Αν η Ελλάδα θέλει ρύθμιση του χρέους της θα πρέπει να συνεχίσει τους επόμενους μήνες να υλοποιεί πλήρως τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει. Αυτό είναι το μήνυμα που στέλνει σήμερα μέσω των «ΝΕΩΝ» ο ευρωπαίος επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων Πιερ Μοσκοβισί. Ο ίδιος όρος ισχύει και ως προς την οριστική έξοδο της χώρας από το Πρόγραμμα Στήριξης και γενικότερα την επόμενη μέρα της ελληνικής οικονομίας συνολικά. Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης έχει ως εξής:
Μπορείτε να επιβεβαιώσετε ότι τον Αύγουστο του 2018 η Ελλάδα θα βγει από το Πρόγραμμα Στήριξης;
Τον Απρίλιο του 2015 συμφωνήσαμε το δάνειο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας να λήξει στις 20 Αυγούστου του 2018. Αυτό είναι το δεδομένο. Το ζητούμενο, όμως, είναι το Πρόγραμμα να ολοκληρωθεί με επιτυχία, με την Ελλάδα να μπορεί να σταθεί ξανά στα πόδια της οικονομικά. Και έχω την πεποίθηση πως αυτό θα γίνει. Οσον με αφορά θα αφιερώσω όλη μου την ενέργεια προς αυτόν τον στόχο.
Η ομαλή πρόοδος που μέχρι στιγμής έχει επιτευχθεί κατά τις εργασίες της τρίτης αξιολόγησης, χάρη στην εποικοδομητική προσέγγιση όλων των εμπλεκομένων, είναι καλός οιωνός για το τι πρόκειται να επακολουθήσει. Συνεπώς, έχουμε όλοι συμφέρον να συνεχιστεί αυτή η δυναμική. Ο στόχος της Ελλάδας θα πρέπει να είναι η έγκαιρη θεσμοθέτηση όλων των προαπαιτουμένων ώς το Eurogroup που έχει προγραμματιστεί για τις 22 Ιανουαρίου. Αυτό είναι που θα επιτρέψει την άμεση έναρξη των προπαρασκευαστικών εργασιών για τα επόμενα στάδια της διαδικασίας. Δηλαδή, τη συζήτηση για το χρέος και τη μεταμνημονιακή εποχή. Ολα αυτά θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τον Ιούνιο.
Εδώ θα ήθελα να τονίσω πως όλα εξαρτώνται από το πόσο γρήγορα η Ελλάδα θα αποκτήσει και πάλι πλήρη πρόσβαση στις διεθνείς αγορές, με λογικά επιτόκια. Και εδώ έχουμε λόγους να είμαστε αισιόδοξοι. Οι δανειακές ανάγκες της χώρας για την περίοδο αμέσως μετά την ολοκλήρωση του Προγράμματος είναι πλήρως διαχειρίσιμες, καθώς η Ελλάδα έκανε στις αρχές του τρέχοντος έτους κάποια επιτυχή πρώτα βήματα επιστροφής στο διεθνές δανειακό περιβάλλον. Επίσης, τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για το χρέος που έλαβε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Σταθερότητας φέτος συνέβαλαν και αυτά θετικά στη βελτίωση της βιωσιμότητας του χρέους. Ολα τα παραπάνω έχουν ενισχύσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών.
Μετά την έξοδο από το Πρόγραμμα ποια θα είναι η σχέση της Ελλάδας με τους δανειστές;
Αυτή είναι μια συζήτηση που θα ανοίξει τους επόμενους μήνες μεταξύ της Ελλάδας, των θεσμών και των υπολοίπων μελών της ζώνης του ευρώ. Στόχος όλων είναι να επιτύχει η χώρα βιώσιμη ανάπτυξη μακροπρόθεσμα, καθώς και να επανασυγκλίνουν η αγορά εργασίας και τα εισοδήματα στην Ελλάδα με εκείνα στην υπόλοιπη ευρωζώνη.
Αν η Ελλάδα καταφέρει να ολοκληρώσει το πρόγραμμα στήριξης με επιτυχία θα επανενταχθεί στον υπάρχοντα μηχανισμό οικονομικής επιτήρησης της μεταμνημονιακής εποχής, στον οποίο υπάγονται και άλλα κράτη-μέλη. Αυτό θα σημαίνει ότι η χώρα επιστρέφει στην ομαλότητα.
Υπάρχει αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη ένα πραγματικό σχέδιο ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους; Και αν ναι, υπάρχουν κάποιες συγκεκριμένες προτάσεις προς εξέταση;
Ηδη έχει υπάρξει σημαντική και συγκεκριμένη ελάφρυνση χρέους από την πλευρά των ευρωπαίων εταίρων της Ελλάδας. Την πρώτη φορά το 2012, και ξανά το 2017 από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης. Η ωρίμαση και τα επιτόκια του χρέους της χώρας προς τους ευρωπαίους εταίρους της είναι πολύ ευνοϊκότερα σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο κράτος-μέλος της ευρωζώνης. Τα βραχυπρόθεσμα μέτρα που εφάρμοσε ο ΕΜΣ, μόνο φέτος, μείωσαν τα προβλεπόμενα επίπεδα του χρέους κατά περίπου 25%του ΑΕΠ έως το 2060.
Με το βλέμμα προς το μέλλον οι ανακοινώσεις του Eurogroup του Μαΐου 2016 και του Ιουνίου 2017 θέτουν ξεκάθαρα το πλαίσιο των συζητήσεων προς μια περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους. Η συμφωνία όλων είναι πως οι όποιες αποφάσεις θα ληφθούν μετά το πέρας της τελικής αξιολόγησης υπό την προϋπόθεση της πλήρους εφαρμογής του Προγράμματος. Γι’ αυτό και θέλω για άλλη μια φορά να υπογραμμίσω ότι η Ελλάδα θα πρέπει να συνεχίσει να υλοποιεί πλήρως τους επόμενους μήνες τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει.
Αναφορικά με την κατάσταση των συστημικών τραπεζών, υπάρχει κάτι για το οποίο ανησυχείτε;
Ο ελληνικός τραπεζικός τομέας είναι επαρκώς κεφαλαιοποιημένος: το Βασικό Κεφάλαιο Κατηγορίας 1 βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο 16% για τις τέσσερις συστημικές τράπεζες. Οι τράπεζες επανακεφαλαιοποιήθηκαν το 2014 και ξανά στο τέλος του 2015. Σε συνέχεια και των ενεργειών αυτών η εμπιστοσύνη των καταθετών επιστρέφει.
Η προτεραιότητα για τις ελληνικές τράπεζες θα πρέπει να είναι η μείωση του όγκου των δανείων που δεν εξυπηρετούνται. Είναι πολύ σημαντικό αυτή η διαδικασία να επιταχυνθεί, καθώς υπήρξε μια καθυστέρηση λόγω της μη έγκαιρης υλοποίησης μερικών από τις μνημονιακές δεσμεύσεις της χώρας, όπως είναι ο νόμος για τις εξωδικαστικές ρυθμίσεις, οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί και η μεταρρύθμιση της νομοθεσίας περί αφερεγγυότητας. Πάντως, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες, υπό την επίβλεψη του Ενιαίου Μηχανισμού Εποπτείας, έχουν εφαρμόσει σώφρονες πολιτικές τροφοδότησης, με την αναλογία κάλυψης αυτών των δανείων να κυμαίνεται σε επίπεδα ανώτερα του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Για το μέλλον προβλέπουμε μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, αφού πλέον το πλαίσιο για τις εξωδικαστικές ρυθμίσεις έχει τεθεί σε πλήρη εφαρμογή και οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί έχουν ξεκινήσει. Η όλο και πιο στέρεα οικονομική ανάπτυξη θα συμβάλει και αυτή προς αυτόν τον στόχο.
Κατά τη γνώμη σας, ποιες είναι πλέον οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας;
Η ελληνική οικονομία άλλαξε, επιτέλους, σελίδα. Υστερα από μια μακρά περίοδο ύφεσης, η οποία είχε βαρύ τίμημα για την ελληνική κοινωνία, χαίρομαι που βλέπω πως η οικονομία έχει αρχίσει να ανακάμπτει. Αυτό που είναι σημαντικό, τώρα, είναι η ανάκαμψη αυτή να ενισχυθεί και να καταστεί βιώσιμη. Αλλά και οι καρποί της να διαχυθούν σε όλην την κοινωνία.
Από δημοσιονομικής άποψης, όλοι οι θεσμοί που εμπλέκονται στο Πρόγραμμα αναμένουν πως φέτος η Ελλάδα θα υπερβεί κατά πολύ τον στόχο της για το πρωτογενές πλεόνασμα –ο στόχος είναι το 1,75% του ΑΕΠ. Και είμαστε πεισμένοι πως με τον προϋπολογισμό του 2018 θα επιτευχθεί και του χρόνου ο στόχος που έχει τεθεί, και αγγίζει το 3,5% του ΑΕΠ. Σας υπενθυμίζω πως το 2009 το έλλειμμα κυμαινόταν σε επίπεδα πάνω από το 15%! Οι Ελληνες έχουν κάνει τεράστιες θυσίες για να ανατρέψουν εκείνη την κατάσταση, για να αποκατασταθεί η σταθερότητα στη χώρα και να διασφαλιστεί η θέση της στη ζώνη του ευρώ και την καρδιά της Ευρώπης. Οι προσπάθειες αυτές αναγνωρίστηκαν φέτος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με το κλείσιμο της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος της Ελλάδας.
Οι εκτεταμένες μεταρρυθμίσεις που έχουν υιοθετηθεί τα τελευταία χρόνια επίσης αποφέρουν καρπούς. Οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας (συμπεριλαμβανομένης της έναρξης επαγγέλματος και της κατάρτισης), οι αγορές προϊόντων, οι βιομηχανίες δικτύου και το επιχειρηματικό περιβάλλον γενικότερα, σε συνδυασμό με σημαντικές μεταρρυθμίσεις στη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης, έχουν θέσει το έδαφος για μια σύγχρονη, αποτελεσματική οικονομία, ένα ισχυρότερο επενδυτικό κλίμα και αυξημένη παραγωγικότητα. Ολα αυτά θα ενισχύσουν τις δυνατότητες της ελληνικής οικονομίας, θα ενισχύσουν την ανάπτυξη και θα βοηθήσουν να μειωθούν τα σημερινά επίπεδα ανεργίας που παραμένουν πολύ υψηλά.
Από την άλλη πλευρά, η ανάκαμψη, που τώρα ξεκινάει, θα εδραιωθεί και θα καταστεί βιώσιμη μόνο εάν υποστηριχθεί από τη αδιάλειπτη εφαρμογή και, όπου είναι απαραίτητο, από τη συμπλήρωση των συμφωνημένων μεταρρυθμίσεων μετά το τέλος του Προγράμματος. Πρέπει επίσης η Ελλάδα να χαράξει η ίδια και να εφαρμόσει με επιτυχία τη δική της αναπτυξιακή στρατηγική. Αυτό θα είναι ένα από τα κεντρικά ζητήματα που θα μας απασχολήσουν τους επόμενους μήνες.