Το πρώτο δεκαήμερο του Δεκεμβρίου, στον κύριο οδικό άξονα της Εγνατίας Οδού, κοντά στη Σιάτιστα Κοζάνης, μία ενήλικη αρκούδα βάρους περίπου 100 κιλών παρασύρθηκε από διερχόμενο όχημα και πέθανε ακαριαία. Ενα εικοσιτετράωρο νωρίτερα, μία ακόμη αρκούδα είχε σκοτωθεί από φορτηγό. Το τελευταίο αυτό θανατηφόρο τροχαίο με θύμα αρκούδα είναι το έκτο από τις αρχές του χρόνου, ενώ το 2016 είχε σημειωθεί μόλις ένα τροχαίο.
Οπως επισημαίνουν οι άνθρωποι της αστικής μη κυβερνητικής και μη κερδοσκοπικής περιβαλλοντικής οργάνωσης Αρκτούρος, τα τελευταία χρόνια καταγράφεται μία μικρή αύξηση του πληθυσμού των αρκούδων στη χώρα μας. «Μέχρι πριν από 4-5 χρόνια μιλούσαμε για περίπου 300 αρκούδες. Πλέον στην Ελλάδα ζουν τουλάχιστον 450. Δεν πρόκειται για ραγδαία αύξηση –μιας και η αρκούδα δεν αναπαράγεται με γρήγορους ρυθμούς, αντίθετα χρειάζεται 2-3 χρόνια –αλλά είναι σημαντική. Η αύξηση αυτή του πληθυσμού, όμως, δεν δικαιολογεί την αύξηση των θανατηφόρων τροχαίων» λέει στα «ΝΕΑ» ο υπεύθυνος επικοινωνίας της οργάνωσης Πάνος Στεφάνου.
Τρία από τα φετινά τροχαία με θύματα άγριες αρκούδες έγιναν, σύμφωνα με τον Αρκτούρο, στην περιοχή Κλειδί Αμυνταίου. «Πρόκειται για κεντρική οδική αρτηρία που οδηγεί στη Φλώρινα. Το σημείο αυτό, όμως, είναι και πέρασμα αρκούδας. Από το 2003 έως τώρα έχουν καταγραφεί συνολικά 14 θανατηφόρα τροχαία στο συγκεκριμένο σημείο. Η αιτία; Είναι ένας δρόμος που ευνοεί τους οδηγούς να αναπτύξουν μεγάλες ταχύτητες, παράλληλα, όμως, δεν υπάρχει περίφραξη στο σημείο για τα ζώα. Παλαιότερα είχαμε κάνει παρεμβάσεις, βάζοντας ανακλαστήρες φωτός προκειμένου να αποτρέψουν τις αρκούδες να περάσουν και τοποθετώντας προειδοποιητικές πινακίδες για τους οδηγούς. Θα πρέπει, όμως, να γίνουν μόνιμες παρεμβάσεις, όπως το να μπει στο σημείο σύστημα ελέγχου της ταχύτητας», προσθέτει ο Πάνος Στεφάνου.
Πάντως, για το συγκεκριμένο ζήτημα είχε κάνει ερώτηση στη Βουλή στα τέλη Νοεμβρίου ο βουλευτής της Β’ Αθήνας με Το Ποτάμι Γιώργος Αμυράς, αναφέροντας χαρακτηριστικά πως η συγκεκριμένη περιοχή αποτελεί κομβικό σημείο στις μετακινήσεις της άγριας πανίδας και ειδικά της αρκούδας μεταξύ των ορεινών όγκων του Βέρνου (Βίτσι) και του Βόρα (Καϊμακτσαλάν), «αφού η χαμηλή υψομετρικά ζώνη που εκτείνεται από τον οικισμό του Αετού έως τον οικισμό των Πετρών αποτελεί μοναδικό διάδρομο επικοινωνίας για τα είδη αυτά».
Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ. Φέτος, όμως, εντοπίστηκαν και πέντε αρκούδες νεκρές. Για τις τέσσερις από αυτές η αιτία είναι άγνωστη. «Δεν πρόκειται για θανάτους από φυσικά αίτια, αλλά για ανθρώπινη παρέμβαση. Σε κάποιες περιπτώσεις η προχωρημένη σήψη του ζώου δεν μας επέτρεψε να διαπιστώσουμε την αιτία του θανάτου. Για τις τέσσερις αυτές νεκρές αρκούδες η υποψία μας είναι η δηλητηρίαση των ζώων. Η πέμπτη αρκούδα βρέθηκε πυροβολημένη. Θα πρέπει βέβαια να τονίσουμε πως τα περιστατικά είναι σαφώς περισσότερα. Μπορεί η θανάτωση μιας αρκούδας να έγινε σε κάποιο σημείο μέσα σε δάσος και δεν πρόκειται να τη βρούμε ποτέ» σημειώνει ο Πάνος Στεφάνου.
Μία νεκρή αρκούδα αποτελεί ένα είδος «τροπαίου» γι’ αυτόν που τη σκοτώνει ή υπάρχουν λόγοι εκδίκησης; Σύμφωνα με τους ανθρώπους του Αρκτούρου συμβαίνουν και τα δύο. «Είναι γεγονός πως έχουμε περιστατικά με… εισβολές αρκούδων σε χωράφια ή κτηνοτροφικές μονάδες, αν και είναι λιγότερο συχνές αυτές οι περιπτώσεις, αφού μόνο το 10% της διατροφής τους είναι κρέας. Ετσι, κάποιοι επαγγελματίες προκειμένου να εκδικηθούν για τις απώλειες ή τις καταστροφές που προκάλεσαν οι αρκούδες, τις σκοτώνουν». Τέτοια περιστατικά έχουν παρατηρηθεί στη Φλώρινα, την Καλαμπάκα αλλά και την Καστοριά, περιοχές όπου ζει και ο βασικός πληθυσμός των άγριων αρκούδων.
Οπως επισημαίνει ο Πάνος Στεφάνου, πραγματοποιούνται δράσεις ως μέτρα προστασίας για τους επαγγελματίες που πλήττονται. «Κάθε χρόνο δίνουμε σε αγρότες και κτηνοτρόφους 100 ελληνικούς ποιμενικούς, στο πλαίσιο της πρόληψης και της μείωσης των ζημιών που προκαλούν οι αρκούδες. Παράλληλα, έχουμε δώσει για τα αγροτεμάχια ηλεκτροφόρες περιφράξεις, μέτρο προστασίας ακίνδυνο για τη ζωή των ζώων, αφού το ρεύμα δεν είναι τέτοιας έντασης ώστε να τα σκοτώσει, αλλά πολύ αποτελεσματικό».
ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ. Πανευρωπαϊκή μελέτη εξέτασε τις ζημιές που προκαλούνται από αρκούδες στο ζωικό και το φυτικό κεφάλαιο, σε συνάρτηση με τον τρόπο αντιμετώπισης των αρνητικών αυτών αλληλεπιδράσεων. Επιστήμονες, ανάμεσά τους και από την περιβαλλοντική οργάνωση Αρκτούρος, ανέλυσαν δεδομένα από 26 χώρες της Ευρώπης στο διάστημα 2005 – 2012, ώστε να εξετάσουν τους παράγοντες που επηρεάζουν και αυξάνουν ή μειώνουν τα περιστατικά.
Το πιο σημαντικό εύρημα στο οποίο κατέληξαν είναι ότι ο αριθμός των ζημιών δεν σχετίζεται με το μέγεθος του πληθυσμού της αρκούδας σε μια περιοχή, αλλά πολύ περισσότερο με τους τρόπους αντιμετώπισης των προβλημάτων αυτών. Είναι ενδεικτικό πως κάθε χρόνο στην Ευρώπη υποβάλλονται αιτήσεις για αποζημιώσεις για περίπου 12.000 αιγοπρόβατα που σκοτώνονται και 2.000 μελίσσια που καταστρέφονται από επιθέσεις αρκούδων.
Μάλιστα, μέσα από τη συγκεκριμένη πανευρωπαϊκή έρευνα προέκυψε πως ο αριθμός των αποζημιώσεων για ζημιές από αρκούδες διαφέρουν κατά πολύ από χώρα σε χώρα. Ετσι, για παράδειγμα στη Νορβηγία αποζημιώνονται κάθε χρόνο περίπου 900 αιτήσεις, ενώ αντίθετα στην Εσθονία μόλις 30, παρόλο που στην Εσθονία ζει τετραπλάσιος αριθμός αρκούδων.
ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΑΓΡΙΑΣ ΖΩΗΣ. Το 1993 ο Αρκτούρος δημιούργησε ένα Καταφύγιο Αγριας Ζωής για πρώην αιχμάλωτες αρκούδες. «Πρόκειται για αρκούδες που δεν μπορούν να επανενταχθούν στο φυσικό περιβάλλον. Προέρχονται κυρίως από ζωολογικούς κήπους ή μεταφέρονται σε εμάς –μέσω άλλων οργανώσεων του εξωτερικού –από χώρες όπως η Αλβανία ή η Γεωργία. Αυτή τη στιγμή, στο Καταφύγιο φιλοξενούνται 14 αρκούδες, ενώ άλλες τέσσερις, που είναι μικρής ηλικίας, πρόκειται να ενταχθούν την άνοιξη» λέει ο υπεύθυνος επικοινωνίας της περιβαλλοντικής οργάνωσης Πάνος Στεφάνου. Μάλιστα, οι άνθρωποι του Αρκτούρου περιμένουν μετά τις γιορτές των Χριστουγέννων τις αρκούδες να πέσουν σε χειμερία νάρκη.
