«Η ενδεχόμενη δευτερογενής ρύπανση από την καθίζηση των προϊόντων διάσπασης των πετρελαιοειδών μέσω της μηχανικής διαδικασίας της διασποράς και γαλακτωματοποίησης (μικρότερα κλάσματα πετρελαίου που προσροφούνται σε αιωρούμενα σωμάτια ιζήματος ή οργανικής ύλης) στον βυθό, για τα οποία δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί –σύμφωνα με τα στοιχεία της υπηρεσίας μας –η αποτύπωση και ο καθαρισμός τους, καθώς και η αντιμετώπισή της, παραμένουν σοβαρά θέματα προς εξέταση».
Οι επιθεωρητές από το Συντονιστικό Γραφείο Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Ζημιών (ΣΥΓΑΠΕΖ) είναι ξεκάθαροι: πλήρης εικόνα για τη ρύπανση στον βυθό από τη βύθιση του δεξαμενόπλοιου «Αγία Ζώνη ΙΙ» ακόμη δεν υπάρχει. Αυτό αναφέρεται σε ενημερωτικό έγγραφο που εστάλη την περασμένη Τετάρτη (6 Δεκεμβρίου 2017) από το ΣΥΓΑΠΕΖ προς τον αναπληρωτή υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σωκράτη Φάμελλο και τον ειδικό γραμματέα του Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών του υπουργείου Δημήτρη Δερματά. Το πεντασέλιδο υπόμνημα (μαζί με τα συνημμένα) που παρουσιάζουν σήμερα «ΤΑ ΝΕΑ», έφτασε στους προαναφερομένους μία ημέρα μετά την παράδοση από τον υπουργό Ναυτιλίας Παναγιώτη Κουρουμπλή των παραλιών της Σαλαμίνας. Η παράδοση των παραλιών, σηματοδοτεί, κατά το υπουργείο Ναυτιλίας, το τέλος της επιχείρησης καθαρισμού των παραλιών που «μαύρισαν» από το ναυάγιο του «Αγία Ζώνη ΙΙ».
Ωστόσο, το ερώτημα παραμένει: έχει καθαρίσει ο Σαρωνικός όπως –σε κάθε ευκαιρία –διατείνονται από την κυβέρνηση;
«Η περιβαλλοντική ζημιά που ενδεχομένως προκλήθηκε στον θαλάσσιο και παράκτιο χώρο του Σαρωνικού είναι δύσκολο να εκτιμηθεί μέχρι στιγμής, καθώς δεν υπάρχουν όλα τα δεδομένα από μετρήσεις της ρύπανσης στα ιζήματα», επισημαίνουν μεταξύ άλλων οι επιθεωρητές του ΣΥΓΑΠΕΖ.
Από το υπουργείο Ναυτιλίας ωστόσο επιμένουν ότι όλα βαίνουν καλώς. «Παραδίδουμε τις παραλίες καθαρές και τολμώ να πω πιο καθαρές απ’ ό,τι ήταν» δήλωσε την περασμένη Τρίτη ο Παναγιώτης Κουρουμπλής. Αλλά και ο υφυπουργός Ναυτιλίας Νεκτάριος Σαντορινιός στη συνεδρίαση της Μόνιμης Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής –την περασμένη εβδομάδα –όπου συζητήθηκε το θέμα της απορρύπανσης του Σαρωνικού αλλά και της ναυαγιαίρεσης του «Αγία Ζώνη ΙΙ », τόνισε μεταξύ άλλων: «Επιπλέον, πάλι από τις μετρήσεις του ΕΛΚΕΘΕ, σε όλες οι παραλίες που επλήγησαν, δεν έχουμε υπέρβαση του ορίου των 20 μικρογραμμαρίων ανά λίτρο (μg/L)».
«Βρώµισαν» πάλι οι ακτές
Ομως σύμφωνα με τους επιθεωρητές του ΣΥΓΑΠΕΖ, ορισμένες από τις παραλίες επαναπροσβλήθηκαν –κοινώς μαύρισαν και πάλι (!): «Η επιχείρηση καθαρισμού των ακτών ολοκληρώθηκε στις αρχές Νοεμβρίου 2017, εκτός από τις παραλίες στην περιοχή του όρμου Σεληνίων και Κυνόσουρας Σαλαμίνας, και των Δήμων Αλίμου και Ελληνικού και στον Αστέρα Γλυφάδας, οι οποίες επαναπροσβλήθηκαν από τη ρύπανση μετά από τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες που επικράτησαν», τονίζεται χαρακτηριστικά στο ενημερωτικό έγγραφο.
Και συνεχίζουν οι επιθεωρητές: «Σύμφωνα με την προφορική ενημέρωση, οι εργασίες καθαρισμού στις εν λόγω παραλίες συνεχίστηκαν έως τις αρχές Δεκεμβρίου 2017 (4 Δεκεμβρίου), και έκτοτε γίνεται εποπτεία από προσωπικό της εταιρείας απορρύπανσης για την αντιμετώπιση περιστατικών επανεμφάνισης πετρελαιοειδών».
Τίθεται έτσι μια σειρά από εύλογα ερωτήματα: σε μια νέα αλλαγή του καιρού θα έχουμε και πάλι την εμφάνιση του «μαύρου» στις παραλίες; Γιατί δεν δίνονται στη δημοσιότητα από τα αρμόδια υπουργεία Ναυτιλίας και Περιβάλλοντος όλες οι επιστημονικές μετρήσεις (και τα πεδία μελέτης, επιφανειακά ύδατα, βυθός κ.λπ.) προκειμένου να υπάρχει σε όλους ολοκληρωμένη εικόνα με την κατάσταση που επικρατεί στον Σαρωνικό; Υπάρχει βεβαίωση από τους επιθεωρητές Περιβάλλοντος με την κατάσταση των παραλιών που παρελήφθησαν;
Στο μεταξύ υπάρχουν μόνο ευσεβείς πολιτικοί… πόθοι. «Οι μετρήσεις φαίνεται ότι δείχνουν εξαιρετικά καλά αποτελέσματα. Θα ολοκληρωθεί η δεύτερη ουσιαστική μέτρηση που γίνεται στον βυθό, στις 20 όπως μας λένε, και πιστεύω, ότι μέχρι τις 20 και το υπουργείο Γεωργίας θα προβεί στην άρση των μέτρων, που ήταν προληπτικά. Η απόφαση του υπουργείου Γεωργίας δεν ήταν αποτέλεσμα έρευνας» τόνισε χαρακτηριστικά στη Βουλή, την περασμένη Παρασκευή, ο Παναγιώτης Κουρουμπλής.
Πετρέλαιο στο πιάτο µας
Θέση στο θέμα της ρύπανσης του Σαρωνικού από το ναυάγιο του δεξαμενόπλοιου «Αγία Ζώνη ΙΙ» πήρε την περασμένη εβδομάδα και η περιβαλλοντική οργάνωση WWF Ελλάς.
Σε ειδική έκθεση –με κάθε διαθέσιμο στοιχείο –που κατατέθηκε στην 5η τακτική ανακρίτρια Πειραιά ως συμπληρωματικό υπόμνημα στη μήνυση που υπέβαλε στις 18 Σεπτεμβρίου 2017 στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Πειραιά και παρουσίασαν «ΤΑ ΝΕΑ» την περασμένη Πέμπτη, η περιβαλλοντική οργάνωση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η οικολογική ζημιά είναι δύσκολο να εκτιμηθεί, καθώς δεν υπάρχουν δεδομένα από τη ρύπανση στον βυθό.
Από τα στοιχεία της έκθεσης –με βάση τη διεθνή εμπειρία –προκύπτει ότι ύστερα από μια τόσο σοβαρή ρύπανση δεν μπορεί να πει κανείς με βεβαιότητα πότε θα καθαρίσει μια περιοχή. Κι αυτό διότι, μεταξύ άλλων, υπάρχουν επιδράσεις του πετρελαίου στο φυτοπλαγκτόν και στην αναπαραγωγή των ψαριών, με συνέπεια να επηρεάζεται και η τροφική αλυσίδα. Οπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην έκθεση, μέσω της τροφικής αλυσίδας κάποια συστατικά του πετρελαίου συσσωρεύονται σε άλλους οργανισμούς και εν τέλει καταλήγουν στον άνθρωπο μέσω της κατανάλωσης ψαριών, οστρακοειδών κ.ά.
Οπως έχει αποδειχθεί, οι υδρογονάνθρακες πετρελαίου συσσωρεύονται στους λιπαρούς ιστούς πολλών θαλάσσιων οργανισμών. Το πετρέλαιο επιδρά στην αναπαραγωγή, την ανάπτυξη και τη συμπεριφορά των οργανισμών. Σε γενικές γραμμές στην ανοιχτή θάλασσα τα ενήλικα ψάρια έχουν τη δυνατότητα να αποφεύγουν τις περιοχές στις οποίες επιπλέει το πετρέλαιο. Τα αβγά των ψαριών όμως και οι προνύμφες είναι ευάλωτα στη ρύπανση από πετρέλαιο. Ιδιαίτερα ευαίσθητα στη ρύπανση είναι –κατά την έκθεση του WWF Ελλάς –τα δίθυρα μαλάκια (π.χ. μύδια) και άλλα εδραία ζώα, τα οποία φιλτράρουν το νερό για να τραφούν. Ευαίσθητα είναι επίσης τα ψάρια σε ιχθυοκαλλιέργειες, καθώς δεν έχουν δυνατότητα διαφυγής. Μάλιστα, τα λιπαρά ψάρια, όπως είναι για παράδειγμα ο σολομός, τείνουν να συγκεντρώνουν υδρογονάνθρακες στους ιστούς τους.
