Ενα σοκ περιμένει τις 19 κρατικές επιχειρήσεις και ΔΕΚΟ, οι οποίες από την Πρωτοχρονιά μεταφέρονται στο Υπερταμείο. Καμία τους δεν φαίνεται να έχει αντιληφθεί το ξεσκαρτάρισμα που έρχεται σε πρόσωπα, νοοτροπίες, πρακτικές και κανόνες λειτουργίας. Ολες πιστεύουν ότι αφού γλίτωσαν –προσώρας τουλάχιστον –την ιδιωτικοποίηση, θα συνεχίσουν να πορεύονται όπως σήμερα.

Αρκεί μια ματιά στα «στρατηγικά σχέδια» που ετοιμάζει αυτή την περίοδο το Υπερταμείο για καθεμία από τις επιχειρήσεις αυτές για να αντιληφθεί ότι στις άλλοτε πανίσχυρες ΔΕΚΟ αλλάζουν τα πάντα. Από τα επιχειρησιακά σχέδια που πλέον θα είναι ετήσια έως τη δημοσιοποίηση ισολογισμών ανά τρίμηνο, ακόμη και για τις μη εισηγμένες, και από την καθιέρωση επιτροπών εσωτερικού ελέγχου μέχρι τα πιο δύσκολα, όπως οι περιστολές δαπανών, η ανακατανομή προσωπικού και οι εθελούσιες έξοδοι, όπου αυτές χρειάζονται, μαζί με αλλαγές σε εσωτερικούς κανονισμούς, τίποτα στην πράξη δεν θα μείνει το ίδιο.

Οι πρώτες ΔΕΚΟ που θα κληθούν να περάσουν το κατώφλι του Υπερταμείου είναι δύο από τους μεγαλύτερους εργοδότες στο Δημόσιο και στη χώρα, με συνολικό προσωπικό 15.000 ατόμων. Δηλαδή τα ΕΛΤΑ και ο ΟΑΣΑ με τις θυγατρικές του. Τη ΣΤΑΣΥ ΑΕ (Σταθερές Συγκοινωνίες), που ελέγχει ηλεκτρικό σιδηρόδρομο, αττικό μετρό και τραμ, και την ΟΣΥ ΑΕ (Οδικές Συγκοινωνίες) με τα λεωφορεία και τρόλεϊ. Δεν επελέγησαν τυχαία. Είναι αμφότερες εμβληματικές εταιρείες, ζημιογόνες και ελέγχονται κατά 100% από το Δημόσιο, άρα υπάρχει μεγαλύτερο περιθώριο παρεμβάσεων απ’ ό,τι σε άλλες.

Τα χρονικά περιθώρια αναβολών άλλωστε έχουν εξαντληθεί, οι δανειστές απαιτούν εδώ και τώρα έργο, προοπτική που φέρνει το Υπερταμείο αντιμέτωπο με συνδικαλιστές, το πελατειακό κράτος, ενδεχομένως και με υπουργούς που θα πάψουν να ασκούν όπως σήμερα εξουσία στις ΔΕΚΟ, οι οποίες ακόμη δεν έχουν συνειδητοποιήσει τι αλλαγές έρχονται.

ΕΤΟΙΜΑΖΟΝΤΑΙ. «Δεν έχουν ακόμη αντιληφθεί τι σημαίνει η ένταξή τους στις 31 Δεκεμβρίου 2017 στο Υπερταμείο, όπως ορίζει το Μνημόνιο» λέει στα «ΝΕΑ» για τις διοικήσεις των ΔΕΚΟ κορυφαίο στέλεχος με γνώση των διεργασιών. Οι περισσότερες νομίζουν ότι αρκεί να επικαιροποιήσουν τα σημερινά τους business plans, κάτι που άλλωστε κάνουν πυρετωδώς τις τελευταίες εβδομάδες, σε μια προσπάθεια να δημιουργήσουν θετική εντύπωση στο Υπερταμείο, όταν μέσα στον Ιανουάριο θα ξεκινήσουν οι πρώτες συναντήσεις.

«Δεν είναι όμως τα στρατηγικά σχέδια του Ταμείου που πρέπει να προσαρμοστούν στα συμβατικά business plans των ΔΕΚΟ, αλλά το ακριβώς ανάποδο. Είναι τα business plans των ΔΕΚΟ που πρέπει να καλύψουν τις απαιτήσεις των στρατηγικών σχεδίων που ετοιμάζει για καθεμία απ’ αυτές το Ταμείο» λέει με νόημα ο συνομιλητής μας. Και μιλά για δύσκολες παρεμβάσεις, όπως αλλαγές σε κανονισμούς προσωπικού και περιορισμό υπερωριών, έως πιο απλές, που σήμερα όμως απουσιάζουν ακόμη και από μεγάλες μη εισηγμένες ΔΕΚΟ, όπως η ονομαστική αναφορά των αποδοχών των μελών ενός διοικητικού συμβουλίου, η ετήσια έκθεση πεπραγμένων στην αγγλική γλώσσα κ.λπ.

ΤΡΕΙΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ. Τα περιθώρια παρεμβάσεων άλλωστε ήταν και το κριτήριο βάσει του οποίου οι εταιρείες χωρίστηκαν από το Ταμείο σε τρεις κατηγορίες: σε αυτές όπου το Δημόσιο έχει τη μετοχική πλειοψηφία και άρα μεγάλη ευελιξία κινήσεων (ΕΛΤΑ, ΟΑΣΑ, ΟΣΕ, ΟΚΑΑ, ΔΕΘ, ΟΑΚΑ, ΕΛΒΟ, Κτιριακές Υποδομές, ΕΑΒ κ.λπ.), στις εισηγμένες όπου η παρουσία ιδιωτών μετόχων μειοψηφίας δημιουργεί περιορισμούς ως προς το εύρος των αλλαγών (ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ) και σε αυτές όπου το Δημόσιο είναι μέτοχος μειοψηφίας κι επομένως έχει λιγοστά περιθώρια (Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών, Καταστήματα Αφορολόγητων Ειδών κ.λπ.).

Σε πρώτη φάση, οι αλλαγές θα ξεκινήσουν από την πρώτη κατηγορία, αλλά σταδιακά θα επεκτείνονται στις άλλες δύο. Ετσι, τον Απρίλιο του 2018 όλες οι εταιρείες της πρώτης κατηγορίας θα πρέπει να έχουν καταρτίσει νέα business plans, προσαρμοσμένα στις απαιτήσεις του Ταμείου, δηλαδή στα «στρατηγικά σχέδια» που θα έχουν στο μεταξύ παραλάβει (είναι από τα «βασικά παραδοτέα» του Μνημονίου). Τον Μάιο του 2018 το Ταμείο θα αξιολογήσει από το μηδέν τις διοικήσεις των ΕΛΤΑ και του ΟΑΣΑ (ΣΤΑΣΥ και ΟΣΥ) και, εφόσον κριθεί απαραίτητο, θα τις αλλάξει (επίσης «παραδοτέο»). Το ίδιο μοντέλο θα ισχύσει και για τις υπόλοιπες ΔΕΚΟ. Σημειωτέον ότι και οι 19 αυτές εταιρείες θα αποτελούν άμεσες θυγατρικές του Υπερταμείου, αφού για λόγους μείωσης του φόρτου εργασίας και της γραφειοκρατίας αποφασίστηκε να μη συσταθεί η Εταιρεία Δημόσιων Συμμετοχών (ΕΔΗΣ) που θα ήλεγχε όλες τις ΔΕΚΟ. Αν στις 19 προστεθούν το ΤΑΙΠΕΔ, η ΕΤΑΔ και το ΤΧΣ, το Ταμείο αποκτά συνολικά 22 θυγατρικές και με πάνω από 40.000 άμεσους και έμμεσους εργαζομένους αποτελεί, φυσικά, τον μεγαλύτερο εργοδότη της χώρας.