«Με τη δύναμη μιας λέξης ξαναρχίζω τη ζωή μου». Κάθε Δεκέμβριο, στο τέλος του χρόνου, συνηθίζεται εφημερίδες, ινστιτούτα κ.ά. να επιλέγουν τη λέξη (ή λέξεις) που «έγραψαν», κυριάρχησαν μέσα στον απερχόμενο χρόνο. Τη λέξη της χρονιάς δηλαδή. Μερικές φορές πρόκειται για μια εντελώς νέα λέξη ή φράση που έχει επινοηθεί και καταχωρείται και στα λεξικά όπως στο Λεξικό της Οξφόρδης (youthquake – σεισμός νέων για το 2017). Οι λέξεις Grexit και Brexit είναι ως κατασκευή εντελώς καινούργιες αλλά έχουν περάσει ευρύτερα στο πολιτικό λεξιλόγιο. Σε άλλες περιπτώσεις πρόκειται για γνωστή λέξη που η χρήση της όμως προκάλεσε ξεχωριστή αίσθηση και ως εκ τούτου αναδεικνύεται ως λέξη της χρονιάς. Ποια θα ήταν επομένως η λέξη της χρονιάς για την Ελλάδα του 2017; Αρκετές θα διεκδικούσαν τον επίζηλο τίτλο κυρίως για την ευρύτερη χρήση τους. Η λέξη Κεντροαριστερά χρησιμοποιήθηκε π.χ. κατά κόρον όπως και η λέξη αξιολόγηση, ή ακόμη και η λέξη επενδύσεις. Τίποτα όμως το ιδιαίτερα πρωτότυπο. Επαναλαμβανόμενο πολιτικό λεξιλόγιο, ελαφρώς ξύλινο, χωρίς ιδιαίτερη αίσθηση. «Δεν γράφουν». Αντιθέτως, η λέξη που μπορεί να θεωρηθεί ότι όντως «έγραψε» μέσα στο 2017 δεν είναι ελληνική, είναι αγγλική. Και βεβαίως είναι η λέξη «queue» που σημαίνει ουρά, αλλά ουρά ανθρώπων που περιμένουν κάτι ή αυτοκινήτων στο δρόμο και όχι βέβαια ουρά ζώου που στα αγγλικά είναι η λέξη tail όπως η «ουρά του σκύλου» (the tail of the dog), του γαϊδάρου ή της καμήλας. Είναι γνωστό με ποιό τρόπο χρησιμοποιήθηκε η λέξη queue και σε ποιο πλαίσιο και γιατί «έγραψε» στην πολιτική σκηνή και κυριάρχησε στα social media.

Ωστόσο το 2017 υπήρξε η χρονιά που μια άλλη ελληνική λέξη πέρασε στο αγγλικό και διεθνές πολιτικό λεξιλόγιο. Η λέξη κωλοτούμπα/ kolotoumba, που όλοι γνωρίζουμε τί ακριβώς σημαίνει: άλλα να λες, άλλα να υπόσχεσαι και τελικώς άλλα να κάνεις, τα ακριβώς αντίθετα (σχίζω τα Μνημόνια – υπογράφω νέα Μνημόνια κ.λπ.). Η λέξη kolotoumba χρησιμοποιήθηκε μέσα στο χρόνο π.χ. από την «El Pais» για να περιγράψει πολιτικές συμπεριφορές στην Καταλωνία. Αλλά η λέξη βρήκε τελικά την ευρύτερη διεθνή της αναγνώριση με, μεταξύ άλλων, ένα εκτεταμένο άρθρο στους «Financial Times» (24 Οκτωβρίου 2017) το οποίο μεταξύ άλλων ανέφερε ότι «η ελληνική λέξη kolotumba (…) καθίσταται η κατάλληλη λέξη στο πλαίσιο του Brexit». Είχε προηγηθεί ένα ελληνοβρετανικό συμπόσιο στο Ναύπλιο όπου είχε κυριαρχήσει η kolotumba στις σχετικές συζητήσεις για τo μέλλον της Ευρώπης και το Brexit. Aλλά και σε άλλες συναντήσεις ανά την Ευρώπη αναφέρεται συχνά-πυκνά ως πολιτικός όρος που υπονοεί την ολοκληρωτική αθέτηση υποσχέσεων και την προώθηση των ακριβώς αντιθέτων.

Τώρα για να είμαι ειλικρινής δεν αισθάνομαι καθόλου υπερήφανος για την εξαγωγή της λέξης αυτής, καθώς περιγράφει καταστάσεις απόλυτης πολιτικής ασυνέπειας και στιγματίζει τη χώρα πολιτικά και πολιτιστικά ως αναξιόπιστη. Και αυτό είναι ένα μείζον πρόβλημα για την Ελλάδα. Αλλά όπως λένε και οι Αγγλοσάξονες, “the Greeks have a word for it” (οι Ελληνες έχουν πάντοτε την κατάλληλη λέξη), για να περιγράψουν συνήθως μια θλιβερή πραγματικότητα.