Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να ενεργοποιήσει το άρθρο 7 της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ενωσης, το επονομαζόμενο «πυρηνικό όπλο» στη φαρέτρα των κυρώσεών της, κατά της Πολωνίας προκαλεί ανακούφιση αλλά και προβληματισμό για το μέλλον όχι μόνο της χώρας αλλά της Ευρώπης. Θα καταφέρει η γειτονική Γερμανία μέσω της επιρροής της να κρατήσει την Πολωνία στην καρδιά της ΕΕ ή η Βαρσοβία θα απομονωθεί;
Η απόφαση θα συνδράμει αναμφίβολα στην ενίσχυση της αξιοπιστίας της Ευρώπης, επισημαίνει στην «Die Zeit» ο Κάι-Ολαφ Λανγκ, ειδικός σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας της Πολωνίας, της Τσεχίας και της Σλοβακίας του Ιδρύματος Επιστήμης και Πολιτικής (SWP) του Βερολίνου. «Μία ένωση η οποία αυτοπροσδιορίζεται ως κοινότητα κοινών αξιών δεν μπορεί να αποστρέφει το βλέμμα όταν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι η κυβέρνηση ενός μέλους της κακοποιεί τη δημοκρατία. Αν η Ευρώπη παρέμενε άπραγη, τότε ο ρόλος του σταθεροποιητικού παράγοντα που της έχει προσδοθεί δε θα ήταν τίποτα περισσότερο από φάρσα».
Σύμφωνα με τον αναλυτή: «Τώρα πλέον η μπάλα είναι στο γήπεδο των κρατών-μελών. Αυτά πρέπει να κρίνουν εάν η κυβέρνηση της χώρας σέβεται το Σύνταγμά της. Αυτή είναι μία επιτυχία της Επιτροπής, δεδομένου ότι σε πολλά εξ αυτών είναι εξαιρετικά αντιδημοφιλές να παίρνουν θέση σε τέτοια θέματα, επικαλούμενα μία αυστηρώς κατοχυρωμένη «συνταγματική ταυτότητα», στην οποία η ΕΕ δεν επιτρέπεται να παρεμβαίνει».
ΜΕ ΑΠΟΤΡΕΠΤΙΚΗ ΙΣΧΥ. Η επιβολή κυρώσεων εναντίον της Πολωνίας θα μπορούσε να λειτουργήσει αποτρεπτικά για άλλα κράτη-μέλη, υπογραμμίζει από πλευράς του ο Ράινχαρντ Βέζερ, πολιτικός συντάκτης της «Frankfurter Allgemeine Zeitung». Υπάρχει η σκέψη στο μέλλον η στήριξη που παρέχεται από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία στα κράτη-μέλη να συνδέεται με τον σεβασμό των αρχών του κράτους δικαίου. Αυτό θα μπορούσε να αφορά και τη Ρουμανία, για παράδειγμα, στην οποία μία διεφθαρμένη κυβέρνηση είναι έτοιμη να αποδομήσει ένα άρτιο σύστημα απονομής δικαιοσύνης, προκειμένου η ίδια να εξασφαλίσει ατιμωρησία.
Η ΕΣΩΣΤΡΕΦΕΙΑ. Αυτή η πρωτοφανής απόφαση της ΕΕ, ωστόσο, ενέχει και μεγάλους κινδύνους για την Ευρώπη. Ο Λανγκ επισημαίνει ότι, ακόμη και εάν τα κράτη-μέλη τη στηρίξουν, η κυβέρνηση στη Βαρσοβία θα χρησιμοποιήσει το επιχείρημα της ανάμειξης της ΕΕ στις εσωτερικές υποθέσεις της, επιτυγχάνοντας την πολιτική της ενίσχυση εντός πολωνικών συνόρων.
Δεδομένης όμως της δύσκολης συγκυρίας με την οποία βρίσκεται αντιμέτωπη η Ευρώπη, καθώς εισέρχεται σε μία περίοδο φιλόδοξων μεταρρυθμίσεων, γερμανογαλλικών πρωτοβουλιών για εμβάθυνση, διαπραγματεύσεων για το Brexit και διερεύνησης του ενδεχομένου υιοθέτησης ευρωπαίου υπουργού Οικονομικών, η έναρξη μίας συζήτησης επιβολής κυρώσεων σε ένα κράτος-μέλος μόνο αρνητικό κλίμα θα μπορούσε να δημιουργήσει. «Ενας τέτοιος διάλογος έχει διασπαστική δυναμική, θα ενίσχυε τις φυγόκεντρες δυνάμεις», προειδοποιεί ο Λανγκ.
Και ο Βέζελ διαβλέπει αυτόν τον κίνδυνο, επισημαίνοντας ότι η απομόνωση της Πολωνίας θα δημιουργήσει εντός της χώρας ένα ευρωσκεπτικιστικό κλίμα τόσο έντονο που θα ήταν μη αναστρέψιμο ακόμη και από μία μελλοντική φιλευρωπαϊκή κυβέρνηση.
Η Ευρώπη καλείται να διατηρήσει εξαιρετικά λεπτή ισορροπία. Να μυήσει χώρες με ευάλωτες δημοκρατίες όπως η Πολωνία στις αρχές της ΕΕ, χωρίς όμως σε αυτή της την προσπάθεια να τις απομακρύνει ακόμη περισσότερο.