Στρατιώτης στην Αμπχαζία, ηθοποιός στην Ελλάδα

Οταν την περασμένη άνοιξη παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Ιδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, εκτός από τα σχόλια που την περιέγραφαν ως ωμή ακτινογραφία της πολεμοχαρούς ανθρώπινης φύσης, υπήρχαν κι εκείνα που υποδείκνυαν ότι η «Τρωάς» του Δημήτρη Δημητριάδη, ανεβασμένη από την ομάδα Σημείο Μηδέν σε σκηνοθεσία Σάββα Στρούμπου, έμοιαζε σαν να έχει γραφτεί για τον μοναδικό πρωταγωνιστή της, τον Δαβίδ Μαλτέζε. Και η αλήθεια είναι ότι, ναι, το έργο, βασίστηκε στη ζωή του γεωργιανού ηθοποιού. Στις συναντήσεις του με τον Δημητριάδη το 2007, όταν έπαιζε στο «Πεθαίνω σαν χώρα», του είχε εξιστορήσει τη ζωή του: στην Ελλάδα ήρθε ως μετανάστης σε ηλικία 21 ετών και αφού στο μεταξύ είχε ζήσει την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης, τον εμφύλιο της χώρας του καθώς και τον πρώτο πόλεμο της Αμπχαζίας στον οποίο πήγε μεν ως εθελοντής, όμως το νεαρό της ηλικίας του τον έστειλε στα μετόπισθεν, όπου μεταξύ άλλων μετέφερε νεκρούς. Με τα πολλά η «Τρωάς» γράφτηκε με τον Μαλτέζε κατά νουν ανεβάζοντας για εκείνον τις απαιτήσεις: «Δεν είναι εύκολο να ξανασυναντιέσαι με το τραυματικό παρελθόν σου», λέει στο «Νσυν». «Χρειάστηκε αρκετός καιρός για να πάρω την απόφαση να παίξω αυτή την παράσταση. Ευτυχώς όμως το θέατρο έχει μια θεραπευτική ιδιότητα και μόνο καλό μου έκανε αυτή η συνάντηση».

Η «Τρωάς» αποτελείται από τρεις μονολόγους. Στον πρώτο, ο βασιλιάς της Τροίας Πρίαμος, έπειτα ο γιος του Εκτορας και τέλος ο εγγονός του Αστυάνακτας μιλούν από τον Αδη για το πώς βίωσαν τον Τρωικό Πόλεμο. Στον δεύτερο, κάθε πρόσωπο μιλά ως ένας από τους άλλους, ενώ στον τελευταίο σειρά παίρνει η ίδια η πόλη, με μία φωνή που υπερβαίνει τις τρεις γενιές καταλήγοντας σε μια αποκαλυπτική σύνοψη. Χαρακτηρίζεται ως κείμενο ωμό και συμπαγές, που επιχειρεί να αποτυπώσει μια αδιάρρηκτη σχέση μεταξύ ανθρώπου και πολέμου, χωρίς να απαγορεύει και μερικές σκηνοθετικές σταγόνες ποιητικότητας και λυρισμού. Οι δυσκολίες του είδους του μονολόγου υπάρχουν, λέει ο Μαλτέζε, (που συνεπικουρείται από τη μουσικό και ηθοποιό Ελλη Ιγγλίζ και από το σύμπαν που δημιουργεί βασισμένη στο «προετοιμασμένο πιάνο» του Τζον Κέιτζ), υπάρχουν όμως και πιο ιδιοσυγκρασιακές. «Η δομή του κειμένου δεν μας επιτρέπει να δούμε ξεχωριστά αυτά τα πρόσωπα – σύμβολα», λέει ο ηθοποιός. «Καθένας είναι η συνέχεια του προηγούμενου, σαν ο ένας να γεννά τον άλλον και το κείμενο να γίνεται όλο και πιο παραληρηματικό, τα πρόσωπα να χάνουν την προσωπικότητά τους, τα ονόματα να χάνουν τη σημασία τους και στο τέλος όλα να καταλήγουν στην ίδια την πόλη. Το σώμα του ηθοποιού χρησιμοποιείται ως όχημα, ώστε Πρίαμος, Εκτορας και Αστυάνακτας να αποκτήσουν φωνή και σώμα και να είναι καθαρό πότε και με ποιον τρόπο εισβάλλει και εκφράζεται ο καθένας».

ΒΙΩΜΑΤΑ ΠΟΛΕΜΟΥ. Ακούγεται δύσκολο, όμως ο Μαλτέζε, που άσκησε τις καλλιτεχνικές του δεξιότητες καταρχάς σε πολυφωνικά συγκροτήματα της Γεωργίας και κατόπιν μαθαίνοντας σαξόφωνο και κιθάρα, διαθέτει, εκτός από τα τραυματικά αλλά και πολύτιμα βιώματά του από τη φρίκη του πολέμου, και την ικανότητα να ανακαλύπτει διαρκώς νέα στοιχεία του έργου. Εχοντας άλλωστε λίγα χρόνια στην Ελλάδα κι έχοντας εργαστεί και σε βιοτεχνία παπουτσιών, έδωσε εξετάσεις στο υπουργείο Πολιτισμού και στο Ωδείο Αθηνών. «Ξέρετε, αυτή η διαδικασία της “ανακάλυψης” δεν τελειώνει ποτέ. Η «Τρωάς» του Δημητριάδη δεν σταματάει να μας εκπλήσσει». Από την ίδια την ενασχόλησή του με το θέατρο, τη συμμετοχή του σε παραστάσεις όπως η «Μήδεια» του Ανατόλι Βασίλιεφ, ο «Βασιλιάς Ληρ», ο «Ηλίθιος» και η «Κάρμεν» του Στάθη Λιβαθινού ή «Ο καλός άνθρωπος του Σε-τσουάν» της Κατερίνας Ευαγγελάτου, όπου εμφανίστηκε παράλληλα με τη φοίτησή του στο τμήμα Τουρκικών Σπουδών του ΕΚΠΑ ή τη δουλειά του ως διερμηνέας μεταναστών, κερδίζει λέει, πάνω από όλα, αυτογνωσία. «Το θέατρο έχει τη δύναμη να ξυπνά μέσα μας τον “Ανθρωπο” κι αυτό το ταξίδι “εντός” μας έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και με γοήτευε πάντα. Αυτή η καταβύθιση δεν σταματάει ποτέ: εκεί που νομίζεις ότι έφτασες στο τέρμα, έχει άλλο τόσο και άλλο τόσο».