Ρόλο πυροσβέστη στη φωτιά που άναψε στη Μέση Ανατολή ο Ντόναλντ Τραμπ αναγνωρίζοντας την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ επεχείρησε να παίξει το Σαββατοκύριακο ο Εμανουέλ Μακρόν. Κατά τη συνάντηση που είχε χθες με τον Μπενιαμίν Νετανιάχου στο Παρίσι, παραμονή των διαβουλεύσεων που αναμένεται να έχει σήμερα ο ισραηλινός πρωθυπουργός με τους ευρωπαίους υπουργούς Εξωτερικών στις Βρυξέλλες, τον κάλεσε να προχωρήσει σε «θαρραλέες χειρονομίες απέναντι στους Παλαιστινίους προκειμένου να βγούμε από το σημερινό αδιέξοδο». Μία ημέρα νωρίτερα, ο γάλλος πρόεδρος είχε επικοινωνήσει τηλεφωνικά με τον τούρκο ομόλογό του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, προκειμένου να του ζητήσει να «συνεισφέρει στον κατευνασμό» μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων ώστε να «αποφευχθεί ο αρνητικός αντίκτυπος στο σύνολο της περιοχής». Δεν κατάφερε όμως ούτε το ένα ούτε το άλλο.
«Κράτος τρομοκράτη» που «σκοτώνει παιδιά» χαρακτήρισε χθες ο Ερντογάν το Ισραήλ σε ομιλία του στη Σεβάστεια της Κεντρικής Τουρκίας, διαβεβαιώνοντας ότι ο ίδιος «θα αγωνιστεί με κάθε τρόπο» κατά της αναγνώρισης της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ και ότι στη σύνοδο του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας που θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη στην Κωνσταντινούπολη «θα δείξουμε ότι η εφαρμογή αυτού του μέτρου δεν θα είναι τόσο εύκολη». «Δεν πρόκειται να δεχθώ μαθήματα ηθικής από έναν ηγέτη που βομβαρδίζει κουρδικά χωριά στην Τουρκία, που φυλακίζει δημοσιογράφους, βοηθάει το Ιράν να παρακάμψει τις διεθνείς κυρώσεις και βοηθάει τρομοκράτες, ιδιαίτερα στη Γάζα», του απάντησε λίγες ώρες αργότερα από το Παρίσι ο Νετανιάχου σε εξίσου υψηλούς τόνους.
Αναχωρώντας το βράδυ του Σαββάτου για την Ευρώπη, ο ισραηλινός πρωθυπουργός είχε εμφανιστεί επικριτικός και απέναντι στους ευρωπαίους ηγέτες. «Παρότι σέβομαι την Ευρώπη, δεν έχω πρόθεση να δεχθώ από αυτήν δύο μέτρα και δύο σταθμά. Ακούω από εκεί φωνές που καταδικάζουν την ιστορική δήλωση του προέδρου Τραμπ, δεν έχω ωστόσο ακούσει καταδικαστικές δηλώσεις για τις ρουκέτες που έχουν εκτοξευτεί στο Ισραήλ ή τη φοβερή υποκίνηση [σε βία] εναντίον του. Δεν έχω πρόθεση να αποδεχθώ αυτή την υποκρισία» διακήρυξε. Ρουκέτες εκτοξεύτηκαν από τη Λωρίδα τη Γάζα με στόχο το Ισραήλ τόσο την Πέμπτη όσο και την Παρασκευή: δύο μέλη της Χαμάς έχασαν τη ζωή τους στις αεροπορικές επιθέσεις που εξαπέλυσε ως απάντηση το Ισραήλ τις πρώτες πρωινές ώρες του Σαββάτου.
Ακόμα δύο Παλαιστίνιοι έχασαν τη ζωή τους την Παρασκευή, Ημέρα Οργής στα παλαιστινιακά εδάφη, στη διάρκεια συγκρούσεων με ισραηλινούς στρατιώτες. Ενας 24χρονος Παλαιστίνιος από τη Δυτική Οχθη επιτέθηκε και τραυμάτισε χθες σοβαρά με μαχαίρι έναν ισραηλινό φύλακα ασφαλείας στον κεντρικό σταθμό λεωφορείων της Ιερουσαλήμ. Για τέταρτη συνεχόμενη ημέρα, χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωσαν χθες στη Μέση Ανατολή διαμαρτυρόμενοι για την απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ: πολλοί τραυματισμοί αλλά και συλλήψεις αναφέρθηκαν κοντά στην πρεσβεία των ΗΠΑ, στον Λίβανο, με τον ηγέτη της σιιτικής Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα, που έχει στηρίξει το κάλεσμα της Χαμάς σε νέα ιντιφάντα, να προαναγγέλλει μαζικές κινητοποιήσεις σήμερα στο προπύργιο της οργάνωσης, νότια της Βηρυτού.
«Είμαστε σαν τον καρκινοπαθή που δεν θέλει να θεραπευτεί»
«Η κατάστασή μας είναι ανάλογη με την κατάσταση ενός καρκινοπαθούς. Οι γιατροί έχουν δοκιμάσει όλες τις δυνατές θεραπείες χωρίς επιτυχία. Ο ίδιος ο ασθενής δεν είναι σίγουρος ότι θέλει να θεραπευτεί. Ξαφνικά, ένας γιατρός αποφασίζει να του δώσει ένα δυνατό χτύπημα στο κεφάλι για να τον κάνει να καταλάβει ότι η κατάστασή του είναι απελπιστική. Θα βοηθήσει αυτή η μέθοδος; Δεν νομίζω. Δεν βλέπω να ξαναρχίζει ο διάλογος μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων».
Αυτά λέει σε συνέντευξή του στη «Φιγκαρό» ο Αμί Αγιαλόν, πρώην επικεφαλής των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών (Shin Beth) και ακτιβιστής σήμερα υπέρ της ειρήνης. Οπως επισημαίνει, η μόνη δυνατή λύση για το μέλλον της Μέσης Ανατολής είναι η δημιουργία ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους δίπλα στο κράτος του Ισραήλ με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ. Αν δεν συμβεί αυτό, δύο πράγματα μπορεί να ακολουθήσουν. Το ένα είναι μια κατάσταση που θα θυμίζει Συρία: στη χώρα αυτή άρχισαν να πολεμούν για ελάσσονα ζητήματα και κατέληξαν να έχουν μισό εκατομμύριο νεκρούς. Το άλλο είναι ένα κράτος στα πρότυπα του νοτιοαφρικανικού απαρτχάιντ.
Καμιά από τις δύο αυτές λύσεις δεν είναι βιώσιμη. Και δεν θα προσφέρει στο Ισραήλ αυτό που επιδιώκει: ένα δημοκρατικό κράτος του εβραϊκού λαού που θα ζει με ασφάλεια.
Ο Αγιαλόν προσπαθεί εδώ και ένα χρόνο να καταλάβει πώς σκέφτεται ο Τραμπ. Το ισραηλοπαλαιστινιακό πρόβλημα δεν είναι η μεγαλύτερη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή. Και οι άραβες ηγέτες αδιαφορούν πλήρως για τους Παλαιστίνιους. Δεν ελέγχουν όμως τον δρόμο. Στο Κάιρο, στο Αμάν, στη Μέκκα ή στην Τουρκία, οι πολίτες δεν θα υποστηρίξουν μια δράση κατά του Ιράν αν δεν υπάρξει πρόοδος στο Παλαιστινιακό. Και η Ευρώπη όμως πρέπει να καταλάβει ότι ο πραγματισμός και η μείωση της βίας στη Μέση Ανατολή είναι προς το συμφέρον τους. Η βία στη Μέση Ανατολή αλλάζει το πρόσωπο της Ευρώπης.