάζεται να βιαστεί να δώσει κανείς απαντήσεις που κανονικά θα έπρεπε να είχαν βιαστεί να δώσουν οι Αρχές. Οπως ο Νίκος Τόσκας, για παράδειγμα, ο οποίος είχε ενημερωθεί για το θέμα των ελέγχων επιβατών προερχόμενων από την Ελλάδα στα γερμανικά αεροδρόμια στο συμβούλιο υπουργών Εσωτερικών της ΕΕ στα μέσα του περασμένου μήνα.
Ο χειρισμός μιας κρίσης είναι πολλές φορές πιο διαφωτιστικός από την ίδια την κρίση. Στην περίπτωση της προσφυγικής κρίσης είναι κάτι παραπάνω και από αποκαλυπτικός. Αποκαλύπτει πώς μια κυβέρνηση μπορεί να επενδύει στο συναίσθημα χωρίς να διαθέτει ίχνος συναισθήματος. Και πώς μπορεί να εκθέτει μια χώρα χωρίς, όπως θα ‘λεγε κι εκείνος ο δημοσιογράφος με τη νιτσεράδα, να ντρέπεται.
