Η Ευρωπαϊκή Ενωση γιόρτασε τον Μάρτιο στη Ρώμη την 60ή επέτειό της. Ηταν μια ευκαιρία για εμάς να συγκεντρωθούμε και να ανατρέξουμε σε όλα όσα επιτύχαμε χάρη στην Ενωση. Ηταν, όμως, και μια στιγμή για να εξετάσουμε πώς η Ευρώπη μπορεί στο μέλλον να συνεχίσει να υλοποιεί την υπόσχεσή της για πολλές ακόμα γενιές. Αυτό ήταν το σκεπτικό της Λευκής Βίβλου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το μέλλον της Ευρώπης καθώς και της δημόσιας συζήτησης που εκείνη πυροδότησε.
Σημαντικό κομμάτι της συζήτησης αυτής είναι ο τρόπος με τον οποίο μπορούμε συλλογικά να αντλήσουμε διδάγματα από την τελευταία δεκαετία. Η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση που ξέσπασε πριν από δέκα χρόνια, παρότι δεν ξεκίνησε στην Ευρώπη, αποκάλυψε ουσιαστικές αδυναμίες —τόσο στον τρόπο λειτουργίας του χρηματοπιστωτικού μας συστήματος όσο και στη θεσμική διάρθρωση της ζώνης του ευρώ. Και είχε ως αποτέλεσμα τη βαθύτερη και μεγαλύτερη σε διάρκεια ύφεση στην πρόσφατη ιστορία.
Καθώς στρέφουμε το βλέμμα προς το μέλλον μας, δεν μπορούμε να παραμένουμε εκτεθειμένοι με τον ίδιο τρόπο. Μαζί πρέπει να χτίσουμε καλύτερες οικονομικές και κοινωνικές δομές που παρέχουν μεγαλύτερη σταθερότητα και ασφάλεια για τους πολίτες της Ευρώπης.
Οι χρονικές συγκυρίες είναι ιδανικές για τούτο ακριβώς το βήμα. Χάρη σε αποφασιστικές προσπάθειες, η οικονομία της ΕΕ βρίσκεται σε τροχιά ανάπτυξης εδώ και αρκετά χρόνια. Η ανεργία, αν και εξακολουθεί να είναι ανεπίτρεπτα υψηλή σε ορισμένες χώρες, βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδά της από το 2008. Τα δημόσια οικονομικά τακτοποιούνται εκ νέου και οι επενδύσεις αυξάνονται. Οι τράπεζες της ΕΕ έχουν σχεδόν διπλασιάσει τους δείκτες κεφαλαίων τους, ενώ τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια παρουσιάζουν σταθερή μείωση. Θέσαμε σε ισχύ νέους κανόνες ώστε να διασφαλίσουμε ότι οι φορολογούμενοι δεν θα κληθούν να πληρώσουν για τις τράπεζες που αντιμετωπίζουν δυσχέρειες. Η εμπιστοσύνη στο ευρώ βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο που έχει υπάρξει ποτέ.
Υπάρχει ένα ρητό που λέει ότι η σωστή στιγμή για να επισκευάσεις τη σκεπή είναι η λιακάδα. Τη δεδομένη στιγμή έχουμε μια ευκαιρία –και μια υποχρέωση –να καταστήσουμε την οικονομία και την κοινωνία μας ανθεκτικότερες και ισχυρότερες.
Στο πνεύμα αυτό η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε έναν χάρτη πορείας με σκοπό να σχεδιάσει τη διαδρομή προς μεγαλύτερη συνοχή, αποδοτικότητα και δημοκρατική λογοδοσία στην οικονομική διακυβέρνηση της ΕΕ. Βασίζεται σε χρόνια εργασίας και έχει ως στόχο να ενισχύσει την ανάπτυξη, να υποστηρίξει τη σύγκλιση και να βελτιώσει τη μακροοικονομική σταθερότητα προς όφελος όλων των πολιτών.
Το ευρώ ήταν ανέκαθεν ένα ενοποιητικό έργο. Είναι το ενιαίο νόμισμα της ΕΕ και αποτελεί πια το δεύτερο πλέον χρησιμοποιούμενο νόμισμα στον κόσμο. Μια ισχυρή ζώνη του ευρώ ευνοεί την ενιαία αγορά και την ΕΕ στο σύνολό της. Αυτό ισχύει ιδίως αν ληφθεί υπόψη ότι όλα τα κράτη-μέλη μας, πλην δύο, υποχρεούνται εκ του νόμου να υιοθετήσουν το ευρώ εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις. Μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου, οι οικονομίες της ζώνης του ευρώ θα αντιπροσωπεύουν το 85% της συνολικής οικονομίας της ΕΕ. Κατά τη χαρτογράφηση της μελλοντικής μας πορείας, πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας όλους.
Στο πλαίσιο του χάρτη πορείας έχουμε ήδη υποβάλει προτάσεις με στόχο την ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ενωσης και της Ενωσης Κεφαλαιαγορών, τη μείωση των κινδύνων που εξακολουθούν να υφίστανται στον τραπεζικό τομέα, τη διαφοροποίηση των πηγών χρηματοδότησης για την πραγματική οικονομία και τη διασφάλιση ότι οι ιδιωτικοί κίνδυνοι κατανέμονται καλύτερα.
Την περασμένη εβδομάδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε περαιτέρω πρωτοβουλίες, υλοποιώντας τις δεσμεύσεις που διατύπωσα στην ομιλία μου για την κατάσταση της Ενωσης τον Σεπτέμβριο. Σε αυτές περιλαμβάνεται η δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου με στόχο να παρέχει στήριξη χρηματοπιστωτικής σταθερότητας σε χώρες που βρίσκονται σε επείγουσα ανάγκη και να προστατεύει τους φορολογουμένους από το κόστος των υπό πτώχευση τραπεζών.
Επιπλέον, προτείναμε να ενσωματώσουμε τη Συνθήκη για τη σταθερότητα, τον συντονισμό και τη διακυβέρνηση στο δίκαιο της ΕΕ. Με τον τρόπο αυτό θα διευκολυνθεί η απλούστευση του νομοθετικού πλαισίου, καθώς και η παγίωση των υφιστάμενων κανόνων για υγιή δημόσια οικονομικά, συμπεριλαμβανομένης της ευελιξίας που προβλέπουν.
Προτείναμε νέα δημοσιονομικά μέσα για την υποστήριξη των εθνικών μεταρρυθμίσεων, μηχανισμό σύγκλισης για τα κράτη-μέλη που οδεύουν προς ένταξη στο ευρώ και λειτουργία σταθεροποίησης για τη διατήρηση του επιπέδου των επενδύσεων σε περίπτωση μεγάλων οικονομικών κλυδωνισμών.
Για να συνδέσουμε όλα τα παραπάνω σημεία, προτείναμε ένας Ευρωπαίος υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών να συντονίζει τις διάφορες αυτές εργασίες και να εξασφαλίζει ότι η οικονομική διακυβέρνηση της ΕΕ είναι απλούστερη, συνεκτικότερη και αποτελεσματικότερη.
Οι 27 ηγέτες της ΕΕ θα προχωρήσουν σε αρχική συζήτηση σχετικά με τις ιδέες μας στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής της τρέχουσας εβδομάδας. Πρόκειται για την πρώτη συζήτηση σχετικά που θα πραγματοποιηθεί σε τόσο ευνοϊκό περιβάλλον και θα συγκεντρώσει τους ηγέτες της ΕΕ τόσο από τη ζώνη του ευρώ όσο και εκτός αυτής. Θα προλειάνει το έδαφος ώστε το 2018 να ληφθούν συγκεκριμένες αποφάσεις. Είμαι βέβαιος ότι θα αναλάβουμε τη συλλογική μας ευθύνη να γυρίσουμε τη σελίδα της κρίσης και δεν θα περιμένουμε μέχρι να ξεσπάσει νέα καταιγίδα.
Ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ είναι πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Το άρθρο του αυτό δημοσιεύεται στην Ελλάδα κατ’ αποκλειστικότητα από «ΤΑ ΝΕΑ»
