Υπάρχουν διάφοροι τρόποι να ξεπεράσεις τη μελαγχολία σου στο πλησίασμα της μεγαλύτερης νύχτας του χρόνου. Να σκεφτείς ότι άλλοι λαοί έχουν μεγάλες νύχτες καθημερινά. Να ονειρευτείς τα Χριστούγεννα που έρχονται. Να πεις ότι, δεν μπορεί, η χώρα αυτή έχει φτάσει πια στον πάτο, πιο βαθιά δεν πάει. Ή να ακούσεις τη Λένα Πλάτωνος.
«Αγάπησα τα υγρά τοπία / όταν με βρήκαν σε αϋπνία / μέσα στις τρύπες βιβλίων βουβών / τούνελ βορείων δρόμων εθνικών / τούνελ από μάτια παιδιών / και γέλια σχολικών διακοπών» («Αλλοθι με 39° καλοκαίρι» – 1984)
Πολύ άγχος. Πλειστηριασμοί, λογαριασμοί, εκνευρισμοί, πίεση, ανασφάλεια, για μερικούς βέβαια μεγαλύτερη απ’ ό,τι για άλλους, επειδή δεν τα βγάζουν πέρα, επειδή είναι άνεργοι, επειδή δεν ξέρουν αν θα πληρωθούν στο τέλος του μήνα, όπως οι συνάδελφοί μας στον 9,84 που πληρώνουν μια απίθανη γραφειοκρατική ή όχι και τόσο γραφειοκρατική ιστορία. Αλλά το φεγγάρι και τα τραγούδια απόψε στους Στύλους του Ολυμπίου Διός μπορεί να σε κάνουν να τα ξεχάσεις όλα.
«Αλίμονο στους δυνατούς κι ευαίσθητους / εξουσιάζονται απ’ τους αδύναμους κι αναίσθητους» («Αλίμονο» – 2008)
Σχετικά μιλώντας, βέβαια, είμαστε προνομιούχοι. Αρκεί να δει κανείς τους απόβλητους της Μόριας, που ζουν δίπλα στα σκουπίδια, μέσα στις λάσπες, και συγκρούονται μεταξύ τους για τις τουαλέτες. Κάθε τόσο τους ξεχνάμε, κι εκείνοι φροντίζουν να μας θυμίζουν την παρουσία τους βγάζοντας φωτογραφίες κι ανάβοντας φωτιές. Μα τι θέλουν, σ’ άλλους θεούς δεν πιστεύουν, άλλες γλώσσες δεν μιλούν, ξένοι δεν είναι; Το έκτακτο δελτίο, πάντως, προβλέπει πυκνές χιονοπτώσεις, ισχυρές βροχές και καταιγίδες.
«Σήμερα είδα την περιπτερού / να κλαίει τους λαθρεπιβάτες / γιατί τους ρίξανε στους καρχαρίες» («Τι νέα, ψιψίνα;» – 1985)
Από τη «Λιλιπούπολη» ακόμη, εδώ και σαράντα χρόνια, μας είχε προτρέψει ο Χατζιδάκις να ακούμε Λένα Πλάτωνος, χαρακτηρίζοντάς τη συνεχίστριά του. Ποτέ δεν περίμενε μάλιστα, έλεγε, πως θα συνέχιζε το έργο του μια γυναίκα. Αλλά εκείνη τον αιφνιδίασε, με τη φωνή της, με τους στίχους της, με τα είδη μουσικής με τα οποία πειραματίστηκε, με τους ποιητές που μελοποίησε, Καρυωτάκη, Αναγνωστάκη, Καβάφη. Με το πείσμα της.
«Και συ Ντο / που τώρα ξέρεις τις συσπάσεις / του κορμιού σου / εσύ θα καταφέρεις τον καθρέφτη σου να σπάσεις / το καλοκαίρι σου γυμνή θα το περάσεις / πάνω στην άμμο / στην αγκαλιά ενός παιδιού» («Μάγισσες» – 1985)
Η πιο όμορφη εμπειρία της, είχε πει κάποτε η Λένα Πλάτωνος σε μια συνέντευξή της στον Πάνο Μιχαήλ, ήταν από μια προσευχή. Αισθανόταν μια ολοκλήρωση εκείνη τη στιγμή που δεν την είχε αισθανθεί με άλλο άτομο, με ερωτικό σύντροφο, ας πούμε. «Ηταν κάτι εντελώς εξωπραγματικό. Μια οργασμική εμπειρία. Ολου του εαυτού». Ισως να προσευχηθούμε κι απόψε, σίγουρα πάντως θα ξεχαστούμε, στην πιο μεγάλη νύχτα του χρόνου, με τη Λένα Πλάτωνος, κάτω από τους Στύλους.