Οταν το 2008 άρχισαν να αυξάνονται οι μεταναστευτικές ροές από τη Μεσόγειο προς την Ελλάδα, το πολιτικό προσωπικό δεν έδωσε ιδιαίτερη σημασία. Το Μεταναστευτικό άρχισε να μπαίνει στην πολιτική συζήτηση από το 2010, όταν ξέφυγε η κατάσταση στην περιοχή του Αγίου Παντελεήμονα και άλλων γειτονιών της Αθήνας και είχαμε ακόμη και συμπλοκές των κατοίκων με μετανάστες. Ακόμη και τότε οι αντιδράσεις της πολιτείας ήταν σπασμωδικές, ενώ υπήρχε ένας έντονος δισταγμός να αναγνωριστούν οι διαστάσεις ασφάλειας που είχε το μεταναστευτικό ζήτημα. Το πολιτικό προσωπικό έμοιαζε να διστάζει να αναλάβει τη διαχείριση αυτού του κρίσιμου ζητήματος υπό το ψευδοδίλημμα «ασφάλεια ή ανθρώπινα δικαιώματα». Ενα δίλημμα που αποτελεί κενό γράμμα, καθώς οι μετανάστες –ιδιαίτερα οι παράτυποι –χωρίς την προστασία του κράτους όπου βρίσκονται προσωρινά δεν μπορούν να αισθανθούν ασφάλεια ή να κάνουν χρήση των δικαιωμάτων τους, αντίθετα πέφτουν πολύ εύκολα θύματα κυκλωμάτων του οργανωμένου εγκλήματος.

Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης ήταν η χειραγώγηση από ακραίους πολιτικούς σχηματισμούς που ταύτισαν ακρίτως τους μετανάστες με την εγκληματικότητα και εκμεταλλεύτηκαν την ανησυχία και τον φόβο των κατοίκων της πρωτεύουσας, διοργανώνοντας ακόμη και μαζικά πογκρόμ κατά μεταναστών. Από τότε, η σύνδεση μετανάστευσης και ασφάλειας είναι προβληματική και χαρακτηρίζεται από δύο ακραίες προσεγγίσεις: α) η μετανάστευση δεν έχει καμία σχέση με την ασφάλεια και β) η μετανάστευση είναι αποκλειστικά ζήτημα ασφάλειας. Η προσφυγική κρίση του 2015 ήρθε για να κορυφώσει την ένταση γύρω από το μεταναστευτικό ζήτημα στην Ελλάδα. Οι μεταναστευτικές ροές στα νησιά του Αιγαίου που έχουν πυκνώσει τους τελευταίους μήνες επιβαρύνουν περισσότερο την ήδη δύσκολη κατάσταση. Τους τελευταίους μήνες, τα βίαια περιστατικά που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με το Μεταναστευτικό πολλαπλασιάζονται. Διαμαρτυρίες, αντιδράσεις, εντάσεις, συγκρούσεις, επεισόδια και νεκροί συνθέτουν ένα εκρηκτικό μείγμα ανασφάλειας που κανείς δεν ξέρει με ποιον ακριβώς τρόπο θα ξεσπάσει.

Η πρόσφατη συμπλοκή των Πακιστανών με οπαδούς του ΠΑΟΚ στην Ομόνοια έρχεται να προσθέσει μία ακόμη πτυχή στο μπερδεμένο αυτό κουβάρι, αυτή της ενδεχόμενης αντίδρασης από την πλευρά των μεταναστών, η οποία μπορεί να τροφοδοτήσει μια αμοιβαία ένταση με διάφορες ομάδες πολιτών που έχουν ομοιογενή ή όχι χαρακτηριστικά. Στις περιπτώσεις που κλονίστηκε η εμπιστοσύνη στο κράτος και αμφισβητήθηκε στην πράξη το πρωτείο του στην επιβολή της τάξης και στην άσκηση της νόμιμης βίας, η κατάσταση ξέφυγε από τον έλεγχο. Η πόλωση λόγω του μεταναστευτικού ζητήματος είναι έντονη και η σταθερότητα κρέμεται σε μια λεπτή κλωστή, η οποία μπορεί ανά πάσα στιγμή να σπάσει, όπως έδειξε και η βίαιη συμπλοκή μεταναστών στη Λέσβο που οδήγησε στον θάνατο ενός εξ αυτών. Οσοι αδυνατούν ή δεν επιθυμούν για μία ακόμη φορά να δουν τις επιπτώσεις ασφάλειας του μεταναστευτικού ζητήματος προσφέρουν εκ νέου ζωτικό χώρο σε καταστάσεις αυτοδικίας και βίας από μέρους των πολιτών αλλά και των μεταναστών. Το κράτος είναι ο ρυθμιστής και ο εγγυητής της ασφάλειας όλων των ανθρώπων που βρίσκονται στην επικράτειά του και αυτόν τον ρόλο του πρέπει να τον υπερασπιστεί σθεναρά, αν δεν θέλει να ακυρωθεί.

Ο Τριαντάφυλλος Καρατράντος είναι διεθνολόγος µε ειδικότητα στα θέµατα ασφάλειας και καθηγητής στη Σχολή Εθνικής Ασφάλειας