Α όχι, την εποχή που θαύμαζε τον Αδόλφο Χίτλερ ήταν «ανόητος, αφελής και νέος». Από τότε έχει αλλάξει ο Χανς – Κρίστιαν Στράχε. Εχει αφήσει πίσω του τη σύλληψή του από τη γερμανική αστυνομία για τη νεοναζιστική του δραστηριότητα. Εχει ωριμάσει. Τόσο ώστε να αποποιηθεί όλες τις ιδέες που κινούνται γύρω από τον ναζισμό; Οχι ακριβώς. Τόσο ώστε να γίνει επικεφαλής του ακροδεξιού Κόμματος της Ελευθερίας. Και τόσο ώστε να ορκιστεί αντικαγκελάριος στην κυβέρνηση του Σεμπάστιαν Κουρτς, του νεότερου σε ηλικία ηγέτη στην πρόσφατη Ιστορία της Ευρώπης.
Ο Στράχε απορρίπτει σήμερα κάθε μορφή εξτρεμισμού. Οπως και άλλοι ακροδεξιοί στην Ευρώπη επιχείρησε να φιλοτεχνήσει ένα πιο μετριοπαθές προφίλ. Είναι πάντως αυτός που μόλις πριν από έναν χρόνο χαρακτήριζε την Ανγκελα Μέρκελ την «πιο επικίνδυνη γυναίκα της Ευρώπης». Για την πολιτική της λιτότητας; Οχι ασφαλώς. Ο Στράχε ήταν αντιμερκελιστής για άλλον λόγο: επειδή, όπως όλοι οι ομοϊδεάτες του, δεν θέλει ούτε έναν πρόσφυγα στην Ευρώπη. Αυτή η απέχθεια είναι ένα παρελθόν που δεν έχει απορρίψει. Είναι ένα παρόν που υπερασπίζεται.
Πίσω στο 2005. Οταν ο 35χρονος τότε οδοντοτεχνίτης, μεγαλωμένος από τη μητέρα του σε μια μικροαστική γειτονιά της Βιέννης, αναλάμβανε τα ηνία του FPÖ, έβρισκε ένα κόμμα σε κρίση. Ο Γεργκ Χάιντερ, ο σταρ της αυστριακής Ακροδεξιάς και ηγέτης του FPÖ από το 1986 έως το 2000, είχε αποχωρήσει για να φτιάξει το δικό του κόμμα. Οι ημέρες της δόξας είχαν περάσει. Ή έτσι φαινόταν. Γιατί ο Στράχε κατάφερε να αναστήσει την Ακροδεξιά. Και το αποτέλεσμα δεν ήταν άλλο από ένα καθόλου ευκαταφρόνητο 26% στις βουλευτικές εκλογές του περασμένου Οκτωβρίου –διπλάσιο και πλέον από το ποσοστό που είχε πετύχει στις γερμανικές εκλογές η Εναλλακτική για τη Γερμανία έναν μήνα νωρίτερα.
Η Ιστορία συνέχιζε να γράφεται σε μαύρες σελίδες: πριν από μερικές ημέρες οι Συντηρητικοί του Κουρτς και η Ακρα Δεξιά του Στράχε σχημάτισαν κυβέρνηση. Αλλά οι εποχές έχουν αλλάξει: το 2000, όταν ο Χάιντερ συμμετείχε στην κυβέρνηση της Αυστρίας, η Ευρώπη είχε αντιδράσει εντονότατα. Προχθές ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ δήλωσε έτοιμος να συνεργαστεί με τον Στράχε –«έχω συνεργαστεί και με άλλους, όπως τον ακροδεξιό εταίρο του Τσίπρα» ήταν το επιχείρημά του.
Πού οφείλεται αυτή η αλλαγή στάσης; Μπορεί να φανταστεί κανείς διάφορους λόγους. Κι ένας από αυτούς, όσο και αν ακούγεται σαν δικαιολογία, είναι το γεγονός ότι το FPÖ υποστηρίζει ότι έχει γίνει πιο μετριοπαθές. Οτι έχει αφήσει πίσω του τον «ανόητο, αφελή και νέο» του εαυτό, όταν στις αρχές της ηγεσίας του Στράχε οι αφίσες του κόμματος έγραφαν «Daham statt Islam» –σε ελεύθερη απόδοση, «Αντί για το Ισλάμ επιλέγουμε την πατρίδα μας».
Με το πέρασμα των χρόνων ο Στράχε έριξε τους τόνους. Στη φετινή προεκλογική του εκστρατεία, το βασικό σύνθημα ήταν «Δικαιοσύνη» –κάτι δηλαδή που μπορεί να σημαίνει από λιγότερους φόρους έως λιγότερα δικαιώματα στους μετανάστες. Και είναι βέβαιο ότι σημαίνει αυτό το τελευταίο. Γιατί το άλλο σύνθημα ήταν «Οχι στην ισλαμοποίηση». Νωρίτερα πάντως ο Στράχε υποτίθεται ότι είχε καθαρίσει το κόμμα από τα αντισημιτικά στοιχεία. Η τελευταία από αυτές τις εκκαθαρίσεις έγινε τον περασμένο Οκτώβριο όταν είχε απομακρυνθεί με συνοπτικές διαδικασίες ένας δημοτικός σύμβουλος που είχε χαιρετίσει ναζιστικά.
Εκείνοι που ξέρουν πάντως δεν πείθονται. Τον περασμένο Σεπτέμβριο μια μη κυβερνητική οργάνωση δημοσίευσε μια λίστα με τουλάχιστον εξήντα αντισημιτικά και ρατσιστικά επεισόδια στα οποία εμπλέκονταν στελέχη ή μέλη του Κόμματος της Ελευθερίας. Εξήντα επεισόδια από το 2013 δεν είναι λίγα. «Αλλαξαν πραγματικά την ιδεολογία τους; Σε αυτό το ερώτημα μπορούν να απαντήσουν μόνο οι ίδιοι» δήλωνε στα διεθνή πρακτορεία η αναλύτρια Αλεξάνδρα Σιγκλ. «Μάλλον αυτό που άλλαξαν είναι η τακτική τους και η στρατηγική τους».
Οχι τόσο πάντως για να μην εκδηλώνουν τα αντιμεταναστευτικά τους συναισθήματα. Η μεταναστευτική τους πολιτική, αν μπορεί να ονομαστεί τέτοια, προβλέπει το τέλος των πολιτικών ενσωμάτωσης των προσφύγων –η λογική είναι ότι η παραμονή τους στην Αυστρία πρέπει να είναι προσωρινή. «Οχι, το Ισλάμ δεν ανήκει στην Αυστρία» δήλωνε ο 48χρονος Στράχε σε προεκλογική συγκέντρωση έχοντας στο πλευρό του την κατά είκοσι χρόνια νεότερη σύζυγό του, μοντέλο στο επάγγελμα, ενώ οι σημαίες του κόμματος ανέμιζαν. Και οι οπαδοί του δεν έχουν καμία αμφιβολία: «Ο Στράχε είναι το αντίβαρο της Ανγκελα Μέρκελ, της οποίας η πολιτική της υποδοχής καταστρέφει την Ευρώπη».
την Ευρώπη. Η ρητορική δεν περιλαμβάνει μόνο την καλλιέργεια του φόβου για την υποτιθέμενη «μαζική εισβολή» και τον επερχόμενο «εμφύλιο πόλεμο». Επιπλέον, οι Βρυξέλλες είναι ένα «γραφειοκρατικό τέρας», η Βρετανία θα είναι καλύτερα έξω από αυτήν, οι ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Ρωσίας θα πρέπει να αρθούν.
Δεν είναι πράγματα που δεν έχουν ξανακουστεί στην Ευρώπη. Αλλά ακούγονται πάντα από τα ίδια χείλη: των ακροδεξιών.
