Exit με δόντια προ των πυλών

Τίτλους τέλους στα σενάρια clean exit βάζει με την ενδιάμεση έκθεση για τη νομισματική πολιτική η Τράπεζα της Ελλάδος διευκρινίζοντας ότι «η ένταξη σε προληπτικό πρόγραμμα στήριξης σε κάθε περίπτωση συνεπάγεται υπογραφή Μνημονίου Συνεργασίας και περιοδικές επισκέψεις των Θεσμών». Μετά το τρίτο πρόγραμμα, δεν προδιαγράφεται ούτε καθαρή έξοδος ούτε απαλλαγή από τα Μνημόνια ούτε το τέλος της τρόικας, κόντρα στο κυβερνητικό αφήγημα. Ο διοικητής της ΤτΕ Γιάννης Στουρνάρας εξηγεί γιατί είναι προτιμητέο ένα προληπτικό πρόγραμμα στήριξης, όχι με όρους πολιτικούς, αλλά με όρους ξεκάθαρα οικονομικούς.

Οι επισημάνσεις του Γιάννη Στουρνάρα προκάλεσαν την οργισμένη αντίδραση της κυβέρνησης. «Επειδή ένας αποτυχημένος υπουργός Οικονομικών τότε και μια αποτυχημένη κυβέρνηση, είχαν θέσει ως βέλτιστη εκδοχή όχι την έξοδο στις αγορές με ευνοϊκά επιτόκια, αλλά τη γραμμή στήριξης, δε σημαίνει ότι μια πετυχημένη κυβέρνηση δε θα τα καταφέρει πολύ καλύτερα. Ηδη όλες οι ενδείξεις, αυτό αποδεικνύουν» ανέφερε με non paper το Μέγαρο Μαξίμου.

η αύξηση των φόρων Η Τράπεζα της Ελλάδος με την εκθεσή της έρχεται παράλληλα να επιβεβαιώσει μέσω ειδικής ανάλυσης αυτό που οι Ελληνες έχουν ήδη ζήσει. Οτι, δηλαδή, η αύξηση των φόρων αντί για την πάταξη της παραοικονομίας και της φοροδιαφυγής οδήγησε σε έναν φαύλο κύκλο ύφεσης και νέας «ανάγκης» αύξησης των συντελεστών για να βγουν τα νούμερα των πρωτογενών πλεονασμάτων. Αν αντί για αυξήσεις φόρων είχε χτυπηθεί αποτελεσματικά η φοροδιαφυγή και η παραοικονομία, το αποτέλεσμα θα ήταν ύφεση μικρότερη κατά 7 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ.

Με την παραοικονομία στο 25% του ΑΕΠ, κάθε αύξηση των φορολογικών εσόδων κατά μία μονάδα ροκανίζει 2,8% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος έναντι κόστους 1,5% αν δεν υπήρχε παραοικονομία. Επιπλέον για να αυξηθούν τα έσοδα από φορολογία εισοδήματος κατά μία ποσοστιαία μονάδα του ΑΕΠ απαιτείται αύξηση του συντελεστή κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες όταν δεν υπάρχει παραοικονομία, έναντι αύξησης κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες όταν υπάρχει παραοικονομία.

Στους κόλπους των δανειστών γίνεται ήδη συζήτηση για το όνομα που θα έχει το πρόγραμμα το οποίο θα διαδεχθεί το τρίτο Μνημόνιο. Μια πιθανή εναλλακτική αναφέρει πως αντί για “Memorandum” , θα ονομαστεί “Framework”. Το Μνημόνιο φεύγει το Πλαίσιο έρχεται. Αυτή ακριβώς την ορολογία χρησιμοποιεί και ο διοικητής της ΤτΕ. Ο Γιάννης Στουρνάρας παίρνει ξεκάθαρα θέση υπέρ της ύπαρξης ενός «προληπτικού πλαισίου στήριξης» μετά το τέλος του προγράμματος, εξηγώντας γιατί αυτό είναι αναγκαίο για τη διασφάλιση της φθηνής χρηματοδότησης του ελληνικού τραπεζικού συστήματος από την ΕΚΤ αλλά και πώς μπορεί ένα προληπτικό πλαίσιο να εξασφαλίσει ότι οι μελλοντικές κυβερνήσεις θα συνεχίζουν να ασκούν «συνετή οικονομική πολιτική».

«Η ύπαρξη ενός προληπτικού πλαισίου στήριξης εκτιμάται ότι μπορεί να δράσει υποστηρικτικά για την ελληνική οικονομία μειώνοντας το κόστος δανεισμού, καθώς θα παρέχει ασφάλεια σχετικά με την πρόσβαση του Ελληνικού Δημοσίου σε χρηματοδότηση μετά τη λήξη του προγράμματος τον Αύγουστο του 2018» σημειώνει η TτΕ.

Οπως έχουν ήδη γράψει «ΤΑ ΝΕΑ», ενδεχόμενη καθαρή έξοδος από το τρίτο πρόγραμμα θα άφηνε επί της ουσίας ξεκρέμαστες τις ελληνικές τράπεζες όσον αφορά την πρόσβαση στα φθηνά κεφάλαια της ΕΚΤ. Κι αυτό διότι οι ελληνικοί τίτλοι εξαιτίας της χαμηλότερης από την απαιτούμενη πιστοληπτικής αξιολόγησης δεν θα μπορούσαν να γίνουν αποδεκτοί από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Για τον ίδιο λόγο άλλωστε, το αφήγημα της συμμετοχής των ελληνικών ομολόγων στο QE, το οποίο πρόσφατα υποβάθμισε ως στόχο ο Πρωθυπουργός, δεν θα είχε καμία τύχη.

ΓΡΑΜΜΕΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ. Στα εναλλακτικά σενάρια της επόμενης μέρας, ανατρέχοντας στις ειδικές οδηγίες του ESM, προβλέπονται ήδη δύο διαφορετικοί τύποι προληπτικών γραμμών στήριξης. Πρόκειται για την Προληπτική Πιστωτική Γραμμή υπό Προϋποθέσεις (PCCL) χωρίς ενισχυμένη εποπτεία, και την Πιστωτική Γραμμή υπό Ενισχυμένες Προϋποθέσεις (ECCL) με ενισχυμένη εποπτεία και λήψη δανείου. Και οι δύο πιστωτικές γραμμές δημιουργούνται για μια αρχική περίοδο ενός έτους και μπορούν να ανανεωθούν δύο φορές, κάθε φορά για έξι μήνες.

Αξίζει να σημειωθεί ότι όσο η Προληπτική Πιστωτική Γραμμή υπό Προϋποθέσεις (PCCL) δεν χρησιμοποιείται (δηλαδή δεν αντλούνται τα διαθέσιμα κεφάλαια) δεν συνεπάγεται «ενισχυμένη εποπτεία», δηλαδή η χορήγησή της δεν επιβάλλει νέα μέτρα πολιτικής. Αν όμως η πίστωση χρησιμοποιηθεί, τότε το κράτος-μέλος περνά σε ενισχυμένη εποπτεία. Στην περίπτωση αυτή προβλέπεται η λήψη σειράς μέτρων από το κράτος-μέλος σε συνεννόηση με τους θεσμούς, οι οποίοι διεξάγουν τακτικές επισκέψεις αξιολόγησης ώστε να διαπιστώνεται η πρόοδος στην εφαρμογή των εν λόγω μέτρων.