Αναζήτηση
Στην Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν, γράφει στην «Guardian» η Αζαντέχ Μοαβενί, πρώην ανταποκρίτρια του περιοδικού «Time» στη Μέση Ανατολή, οι δημόσιες εκδηλώσεις διαφωνίας δεν είναι τόσο ασυνήθιστες όσο νομίζουμε: γυναίκες προβαίνουν σε πράξεις πολιτικής ανυπακοής αξιώνοντας το τέλος των ενδυματολογικών περιορισμών και πρόσβαση σε δημόσιους χώρους, απλοί πολίτες διαμαρτύρονται για μη καταβληθέντες μισθούς και χαμένες καταθέσεις. Οι διαδηλώσεις ωστόσο είναι σπάνιες στο Ιράν, και η αποκωδικοποίησή τους συχνά παραπέμπει σε αίθουσα γεμάτη καθρέφτες: μία νευρική κυβέρνηση κατηγορεί τους ξένους, οι περιφερειακοί αντίπαλοι διαδίδουν φήμες και μία ολόκληρη σειρά από αντιπολιτευόμενες ομάδες και ακτιβιστές προβάλλουν τις ιδεολογίες και τα όνειρά τους πάνω σε αυτές που συνήθως είναι σοβαρές αξιώσεις για μεγαλύτερη κυβερνητική λογοδοσία, λιγότερες οικονομικές ανισότητες και μικρότερη διαφθορά.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ. Πώς μπορεί λοιπόν κανείς να βγάλει άκρη από ένα τέτοιο Ιράν; αναρωτιέται η Μοαβενί. Υπάρχει κάτι που μπορεί να πει με σχετική βεβαιότητα; Μόνο, ενδεχομένως, ότι παρόλο που τα έντονα οικονομικά παράπονα τροφοδοτούν τις διαμαρτυρίες, μεγάλη μερίδα των Ιρανών τρέφουν πιο έντονα εθνικιστικά αισθήματα από ποτέ ανησυχώντας για την εχθρότητα που πηγάζει από τα σουνιτικά κράτη του Κόλπου. Είναι διχασμένοι όσον αφορά τις δραστηριότητες του Ιράν στην περιοχή, και για το κατά πόσο οι δαπάνες στο εξωτερικό είναι πεταμένα χρήματα, αλλά ενωμένοι σε μία εντεινόμενη αντιαραβική ξενοφοβία: για κάθε σύνθημα που ακούστηκε αυτή την τελευταία εβδομάδα εναντίον της στήριξης του Ιράν στη Χεζμπολάχ υπάρχουν ολόκληρες γειτονιές σκεπασμένες με σκηνές παραλλαγής για το καλωσόρισμα ταξιαρχιών που πολεμούσαν στη Συρία.
«ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΕ…». Το σύνθημα «Θάνατος στον δικτάτορα» έχει ακουστεί σε πολλές πόλεις του Ιράν, αλλά οι Ιρανοί έχουν εκπαιδευτεί εδώ και σχεδόν 40 χρόνια να φωνάζουν αντανακλαστικά «Θάνατος σε…» κάτι όταν είναι θυμωμένοι. Μπορεί να σημαίνει οτιδήποτε, από «παρακαλώ διορθώστε το σύστημα» έως «παρακαλώ ξεφορτωθείτε αυτόν τον συγκεκριμένο ηγέτη που ενσαρκώνει όλη μου τη θλίψη για την ταλαιπωρημένη μου ζωή». Αυτά συμβαίνουν όταν ένας λαός με ισχυρή παράδοση στην πολιτική αντιμετωπίζει σοβαρές συνέπειες κάθε φορά που εκφράζει διαφωνία. Οταν είναι τόσο λιγοστός ο χώρος εντός του οποίου επιτρέπεται η άρθρωση θεμιτών αιτημάτων, το «Θάνατος σε…» γίνεται μία κουλτούρα από μόνο του.
Ο Ροχανί το αναγνώρισε αυτό την Κυριακή όταν είπε πως «οι πολίτες είναι απολύτως ελεύθεροι να ασκούν κριτική ή και να διαδηλώνουν», παρότι προειδοποίησε ότι δεν θα υπάρξει καμία ανοχή απέναντι σε εκείνους που σπέρνουν το χάος και την αναταραχή. Για να ανοίξει όμως χώρος για κριτική, ο ιρανός πρόεδρος θα έπρεπε να επαναφέρει τους περιφρονημένους μεταρρυθμιστές στην πολιτική σφαίρα και να αντιμετωπίσει τα παράπονα των νέων που μοιάζει να νιώθουν ότι δεν έχουν μέλλον σε αυτό το σύστημα. Η αδυναμία συμπλήρωσης αυτού του κύκλου, καταλήγει η Μοαβενί, είναι η ιστορία του Ιράν όλα αυτά τα χρόνια, και δείχνει ότι θα παραμείνει η ιστορία του Ιράν, παρ’ όλα τα δραματικά γεγονότα που εκτυλίσσονται περιοδικά στους δρόμους.
