Το τέλος του Ιντερνετ όπως το γνωρίζουμε;

Θέματα δημοκρατίας προκύπτουν από το τέλος της «ουδετερότητας του Διαδικτύου», μετά την αμφιλεγόμενη απόφαση της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Επικοινωνιών στις ΗΠΑ που ανοίγει τον δρόμο για το τέλος στην ισότιμη αντιμετώπιση των δεδομένων που διακινούνται ιντερνετικά και στο «Διαδίκτυο των δύο ταχυτήτων». Ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ χαιρέτισε την απόφαση αυτή που καταργεί τους αυστηρούς κανόνες ουδετερότητας του Διαδικτύου, οι οποίοι είχαν θεσπισθεί από τον προκάτοχό του Μπαράκ Ομπάμα.

Το σχέδιο για το τέλος της ουδετερότητας στο Ιντερνετ υποστηρίχθηκε ένθερμα από τη βιομηχανία των τηλεπικοινωνιών, η οποία θεωρεί ότι οι κανόνες που ίσχυαν μέχρι τώρα υπονομεύουν τις ευρυζωνικές επενδύσεις και την καινοτομία. Την αντίθεσή τους στο νομοσχέδιο εκφράζουν έντονα ομάδες προστασίας των καταναλωτών αλλά και μεγάλο κομμάτι του πολιτικού κόσμου, τονίζοντας πως η εφαρμογή του σημαίνει το τέλος του Ιντερνετ όπως το γνωρίζουμε.

«Το αμερικανικό κοινό είναι εξαγριωμένο» δήλωσε το μέλος της Ομοσπονδιακής Επιτροπής που μειοψήφησε. «Η απόφαση της ρεπουμπλικανικής πλειοψηφίας ξύπνησε έναν κοιμισμένο γίγαντα». Μάλιστα οι Δημοκρατικοί δήλωσαν σίγουροι ότι η κίνηση αυτή θα στείλει εκατομμύρια νέους ψηφοφόρους στις κάλπες για να εκφράσουν την αντίδρασή τους στις ενδιάμεσες εκλογές για το Κογκρέσο που θα πραγματοποιηθούν την επόμενη χρονιά.

Οι κανόνες θεσπίσθηκαν το 2015, με στόχο το Ιντερνετ να αποτελεί τόπο ισότητας. Βάσει των κανόνων, οι πάροχοι είναι υποχρεωμένοι να αντιμετωπίζουν το διαδικτυακό περιεχόμενο ισότιμα, απ’ όπου κι αν προέρχεται, δηλαδή απαγόρευαν στους παρόχους να μπλοκάρουν, να περιορίζουν την πρόσβαση, να επιβραδύνουν ή να επιταχύνουν την ταχύτητα με την οποία διακινούνται τα δεδομένα από κάποια sites ή εφαρμογές, να χρεώνουν περισσότερα σε ιστοσελίδες με συγκεκριμένο περιεχόμενο, ενώ είχε απαγορευθεί να δίνουν προτεραιότητα στο δικό τους περιεχόμενο έναντι των ανταγωνιστών τους. Για παράδειγμα, με τους κανόνες που οδεύουν προς κατάργηση, κάποιος πάροχος δεν μπορεί να επιβραδύνει μια υπηρεσία όπως το Netflix προκειμένου να κάνει ανταγωνιστική μια δική του υπηρεσία streaming, ούτε μπορεί να ασκήσει πιέσεις στο Netflix ζητώντας πιο πολλά χρήματα με αντάλλαγμα τη χρήση μιας πιο γρήγορης σύνδεσης.

Μια από τις πλέον πιθανές συνέπειες θα είναι η ουσιαστική δημιουργία Ιντερνετ δύο ταχυτήτων. Οι πάροχοι θα μπορούν να προσφέρουν συνδρομές «χωρίς βίντεο» ή «χωρίς online βιντεοπαιχνίδια» και άρα υπηρεσίες όπως το YouTube ή το Netflix να υποστούν πλήγμα. Πολλοί υποστηρικτές της ψηφιακής ελευθερίας τονίζουν τον κίνδυνο που δημιουργείται για την ελευθερία της έκφρασης, ένα καίριο ζήτημα στις Ηνωμένες Πολιτείες του Ντόναλντ Τραμπ. Το τέλος της διαδικτυακής ελευθερίας δίνει στους παρόχους τη θεωρητική πιθανότητα να φιλτράρουν το περιεχόμενο που φθάσει στους χρήστες.

Οι υποστηρικτές της ουδετερότητας του Ιντερνετ θεωρούν ότι η κατάργηση των αυστηρών κανόνων θα επηρεάσουν την ικανότητα των εταιρειών για καινοτομία. Η αλήθεια είναι ότι μόνο εταιρείες ήδη καθιερωμένες, με σημαντική οικονομική επιφάνεια, μπορούν να αντέξουν να πληρώσουν για να μπουν στην «πιο γρήγορη ταχύτητα». Για παράδειγμα, πώς θα μπορεί μια start up να αποκτήσει χρήστες γρήγορα εάν θα πρέπει να πληρώσει τα χρήματα που θα ζητηθούν από τον πάροχο ώστε να έχει προνομιακή μεταχείριση; Ακόμα και τεχνολογικοί γίγαντες όπως η Google υποστηρίζουν πως στον χώρο του Διαδικτύου οι ευκαιρίες πρέπει να είναι ίσες για όλους.

Ενάντιες είναι κυρίως οι επιχειρήσεις τηλεπικοινωνιών και οι πάροχοι του Ιντερνετ, καθώς στελέχη τους ορκίζονται πως δεν πρόκειται να μπλοκάρουν περιεχόμενο ή να επιβραδύνουν τις συνδέσεις. Σύμφωνα με αυτούς, οι νόμοι της αγοράς θα εξισορροπήσουν τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις: οι καταναλωτές θα μπορούν να επιλέγουν τον καλύτερο και λιγότερο ακριβό πάροχο. Υποστηρίζουν πως η αυξανόμενη χρήση του Ιντερνετ στις ΗΠΑ απαιτεί εκτενείς επενδύσεις. Αυτή η τάση έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια με την ευρυζωνικότητα και τις υπηρεσίες βίντεο. Με άλλα λόγια, για να βελτιωθεί η πρόσβαση στο περιεχόμενο, υποστηρίζουν οι πάροχοι, θα πρέπει να γίνουν μεγάλες επενδύσεις, κάτι που όπως ισχυρίστηκε και ο Ντόναλντ Τραμπ απαιτεί μεγαλύτερες χρεώσεις. Κάτι που οι αυστηροί κανόνες για την ουδετερότητα του Διαδικτύου δεν επέτρεπαν.

Στην ΕΕ αρμόδιος για το θέμα της διαδικτυακής ουδετερότητας είναι ο Φορέας Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών για τις Ηλεκτρονικές Επικοινωνίες (BEREC). Στις 30 Αυγούστου 2016 δημοσίευσε τις κατευθυντήριες γραμμές για τις Εθνικές Ρυθμιστικές Αρχές σχετικά με την εφαρμογή της ουδετερότητας –που θεωρήθηκε μεγάλη νίκη για τους ευρωπαίους πολίτες, μια και οι Ρυθμιστικές Αρχές ανέλαβαν αυξημένες υποχρεώσεις με σκοπό την ισότιμη διαχείριση από τους παρόχους του συνόλου της κίνησης στο Διαδίκτυο. Ομως η κατάργηση των κανόνων της διαδικτυακής ουδετερότητας στις ΗΠΑ είναι πολύ πιθανό να παρασύρει σύντομα όλον τον πλανήτη, αφού αλλάζουν οι απαιτήσεις της παγκόσμιας αγοράς.

Αν σε κάτι συμφωνούν όλες οι πλευρές, αυτό είναι στο πόσο σημαντικό ρόλο παίζει το Διαδίκτυο στις ζωές όλων μας και κάθε αλλαγή στους κανόνες του αναδεικνύεται σε μέγα ζήτημα, δικαιωμάτων και δημοκρατίας. «Οι πάντες χρησιμοποιούν το Ιντερνετ και τις τεχνολογικές πλατφόρμες. Αρα κάθε αλλαγή στο Διαδίκτυο αποκτά προσωπικό χαρακτήρα, δεδομένου ότι μας επηρεάζει» λέει πρώην αξιωματούχος της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Επικοινωνιών.