Δεκαοκτώ λεπτά είναι αρκετά για να καλυφθεί μια διαδρομή 51 αιώνων –από την προανακτορική περίοδο της Κνωσού ώς σήμερα –και μια απόσταση που ξεκινά από τη μινωική Κρήτη και καταλήγει στην Πέμπτη Λεωφόρο της Νέας Υόρκης, με μια ενδιάμεση στάση στη βρετανική Οξφόρδη. Είναι η διάρκεια ενός σύγχρονου έργου τέχνης που φέρει την υπογραφή της διακεκριμένης με το βραβείο Τέρνερ το 2012 (το θεωρούμενο ως Οσκαρ για τον εικαστικό κόσμο) Ελίζαμπεθ Πράις.

Μια βιντεοεγκατάσταση υπό τον τίτλο «Αποκαθιστώντας τους Μινωίτες: Ελίζαμπεθ Πράις και σερ Αρθουρ Εβανς», η οποία προβάλλεται ταυτοχρόνως σε δύο δίμετρες οθόνες αυτή την περίοδο στο Ινστιτούτο Μελέτης του Αρχαίου Κόσμου (παράρτημα του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης) και αντλεί την έμπνευσή της από το αρχείο του σερ Αρθουρ Εβανς. Ενα αρχείο που, αν και αμφιλεγόμενο ως προς την ακρίβεια και την αυθεντικότητα μεγάλου μέρους του περιεχομένου του, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εικόνα που έχει διαμορφώσει ο δυτικός για τον μινωικό κόσμο.

Το έργο ξεκινά με εικόνες φυτών που μοιάζουν να αναδύονται μέσα από το σκοτάδι υπό τους ήχους κρουστών, ενώ μια σχεδόν μηχανική, απρόσωπη φωνή ενημερώνει τους θεατές ότι απεικονίζεται μπροστά στα μάτια τους η καλλιέργεια ενός κήπου. Για όσους δεν ακούν, μάλιστα, οι πληροφορίες αποτυπώνονται σε ένα μπλε πλαίσιο επί της οθόνης μέχρι που κάποια στιγμή μια αόρατη δύναμη μοιάζει να αντιδρά στην ανακοίνωση περί καλλιέργειας του κήπου και ξαφνικά πλημμυρίζει τον χώρο με έντονη ηλεκτρονική μουσική, ενώ ασπρόμαυρες εικόνες μινωικών τοιχογραφιών με παραστάσεις φυτών αρχίζουν να αναβοσβήνουν σε φρενήρεις ρυθμούς δημιουργώντας έναν ψηφιακό παράδεισο, όπως έχει χαρακτηριστεί το αποτέλεσμα από τον διεθνή Τύπο, παράλληλα με εικόνες από τα δύο μουσεία της Οξφόρδης.

Δύο χρόνια και τα χρήματα που έλαβε μετά το βραβείο Τέρνερ, από το βραβείο του Σωματείου Σύγχρονης Τέχνης (60.000 στερλίνες), χρειάστηκε η Ελίζαμπεθ Πράις για να δημιουργήσει ένα νέο έργο, εμπνευσμένο από τα αρχεία των Μουσείων Ασμόλιαν και Πιτ Ρίβερς του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Τον πρώτο χρόνο, η 51 ετών σήμερα εικαστικός βυθίστηκε ανάμεσα σε εκατοντάδες σκονισμένα έγγραφα, σχέδια και τεχνικές περιγραφές ξεχασμένες για δεκαετίες μέχρι που άρχισε να έλκει το ενδιαφέρον της το αρχείο όχι του πρώτου, αλλά του διασημότερου ανασκαφέα του ανακτόρου της Κνωσού, του σερ Αρθουρ Εβανς, του ανθρώπου που, σύμφωνα με το βίντεο της Πράις, ανακάλυψε την «παλαιότερη πόλη της Ευρώπης».

Κι έτσι αξιοποίησε το υλικό αυτό για να δημιουργήσει μια δεύτερη ανασύσταση της Κνωσού, έπειτα από εκείνη του Εβανς, η οποία διακρίνεται για τις μεγάλες ποσότητες τσιμέντου και χρώματος σε συνδυασμό με ορισμένα πλαστά αντικείμενα –δήθεν ευρήματα και ακουαρέλες -, φανταστικές αποδόσεις των προϊστορικών τοιχογραφιών. Η αποκατάσταση της Κνωσού μέσω πλέον της σύγχρονης τέχνης και βασισμένη στα δεδομένα των αρχών του 20ού αιώνα, οπότε και έγινε η ανασκαφή, αποτελεί έναν συνδυασμό εικόνων, αρχείων και νεότερων αποδόσεων που συναντώνται, μεταμορφώνονται, κλωνοποιούνται ή πολλαπλασιάζονται σε μια προσπάθεια να κατανοήσουμε και να αντιμετωπίσουμε με συμπάθεια τα λάθη των ερευνητών του χθες (τα οποία απορρέουν από το πάθος τους για έρευνα και την έλλειψη επιστημονικού υποβάθρου), αλλά και από μια διάθεση να ιδωθούν η αρχαιότητα και η πολυπλοκότητά της μέσα από το βλέμμα της σύγχρονης τέχνης.

Το έργο «Αποκαθιστώντας τους Μινωίτες: Ελίζαμπεθ Πράις και σερ Αρθουρ Εβανς» έχει ήδη παρουσιαστεί στη Βρετανία και έχει πάρει θετικές κριτικές, ενώ και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, όπου παρουσιάζεται ως μέρος έκθεσης με αντικείμενα που αφορούν την ανασκαφή της Κνωσού, έχει τύχει θερμής υποδοχής.

Τελευταία Νέα