Ηταν η στιγμή που ο Κροατοβόσνιος πρώην στρατηγός Σλόμπονταν Πράλιακ άκουσε την ετυμηγορία του δικαστή ο οποίος επικύρωνε την καταδίκη του σε ποινή κάθειρξης 20 ετών. Ο 72χρονος φώναξε «Ο Πράλιακ δεν είναι εγκληματίας. Αρνούμαι την απόφασή σας», έβγαλε ένα φιαλίδιο από την τσέπη του και ήπιε το περιεχόμενό του. Ολα αυτά έγιναν μέσα στην αίθουσα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου της Χάγης όπου πραγματοποιείται η τελευταία δίκη για τα εγκλήματα πολέμου στον εμφύλιο της πρώην Γιουγκοσλαβίας τη δεκαετία του ’90. Λίγες ώρες μετά την κατάποση του δηλητηρίου, ο πρώην διοικητής των δυνάμεων των Κροατών της Βοσνίας άφησε την τελευταία του πνοή στο νοσοκομείο όπου είχε μεταφερθεί.
Οι ολλανδικές Αρχές διέταξαν τη διεξαγωγή έρευνας που αφορά το πρόσωπο που χορήγησε στον Πράλιακ το δηλητήριο και το πώς μπόρεσε να παρακάμψει τις αυστηρές διαδικασίες ασφαλείας. Ομως ένας δικηγόρος από τη Σερβία που έχει υπερασπισθεί κατηγορούμενους στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης δήλωσε ότι θα ήταν σχετικά εύκολο να μεταφερθεί το φιαλίδιο με το δηλητήριο μέσα στην αίθουσα όπου τα μέτρα ασφαλείας για τους δικηγόρους και τους εργαζόμενους «είναι όπως ακριβώς σε ένα αεροδρόμιο. Εξετάζουν μεταλλικά αντικείμενα, όπως ζώνες, νομίσματα, παπούτσια και παίρνουν τα κινητά τηλέφωνα», όμως «δεν ψάχνουν για χάπια ή μικρές ποσότητες υγρών».
Μόλις ο Κροατοβόσνιος ήπιε το δηλητήριο ο πρόεδρος του Δικαστηρίου διέταξε τη διακοπή της διαδικασίας και ζήτησε να σταματήσει η καταγραφή της εικόνας του κατηγορουμένου. Οπως περιέγραψε η ανταποκρίτρια του BBC, στην αίθουσα του δικαστηρίου «επικράτησε αναταραχή και έντονη ανησυχία». Ο Πράλιακ είχε ήδη εκτίσει μεγάλο μέρος της ποινής του. Πριν τον πόλεμο, ήταν συγγραφέας και σκηνοθέτης.
Ολα αυτά συνέβησαν στην τελευταία δίκη του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου της Χάγης που εξετάζει τα εγκλήματα πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Κατηγορούμενοι ήταν έξι πρώην πολιτικοί και στρατιωτικοί αρχηγοί των Κροατών της Βοσνίας, που απειλούνταν με ποινή κάθειρξης 25 ετών. Οι έξι κατηγορούμενοι είχαν καταδικαστεί το 2013 για συμμετοχή σε εκστρατεία “εθνοκάθαρσης” των μουσουλμάνων της Βοσνίας την περίοδο 1993-1994.
Ο Πράλιακ καταδικάστηκε επειδή διέταξε την καταστροφή γέφυρας 16ου αιώνα στο Μόσταρ τον Νοέμβριο του 1993. Σύμφωνα με την απόφαση του πρώτου δικαστηρίου, η διαταγή του “προκάλεσε δυσανάλογη βλάβη στον μουσουλμανικό πληθυσμό”. Σύμβολο της καταστροφής που υπέστη η Βοσνία στη διάρκεια του εμφυλίου, η γέφυρα που είχε κατασκευασθεί την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατίας, αργότερα ξαναφτιάχτηκε. Το Μόσταρ έγινε τόπος μερικών από τις σκληρότερες συγκρούσεις μεταξύ Κροατών και Μουσουλμάνων, με το 80% της ανατολικής πλευράς της πόλης να καταστρέφεται στη διάρκεια των μαχών.
Στο σκεπτικό τους οι δικαστές, αποδέχθηκαν μέρος της έφεσης του Πράλιακ που υποστήριξε ότι η γέφυρα αποτελούσε αποδεκτό στρατιωτικό στόχο στη διάρκεια της σύγκρουσης, όμως αρνήθηκαν να μειώσουν τη συνολική του ποινή. Επίσης κατηγορούμενος στη δίκη ήταν ο πρώην υπουργός Αμυνας Γιαντράνκο Πίρλιτς.
Το δικαστήριο επικύρωσε την καταδίκη του σε 25 χρόνια κάθειρξη, καθώς τον έκρινε ένοχο για συμμετοχή σε εγκληματική επιχείρηση της τότε κροατικής κυβέρνησης με στόχο τη δημιουργία εθνοτικά καθαρού κράτους. Ο Πίρλιτς είναι ο πιο υψηλόβαθμος Κροατοβόσνιος που παραπέμφθηκε σε δίκη με την κατηγορία τέλεσης εγκλημάτων πολέμου.
100.000 νεκροί
Ο εμφύλιος πόλεμος στην πρώην Γιουγκοσλαβία διήρκεσε από το 1992 έως το 1995, περίοδο κατά την οποία 100.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και 2,2 εκατομμύρια εκδιώχθηκαν από τις εστίες τους. Στη διάρκειά του οι μεγαλύτερες συγκρούσεις έγιναν μεταξύ Σερβοβοσνίων και Βοσνιομ μουσουλμάνων, όμως σκληρές μάχες έγιναν και μεταξύ Βοσνιομ μουσουλμάνων και Κροατοβοσνίων, όταν διαλύθηκε η αρχική συμμαχία τους.
