Σε λιγότερο από τρία χρόνια (έως το 2020) ο πλανήτης ενδέχεται να είναι έως και κατά 2/3 φτωχότερος σε άγρια ζωή(!). Την εκτίμηση αυτή κάνουν από την περιβαλλοντική οργάνωση WWF, στηριζόμενοι στον Δείκτη Ζωντανού Πλανήτη, που περιέχεται στην ομώνυμη έκθεση του 2016. Μάλιστα, στην προαναφερόμενη έκθεση της WWF «Ζωντανός Πλανήτης» οι ειδικοί κατέγραψαν «απώλεια πληθυσμών ειδών της τάξης του 58%» για το διάστημα από το 1970 έως το 2012.
Ραχοκοκαλιά της διατήρησης της βιοποικιλότητας, δηλαδή του πλούτου και της ποικιλίας της ζωής, αποτελούν οι προστατευόμενες περιοχές. Με βάση την ευρωπαϊκή νομοθεσία για τη φύση θεσπίστηκε το δίκτυο Natura, το οποίο παρέχει καθοριστική προστασία στα πλέον απειλούμενα είδη και οικοτόπους στην Ευρώπη. Η Ελλάδα έχει χαρακτηρίσει 419 περιοχές Natura 2000. Οι περιοχές αυτές αποτελούν περίπου το 27,7% της χερσαίας έκτασης της χώρας και το 6% της θαλάσσιας. Μάλιστα, η χώρα μας δεσμεύτηκε πρόσφατα για την επέκταση των θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών ώστε να καλύψει το 17%-20% της θαλάσσιας έκτασής της έως το 2020.
Σήμερα, λειτουργούν 28 φορείς διαχείρισης που καλύπτουν, σύμφωνα με τη WWF Eλλάς, μόνο το 25% των περιοχών Natura της χώρας. Η προστασία αυτών των περιοχών έρχεται και πάλι στην επικαιρότητα μετά – και – την ολοκλήρωση της δημόσιας διαβούλευσης του σχεδίου νόμου για τη λειτουργία των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΦΔΠΠ) και από την άλλη επειδή άρχισε ήδη η διαδικασία από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (το 2016) για την παραπομπή της Ελλάδας στο Ευρωδικαστήριο.
Από το υπουργείο Περιβάλλοντος προχωρούν στην αναδιάρθρωση του συστήματος διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών. Οπως έγινε γνωστό, με το συγκεκριμένο σχεδιασμό, προβλέπεται η κάλυψη του συνόλου του δικτύου Natura 2000. Σημειώνεται ότι σήμερα καλύπτονται οι 116 από τις 419 περιοχές του δικτύου Natura 2000 (ποσοστό 27,7%). «Αυτό θα καταστεί εφικτό αφενός με την επέκταση των περιοχών ευθύνης των υφιστάμενων 28 Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών και αφετέρου με την ίδρυση επτά νέων» εξηγούν από το υπουργείο Περιβάλλοντος.
Ελλείψεις και κενά. «Δεν αρκεί να έχουμε χαρακτηρίσει ένα μεγάλο μέρος της επικράτειάς μας ως προστατευόμενο. Χρειάζεται να έχουμε ένα λειτουργικό εθνικό σύστημα προστατευόμενων περιοχών. Ομως τα κενά και οι ελλείψεις είναι πάρα πολλά» επισημαίνει, μιλώντας στα «ΝΕΑ», η υπεύθυνη Πολιτικής για το Φυσικό Περιβάλλον της WWF Ελλάς Ιόλη Χριστοπούλου. Και συμπληρώνει: «Για πρώτη φορά βλέπουμε το υπουργείο Περιβάλλοντος να επιδιώκει να καλύψει το κενό της διοίκησης των περιοχών Natura με τους Φορείς Διαχείρισης. Ωστόσο, εκφράζουμε έντονα τον προβληματισμό μας κατά πόσο οι Φορείς Διαχείρισης θα έχουν επαρκή επιχειρησιακή ετοιμότητα και στελέχωση τουλάχιστον το πρώτο διάστημα για να μπορέσουν να ανταποκριθούν στον ρόλο τους».
Οπως επισημαίνουν από τη WWF Ελλάς, «οι προστατευόμενες περιοχές (χερσαίες και θαλάσσιες) φιλοξενούν μοναδικά, ευαίσθητα και πολύτιμα στοιχεία του φυσικού μας πλούτου. Αυτό όμως δεν συνεπάγεται την απομάκρυνση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Απεναντίας, ο στόχος αυτός επιτυγχάνεται μέσα από τη σωστή ρύθμιση και διαχείρισή τους».
Προστασία στο 18,7% του πλανήτη. Μέχρι σήμερα, οι προστατευόμενες περιοχές που έχουν θεσπιστεί καλύπτουν το 14,7% της χερσαίας έκτασης του πλανήτη και γύρω στο 4% των ωκεανών. Οι αντίστοιχοι στόχοι που έχει θέσει για το 2020 η Σύμβαση για τη Βιοποικιλότητα είναι 17% της χερσαίας έκτασης και 10% των ωκεανών.
Στην Ελλάδα, η θέσπιση εθνικά προστατευόμενων περιοχών άρχισε ήδη από τη δεκαετία του 1930 με τους εθνικούς δρυμούς. Κυρίως όμως η διατήρηση της πολύ σημαντικής ελληνικής βιοποικιλότητας εξασφαλίστηκε με την είσοδο της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Διευκρινίζεται ότι οι περιοχές Natura διακρίνονται ως Ζώνες Ειδικής Προστασίας με βάση τηνΟδηγία για τα άγρια πτηνά και Ειδικές Ζώνες Διατήρησης με βάση την Οδηγία για τους οικοτόπους. Σύμφωνα με την Ιόλη Χριστοπούλου, «στην Ελλάδα συναντάμε το 17,8% των ειδών ζώων και το 40% των φυτικών ειδών της Ευρώπης. Γι’ αυτόν τον λόγο είναι αυξημένη η ευθύνη της χώρας μας ως προς τη διατήρηση της πλούσιας φυσικής κληρονομιάς και βιοποικιλότητας».
Ελλάδα
419 είναι το σύνολο των περιοχών Natura 2000 που έχει χαρακτηρίσει η Ελλάδα
116 περιοχές καλύπτονται μόνο σήμερα από τις 419 περιοχές του δικτύου Natura
27,7 της χερσαίας έκτασης της Ελλάδας ανήκουν στο δίκτυο Natura 2000
6% της θαλάσσιας έκτασης της χώρας ανήκουν στο δίκτυο Natura 2000
Κόσμος
14,7% της χερσαίας έκτασης του πλανήτη έχουν θεσπιστεί ως Προστατευόμενες περιοχές
4% των ωκεανών του πλανήτη έχουν θεσπιστεί ως Προστατευόμενες περιοχές
2020 η χρονιά που σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του WWF ο πλανήτης ενδέχεται να είναι φτωχότερος έως και 2/3 σε άγρια ζωή
