Ο Πανάγιος Τάφος της Ιερουσαλήμ, ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της Ορθοδοξίας παγκοσμίως, αποκάλυψε χθες την ιστορία του. Και σ’ αυτή την αποκάλυψη η Ελλάδα πρωταγωνίστησε, μέσω των επιστημόνων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου που πρώτοι άνοιξαν το ιστορικό μνημείο πέρυσι τον Οκτώβριο και… είδαν μέσα από ένα ιδιότυπο ταξίδι στον χρόνο τις πρώτες εικόνες από το εσωτερικό του.
Το συμπέρασμα των επιστημόνων του ΕΜΠ που συνεργάστηκαν με εκείνους του Εργαστηρίου Αρχαιομετρίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου ήταν ένα και η σημασία του είναι εντυπωσιακή: το ταφικό μνημείο χρονολογείται το 345 μ.Χ., άρα επιβεβαιώνει τις ιστορικές αναφορές ότι ο πρώτος ρωμαίος αυτοκράτορας που βρήκε και διέταξε να φυλαχθεί ο τάφος από μια νέα εκκλησία ήταν ο Κωνσταντίνος.
«Το Εργαστήριο Επιστήμης και Τεχνικής των Υλικών του ΕΜΠ σε συνεργασία μετο Εργαστήριο Αρχαιομετρίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσουμπόρεσαν να χρονολογήσουν κονιάματα (μείγμα νερού, άμμου και άλλων υλικών) που βρέθηκαν στον Πανάγιο Τάφο πριν από έναν χρόνο και επιβεβαιώνουν ότι η πρώτη ορθομαρμάρωσή του έγινε από τον Μέγα Κωνσταντίνο, ενώ επίσης τα ευρήματα αυτά δείχνουν την ιστορική συνέχεια των επεμβάσεων στο Κουβούκλιο» λέει στα «ΝΕΑ» η επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας του Πολυτεχνείου που ανέλαβε το έργο αποκατάστασης του ιστορικού μνημείου Τόνια Μοροπούλου.
«Δηλαδή την ιστορική συνέχεια του Κωνσταντίνου, τη βυζαντινή, την περίοδο των σταυροφόρων, την αναγεννησιακή, μέχρι και την αναστήλωση του μνημείου από τον Κάλφα Κομνηνό. Η σύντομη ανακάλυψη συνδέεται με το ίδιο το έργο αποκατάστασης που επέτρεψε 5 με 7 αιώνες μετά να ανοίξει ο Πανάγιος Τάφος και να ληφθούν δείγματα, με την έγκριση φυσικά των τριών θρησκευτικών κοινοτήτων της περιοχής» συνεχίζει η Τόνια Μοροπούλου.

Ενα παγκόσμιο μνημείο

Οι επιστήμονες του ΕΜΠ, αναλαμβάνοντας το ιστορικό μνημείο της Ορθοδοξίας, συνεργάστηκαν με τρεις θρησκευτικές κοινότητες τους μήνες που εργάζονταν στα Ιεροσόλυμα: του Ελληνορθόδοξου Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, του Τάγματος των Φραγκισκανών και του Πατριαρχείου των Αρμενίων στα Ιεροσόλυμα.
Το έργο παραδόθηκε πέρυσι στις θρησκευτικές κοινότητες, δύο αιώνες μετά την αναστήλωση του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου από τον Κάλφα Κομνηνό και 70 χρόνια μετά την τοποθέτηση από τη Βρετανική Αρμοστεία σιδηρού κλωβού για τη συγκράτηση του παραμορφωμένου Ιερού Κουβουκλίου.
Ωστόσο, όπως τονίζεται και σε εκτενές άρθρο για το θέμα που δημοσίευσε χθες η αγγλική «Daily Mail», από αρχαιολογικής άποψης είναι αδύνατο να πει κανείς πως ο τάφος αυτός «είναι το σημείο όπου τάφηκε ένας άνδρας ονόματι Ιησούς Χριστός, ο οποίος, σύμφωνα με την Καινή Διαθήκη, σταυρώθηκε στην Ιερουσαλήμ, όμως τα νέα ερευνητικά στοιχεία τοποθετούν την κατασκευή του ταφικού συγκροτήματος στην εποχή του Κωνσταντίνου, του πρώτου χριστιανού αυτοκράτορα της Ρώμης». Κι αυτό βέβαια γιατί, όπως εξηγείται, δεν μπορούμε να έχουμε σήμερα δείγμα από το DNA του Ιησού Χριστού.

Η ιστορία της ανακάλυψης

Στις 26 Οκτωβρίου 2016 ανοίχτηκε ο Τάφος του Χριστού στο πλαίσιο εργασιών αποκατάστασης του Ιερού Κουβουκλίου,τις οποίες διηύθυνε και επέβλεπε η διεπιστημονική ομάδα του ΕΜΠ με μέλη την Τόνια Μοροπούλου και τους καθηγητές Εμμ. Κορρέ, Α. Γεωργόπουλο, Κ. Σπυράκο και Χ. Μουζάκη.
Οταν μετακυλήθηκε ηοριζόντιαμαρμάρινηπλάκα, την οποία βλέπουν οι προσκυνητές σήμερακαι βρίσκεται στη θέση αυτή από τα μέσα του 14ουαιώνα τουλάχιστον, και αφαιρέθηκε μια μικρή ποσότητα από υλικό πλήρωσης που βρέθηκε από κάτω, εμφανίστηκε μια δεύτερη θραυσμένη μαρμάρινη πλάκα.Η παρουσία της πλάκας αυτής ήταν μια αποκάλυψη, καθώς δεν ήταν γνωστή η ύπαρξή της.Κάτω από τηθραυσμένηπλάκα υπήρχε κονίαμα μεγάλου πάχους (5-7cm),το οποίο συνέδεε την πλάκα αυτή με την επιφάνεια του βράχου που θεωρείταιη ταφική κλίνη, δηλαδήτην επιφάνειατου λαξευτού βράχουόπουπιστεύεται ότιεναποτέθηκε το σώμα του Χριστού. Συγκεντρώθηκε έτσι δείγμα από το κονίαμα αυτό, το οποίο αναλύθηκε και χρονολογήθηκε με τη μέθοδο της θερμοφωταύγειας.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι επρόκειτο για γυψοκονίαμα, το οποίο χρονολογείται το 345 μ.Χ., δηλαδή την κωνσταντίνεια περίοδο, υποδεικνύοντας ότι η θραυσμένη πλάκα τοποθετήθηκε την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου για να προστατέψει και να αναδείξει τον Τάφο του Χριστού κατά τη διαμόρφωση του χώρου αυτού ως χώρου λατρείας για τον χριστιανισμό. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με άλλους αρχαιομετρικούς προσδιορισμούς από διάφορες περιοχές του Ταφικού Θαλάμου, αποδεικνύει την ιστορική συνέχεια των οικοδομικών φάσεων του ταφικού μνημείου από την κωνσταντίνεια περίοδο έως σήμερα, που έχει ήδη ολοκληρωθεί το έργο συντήρησης, ενίσχυσης και αποκατάστασης του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου.
Οι αναλύσεις στο κονίαμα αυτόέγιναναπό το Εργαστήριο Επιστήμης και Τεχνικής των Υλικώντης Σχολής Χημικών Μηχανικώντου ΕΜΠσε συνεργασία μετο Εργαστήριο Αρχαιομετρίας του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου(τον καθηγητή Ν. Ζαχαριά και συνεργάτες του).
Τα δείγματα τελικά αξιολογήθηκαν ανεξάρτητα, από δύο διαφορετικά εργαστήρια, με τη χρήση OSL (optically stimulated luminescence) και θα δημοσιευτούν από την Τόνια Μοροπούλου και την ομάδα της στο επόμενο τεύχος του περιοδικού «Journal of Archaeological Science».
Ο Πανάγιος Τάφος της Ιερουσαλήμ είναι σήμερα κέντρο διεθνούς θρησκευτικού, επιστημονικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος.

Εκθεση στην Αθήνα

Τα παραπάνω αλλά και όλα όσα ανακάλυψαν οι έλληνες επιστήμονες θα έρθουν στην Ελλάδα σε μια μεγάλη έκθεση που θα γίνει στο Βυζαντινό Μουσείο τον Μάιο του 2018.
Ηδη μια τεράστια ψηφιακή έκθεση με τίτλο«Tomb of Christ: The Holy Sepulchre Experience»γίνεται στο Μουσείο του National Geographic στην Ουάσιγκτον.
«Περάστε τον Ατλαντικό Ωκεανό και ταξιδέψτε σχεδόν 6.000 μίλια σε ένα 3-D εικονικό ταξίδι, σε ένα από τα πιο ιερά μέρη της γης –τον Τάφο του Χριστού» λέει σχετικά το National Geographic, εισάγοντας διαδικτυακά τον αναγνώστη στην έκθεση που μεταφέρει νοητά το κοινό στα Ιεροσόλυμα και στον Ναό της Αναστάσεως για να διαπιστώσει πώς έγιναν οι εργασίες αποκατάστασης του Παναγίου Τάφου. Η έκθεση θα συνεχίσει μέχρι το φθινόπωρο του 2018 στο Εθνικό Γεωγραφικό Μουσείο στην Ουάσιγκτον.