Ενα νέο αίνιγμα και η γυναίκα από την Ανατολή

Βρίσκονται άραγε οι αρχαιολόγοι πιο κοντά σε ένα χαμένο εξάρτημα του Μηχανισμού των Αντικυθήρων; Οι αναλύσεις του κράματος χαλκού που αποτελεί την πρώτη ύλη του μικρού μεταλλικού δίσκου –διαμέτρου 8 εκατοστών, με τις τέσσερις απολήξεις οι οποίες είχαν οπές ανάρτησης –ακόμη δεν έχουν αποκαλύψει αν υπάρχει συσχετισμός με το αινιγματικό εύρημα. Ενα πείραμα, ωστόσο, στις εγκαταστάσεις της ελβετικής ωρολογοποιίας Hublot (στηρίζει με τεχνολογικά μέσα την υποθαλάσσια έρευνα στον βυθό των Αντικυθήρων) συντείνει προς την άποψη αυτή: ένα πλαστικό αντίγραφο του συγκεκριμένου εξαρτήματος το οποίο ανελκύστηκε φέτος από τον βυθό τοποθετήθηκε ως καπάκι σε ένα αντίγραφο του Μηχανισμού και ταίριαξε απολύτως, όπως υποστήριξε χθες η έφορος Εναλίων Αρχαιοτήτων Αγγελική Σίμωσι κατά την παρουσίαση της έκθεσης 37 εκ των πρόσφατων ευρημάτων από το Ναυάγιο των Αντικυθήρων στο Ιδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη. «Οταν το βρήκαμε, δεν μπορούσαμε να εντοπίσουμε την ταυτότητά του. Επρόκειτο για ένα μικρό κάτοπτρο; Για ένα καπάκι; Η κακή κατάσταση διατήρησής του –είναι εξαιρετικά διαβρωμένο –δεν μας επέτρεπε να καταλήξουμε σε κάποιο συμπέρασμα. Οταν το υποβάλαμε σε ραδιογραφία στο Αττικό Νοσοκομείο, διαπιστώσαμε πως φέρει την παράσταση ενός ταύρου και εν συνεχεία είδαμε πως ταιριάζει απόλυτα στον Μηχανισμό. Αν οι αναλύσεις του κράματος αποδείξουν ότι προέρχεται από αυτό το μοναδικό αντικείμενο, θα είναι μεγάλο κέρδος», εξηγεί η έφορος. Ωστόσο η απάντηση θα είναι έτοιμη σε περίπου έναν χρόνο, όσο χρειάζεται δηλαδή για να ολοκληρωθεί η διαδικασία της αφαλάτωσης και της συντήρησης για να ακολουθήσει η ανάλυση του υλικού.

Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ. Και μπορεί η είδηση να προκαλεί παγκόσμιο ενδιαφέρον, ωστόσο δεν είναι και η μοναδική έκπληξη που κρύβει για τους αρχαιολόγους – δύτες η ολκάς, το εμπορικό πλοίο χωρητικότητας 300 τόνων που βυθίστηκε από την κακοκαιρία στον 1ο αι. π.Χ. στη θέση Πινακάκια έξω από τα Αντικύθηρα, με τα αμπάρια του φορτωμένα μεταξύ άλλων με σπουδαία έργα τέχνης. Η δεύτερη εντυπωσιακή είδηση σχετίζεται με την ταυτότητα μιας επιβαίνουσας του πλοίου, τα σκελετικά κατάλοιπα της οποίας εντοπίστηκαν πέρυσι. «Πρόκειται για γυναίκα, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, με καταγωγή από την Ανατολή», λέει η Αγγελική Σίμωσι και εξηγεί ότι το συγκεκριμένο κρανίο είναι το πρώτο που εξετάζεται με μεθόδους ανάλυσης γενετικού υλικού. Τα αντίστοιχα ευρήματα που είχαν αναδυθεί από τη θάλασσα κατά την πρώτη περίοδο έρευνας του ναυαγίου το 1901 και βρίσκονται στις αποθήκες του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου (ΕΑΜ) έχουν εξεταστεί μόνο μακροσκοπικά και εκτιμάται ότι ανήκουν τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες. Ωστόσο παραμένει άγνωστο αν στη γυναίκα που εντοπίστηκε πέρυσι ανήκε και το χρυσό δαχτυλίδι που επίσης ήρθε στο φως.

Κι αν ο αινιγματικός μεταλλικός δίσκος έχει βρει τη θέση του στον κομψό εκθεσιακό χώρο του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη υπό την επιμέλεια της αρχαιολόγου Ελιας Νικητοπούλου μέσα σε ειδική δεξαμενή αφαλάτωσης, πλάι στο εντυπωσιακό δεξί χέρι ενός χάλκινου αγάλματος –ακριβώς ίδιων διαστάσεων αριστερό χέρι από το ίδιο ναυάγιο βρίσκεται στις αποθήκες του ΕΑΜ, γεγονός που δεν αποκλείει να προέρχονται από το ίδιο γλυπτό –στη χάλκινη πτύχωση ενός ενδύματος από άλλο γλυπτό και στην μεταξύ άλλων άμορφη μάζα φύλλων μολύβδου, οστράκων και κομματιών ξύλο, στο εσωτερικό της οποίας βρισκόταν μια μεταλλική φιάλη διακοσμημένη με έναν ρόδακα, το ναυάγιο φαίνεται πως έχει να δώσει πολλά ακόμη ευρήματα. Η ανασκαφή του θα συνεχιστεί ώς 2023 και η επόμενη χρονιά αναμένεται να είναι ιδιαιτέρως πλούσια σε ευρήματα καθώς η ερευνητική ομάδα έχει ήδη εντοπίσει επτά χάλκινα και μαρμάρινα αγάλματα κάτω από ογκώδη βράχο και σε βάθος 55μ. και τώρα αναζητά τρόπο ώστε όταν επιστρέψει στον χώρο, τον Μάιο, να τον μετακινήσει και να απεγκλωβίσει τα γλυπτά.