Κατά την επίσκεψη στην Ελλάδα του τούρκου προέδρου Ερντογάν, δυο πράγματα είναι προφανή στον καθένα. Πρώτον, ότι η ελληνική πλευρά ήταν εμφατικά απαράσκευη και αμήχανη. Δεύτερον, ότι μια οποιαδήποτε Συνθήκη, άρα και της Λωζάννης, έχει κανονιστικό χαρακτήρα, η εφαρμογή της ή οι αποκλίσεις απ’ την εφαρμογή της, ακόμα και αν γίνονται ανεκτές από τις πλευρές που την έχουν υπογράψει, δεν είναι θέμα ερμηνείας. Τα υπόλοιπα θα σας τα πουν οι ειδικοί.
Υπάρχει, όμως, μια διάσταση στην επίσκεψη του τούρκου προέδρου που δεν χρειάζεται εξειδίκευση στις διεθνείς σχέσεις για να την κρίνει κανείς. Εχει να κάνει με τους δημοκρατικούς κανόνες, τους οποίους ο Ερντογάν δεν σέβεται. Μάλιστα, με πρόσχημα το αποτυχημένο πραξικόπημα εναντίον του, το καλοκαίρι του 2016, βρήκε ευκαιρία να επιβάλει ένα αυταρχικό καθεστώς στα μέτρα του. Στην προσπάθεια ελέγχου του κράτους, έκλεισε εφημερίδες, φυλάκισε δημοσιογράφους και συγγραφείς, απέλυσε χιλιάδες δημόσιους υπαλλήλους κι ανάμεσά τους 4.000 δικαστές και εισαγγελείς –πολλοί εκ των οποίων, επίσης, βρίσκονται πίσω από τα σίδερα. Αυτός ο αντιδημοκρατικός αυταρχισμός είναι ένας από τους λόγους που η Ευρώπη αναθεώρησε τη στάση της απέναντι στην Τουρκία.
Ας μην έχουμε λοιπόν αυταπάτες. Ο Ερντογάν είναι ένα γκρίζο πρόσωπο, ένας πολιτικός που καταπατά βάναυσα τη δημοκρατία. Η ελληνική πλευρά, βεβαίως, και το υπουργείο Εξωτερικών προτίμησε όλο αυτό το διάστημα να κάνει δημόσιες σχέσεις μαζί του. Ο,τι κι αν επιδιώκει ο Νίκος Κοτζιάς, όμως, συνομιλεί με τον επικεφαλής ενός αυταρχικού καθεστώτος. Ως αυταρχικός ηγέτης, άλλωστε, ο Ερντογάν ζήτησε ακόμα μια φορά χθες από τον Αλέξη Τσίπρα την έκδοση των οκτώ τούρκων αξιωματικών που δραπέτευσαν για να μην πέσουν στα χέρια του. Ο έλληνας Πρωθυπουργός είχε υποσχεθεί στον «φίλο πρόεδρο» (όπως τον αποκαλούσε χθες) την έκδοσή τους, και αυτό δεν συνέβη χάρη στην κινητοποίηση ορισμένων εναργών ελλήνων πολιτών και, κυρίως, χάρη στο δημοκρατικό πνεύμα των ελλήνων δικαστών.
Στη συνέντευξη Τύπου του Πρωθυπουργού μας και του τούρκου προέδρου, ο Αλέξης Τσίπρας, αφού υιοθέτησε την κατηγορία ότι είναι πραξικοπηματίες, κάτι που υποστηρίζει μόνο η τουρκική πλευρά, παρέπεμψε στην ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και μίλησε για δίκαιη δίκη των οκτώ τούρκων αξιωματικών. Μα δεν γνωρίζει ότι η απόφαση να μην εκδοθούν είναι τελεσίδικη; Κι ότι δεν εκδίδονται ακριβώς επειδή στην Τουρκία δεν υπάρχουν τα εχέγγυα για να έχουν δίκαιη δίκη;