Η κυβέρνηση της Αλβανίας φαίνεται να πήρε, επιτέλους, την απόφαση για την εφαρμογή της Συμφωνίας συνεργασίας με την Ελλάδα. Της Συμφωνίας που αφορούσε την αναζήτηση, εκταφή, ταυτοποίηση και ταφή των ελλήνων στρατιωτών οι οποίοι έπεσαν σε αλβανικό έδαφος κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού Πολέμου το 1940-41. Καθώς και την ανέγερση κοιμητηρίων. Αποτελεί πάγιο αίτημα της ελληνικής πλευράς και είναι ένα πρώτο βήμα της Αλβανίας για την επίλυση μιας σειράς διμερών προβλημάτων.
Για την Ελλάδα είναι μια σημαντική ηθική εκκρεμότητα. Η εκπλήρωση του χρέους της πολιτείας στους νεκρούς του Ελληνοϊταλικού Πολέμου. Χιλιάδες έλληνες στρατιώτες του αλβανικού έπους παραμένουν θαμμένοι σε πρόχειρους τάφους στα βουνά και τις χαράδρες της Αλβανίας. Εκεί που γράφτηκε η εποποιία της αντίστασης κατά του ιταλικού φασισμού και των δυνάμεων του Αξονα. «Ανώνυμοι ήρωες, άγνωστοι τάφοι. Κανένα όνομα γι’ αυτούς δεν γράφει», όπως λέει ο Σουρής.
Το 2009, τη χρονιά που η Αλβανία κατέθεσε αίτηση για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ενωση, υπέγραψε και μια συμφωνία με την Ελλάδα. Για την εκταφή, την ταυτοποίηση και τον ενταφιασμό των χιλιάδων Ελλήνων που έπεσαν στο αλβανικό μέτωπο. Συμφωνία που επικυρώθηκε και από τα δύο Κοινοβούλια. Το 2014, επί ελληνικής προεδρίας, η Αλβανία έλαβε καθεστώς επίσημης υποψήφιας χώρας προς ένταξη. Οσον αφορά στη διμερή συμφωνία, όμως, η Αλβανία κωλυσιεργεί. Φέρνοντας διάφορα προσχήματα και δικαιολογίες. Με αποτέλεσμα η μεικτή επιτροπή που προέβλεπε η συμφωνία να μην έχει ακόμη ενεργοποιηθεί. Κάτω από την πίεση ακραίων εθνικιστικών κύκλων, καμία αλβανική κυβέρνηση από το 2009 και μετά δεν έχει δείξει τη βούληση και το σθένος να προχωρήσει. Ενας αταβιστικός βαλκανικός εθνικισμός στοιχειώνει τις ελληνοαλβανικές σχέσεις.
Οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν έχουν αναδείξει το θέμα σύμφωνα με την ιστορική και πολιτισμική του βαρύτητα. Με την εξαίρεση του Κάρολου Παπούλια που, κατά την επίσημη επίσκεψη στην Αλβανία, στις 3 Νοεμβρίου 2013, έθεσε το θέμα σε ανώτατο επίπεδο.
Αυτή η εκκρεμότητα πρέπει να τελειώσει. Ο Περικλής στον «Επιτάφιο» υμνεί τους ανδρείους που θυσιάστηκαν για μια ελεύθερη πολιτεία. Και θυμίζει ότι η ελευθερία είναι προϋπόθεση της ευτυχίας. Οι Ελληνες του ’40 πολέμησαν έναν δίκαιο πόλεμο όπως τον ορίζει ο Michael Walzer. Εναν πόλεμο της δημοκρατίας απέναντι στον φασισμό για την προστασία των αγαθών της ζωής και της ελευθερίας. Δεν δείλιασαν. Η ελληνική πολιτεία οφείλει να απαιτήσει και να πετύχει να θάψει τους νεκρούς της.
Η Αλβανία θα πρέπει να αποδεχθεί τις ηθικοπολιτικές αρχές της καντιανής Ευρώπης. Που επιδιώκει την ειρήνη βασισμένη σε έθνη που προάγουν την ελευθερία των πολιτών τους και ενστερνίζονται τα πανανθρώπινα ιδεώδη. Αλλιώς δεν έχει το ηθικό δικαίωμα να είναι ισότιμο μέλος αυτής της Ενωμένης Ευρώπης.
Ο Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος είναι καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής, πρώην υπουργός, visiting fellow στο Martens Centre του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος
Τελευταία Νέα