«Ο Ελληνισμός δεν ευτύχησε πάντα με τους ηγέτες του»

Ο Χρήστος Στυλιανίδης είναι κατά κάποιον τρόπο ο επικεφαλής της υπηρεσίας «Πρώτων Βοηθειών» της Ευρώπης. Προΐσταται των υπηρεσιών αντιμετώπισης κρίσεων της ΕΕ, η οποία, όπως δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό, είναι ο μεγαλύτερος πάροχος ανθρωπιστικής βοήθειας στον κόσμο. Εδώ και τρία χρόνια, που ασχολείται με αυτόν τον τομέα, ο κύπριος επίτροπος έχει επισκεφθεί σχεδόν όλης της γης τους κολασμένους. Χιλιάδες ώρες και μίλια έχει διανύσει και κάποιοι με χιούμορ επισημαίνουν ότι έχει ξεπεράσει κατά πολύ ώρες πτήσεων βετεράνων πιλότων!

Συνομιλήσαμε λίγο πριν απευθυνθεί στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το θέμα της Υεμένης και δήλωσε έτοιμος να συζητήσει «ακόμη και με τον διάβολο» αν αυτό πρόκειται να σώσει ανθρώπινες ζωές. Ετσι η συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης που παραχώρησε στα «ΝΕΑ» ήταν σχεδόν υποχρεωτικό να ξεκινήσει από την ανθρωπιστική κρίση που καλείται να αντιμετωπίσει:

«Η κρίση στην Υεμένη είναι από τα μείζονα θέματα της διεθνούς πολιτικής σκηνής, είναι μέρος της ευρύτερης κρίσης στη Μέση Ανατολή και είναι απότοκο του γεωπολιτικού ανταγωνισμού μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ιράν. Είναι μια σύγκρουση συμφερόντων και επιρροής στον μουσουλμανικό κόσμο. Σχετίζεται επίσης με την παγκόσμια αγορά του πετρελαίου και τον ανταγωνισμό από το φυσικό αέριο. Η Υεμένη βρέθηκε στη δίνη αυτής της αντιπαλότητας και όπως συμβαίνει πάντοτε με τους πολέμους τα πιο τραγικά θύματα είναι ο κατά τεκμήριο αθώος άμαχος πληθυσμός. Στην Υεμένη βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη μια από τις μεγαλύτερες ανθρωπιστικές τραγωδίες. Η έξαρση της χολέρας οδήγησε στην απώλεια χιλιάδων ζωών. Τώρα ο πληθυσμός απειλείται άμεσα από λιμό».

Υπάρχει όμως ένα σκληρό δίλημμα. Στόχος σας είναι η παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στους πρόσφυγες εκεί που βρίσκονται ή το άνοιγμα μιας προοπτικής επιστροφής στα σπίτια τους;

Η τραγωδία είναι πάντως ήδη υπαρκτή και στα ελληνικά νησιά όπου υπάρχει πλέον κορεσμός. Είναι σαφής ο κίνδυνος να μεταβληθούν τα ελληνικά νησιά σε μια μόνιμη ζώνη τράνζιτ χιλιάδων ή και δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων. Εχετε στις Βρυξέλλες κάποια έξοδο κινδύνου;

Η ελληνική κρατική μηχανή έχει βελτιωθεί σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση του Προσφυγικού;

Υπάρχουν πολλοί που θεωρούν ότι στο μέλλον θα υπάρξουν και νέα προσφυγικά κύματα που θα προέλθουν όχι τόσο λόγω ένοπλων συρράξεων όσο λόγω της κλιματικής αλλαγής. Σας φοβίζει πραγματικά αυτό το ενδεχόμενο;

Δεν με φοβίζει απλώς. Το έχω ήδη δει με τα ίδια μου τα μάτια σε πολλές αφρικανικές χώρες. Στην Αιθιοπία, στη Σομαλία, στον Νίγηρα. Γι’ αυτό η Ευρωπαϊκή Ενωση πρέπει να επιμείνει στην εφαρμογή της Συμφωνίας του Παρισιού. Για μας η κλιματική αλλαγή δεν είναι fake news. Στον Ειρηνικό Ωκεανό ήδη είναι υπαρκτός ο κίνδυνος να εξαφανιστούν από προσώπου γης ολόκληρα νησιά. Τα φαινόμενα των τυφώνων στην Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο, το παράξενο φαινόμενο πυρκαγιών στη Γροιλανδία και τη Σουηδία αλλά και οι τελευταίες πλημμύρες που ζήσαμε στην Ελλάδα είναι απτές αποδείξεις που πρέπει να μας οδηγήσουν σε εγρήγορση.

Το υπάρχον σύστημα οικοδομήθηκε σε διαφορετικό χρόνο για να αντιμετωπιστούν διαφορετικές ανάγκες. Ως τώρα ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν να συντονίζει τις δυνάμεις που εθελοντικά διέθεταν τα κράτη – μέλη. Το υφιστάμενο σύστημα έφτασε στα όριά του και χρειάζεται αναβάθμιση. Γι’ αυτό αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε το rescEU. Πρόκειται για ένα ευρωπαϊκό σύστημα συλλογικής αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών, όπως πυρκαγιές, πλημμύρες, σεισμοί, επιδημίες. Το rescEU δεν υποκαθιστά τις υπηρεσίες των κρατών – μελών. Το κάθε κράτος – μέλος εξακολουθεί να έχει την κυρία ευθύνη για την αντιμετώπιση των προβλημάτων. Το rescEU παρέχει ένα συμπληρωματικό δίχτυ ασφαλείας. Αν όμως δεν αλλάξουμε τις νοοτροπίες ετών σε σχέση με την πρόληψη τότε κανένα μέσο δεν θα είναι επαρκές.

Η Ευρώπη βρίσκεται σε μία κρίσιμη καμπή και λόγω της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου. Η αποχώρηση αυτή, ακόμα και για ιστορικούς λόγους, θα δημιουργήσει προβλήματα στην Κύπρο.

Πιστεύετε ότι μπορεί να υπάρξει επίλυση του Κυπριακού σε μια χρονική περίοδο κατά την οποία, όπως λέει και ο Γιούνκερ, ο Ερντογάν όλο και περισσότερο απομακρύνεται από την Ευρώπη;

Καταρχήν υπογραμμίζω ότι τόσο ο πρόεδρος Γιούνκερ όσο και όλη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχουμε καυτηριάσει κάθε είδους αυταρχική συμπεριφορά και κάθε απόπειρα παραβίασης της ελευθερίας του λόγου στην Τουρκία. Ταυτόχρονα, δεν πιστεύω ότι υπάρχει οποιαδήποτε τουρκική κυβέρνηση που θέλει να αποκοπεί η Τουρκία από την ευρωπαϊκή προοπτική. Επίσης, η περιοχή γεωπολιτικά αυτονομείται και διαμορφώνονται συγκλίσεις συμφερόντων που ενίοτε ξεπερνούν τις παραδοσιακές αναλύσεις. Και ας μη λησμονούμε πως το κόμμα του Ερντογάν είναι ο πρώτος πολιτικός σχηματισμός στην Τουρκία που δέχτηκε ότι το Κυπριακό δεν λύθηκε το 1974. Οι πλείστες πολιτικές δυνάμεις στην Τουρκία πίστευαν και πιστεύουν ότι το Κυπριακό λύθηκε το ’74.