Τη στιγμή που η κίνηση με ποδήλατο αυξάνεται συνεχώς στην Ευρώπη, στην Ελλάδα, όπως εξηγεί ο δρ συγκοινωνιολόγος – μηχανικός στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Κωνσταντίνος Αθανασόπουλος, οι σχεδιασμοί για την προώθηση του ποδηλάτου που κατά καιρούς έχουν εξαγγελθεί εξακολουθούν να παραμένουν στα χαρτιά. Συνολικά στην Αττική έχουν υλοποιηθεί 87 χιλιόμετρα υποδομές για ποδήλατα. Ωστόσο, όπως υποστηρίζει «ο σχεδιασμός είναι αποσπασματικός και οι διαδρομές είναι ασύνδετες μεταξύ τους». Συγκεκριμένα «μόνο μια διαδρομή έχει υλοποιηθεί με πρωτοβουλία του υπουργείου Περιβάλλοντος με αποτέλεσμα να έχει συνέχεια από δήμο σε δήμο και να εξυπηρετεί ανάγκες μετακίνησης των Αθηναίων. Η διαδρομή αυτή είναι Φάληρο – Θησείο. Ειδικότερα, ξεκινάει από το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος στον όρμο του Φαλήρου και φθάνει μέχρι την Ακρόπολη. Το συνολικό μήκος αυτού του ποδηλατοδρόμου είναι 10 χιλιόμετρα. Και εξαιτίας του γεγονότος ότι συνδέει την Ακρόπολη με τη θάλασσα, επειδή έχει λίγες διασταυρώσεις και συνδέει όλα τα νοτιοδυτικά πυκνοκατοικημένα προάστια της Αθήνας, έχει μεγάλη χρήση με συνέπεια να διοργανώνονται και εκδρομές για τουρίστες», εξηγεί.
Ολοι οι υπόλοιποι ποδηλατόδρομοι έχουν κατασκευαστεί από δήμους με συνέπεια να καλύπτουν μόνο τοπικές ανάγκες μετακίνησης. Κι αυτός είναι ο λόγος που καταλαμβάνουν ένα πολύ μικρό μερίδιο στις συνολικές μετακινήσεις στην Αθήνα.
Δήμοι με αξιόλογο δίκτυο ποδηλάτου είναι οι: Κηφισίας (13,2 χλμ.), Αγίας Παρασκευής (7 χλμ.), Χαλανδρίου (5,3 χλμ.) και Βριλησσίων (4,9 χλμ.).
«Στους άλλους δήμους έχουν υλοποιηθεί αποσπασματικά δίκτυα που δεν εξυπηρετούν πλήρως ούτε τις τοπικές ανάγκες», συμπληρώνει.
Ευρώπη και Ελλάδα… Την ίδια ώρα, για παράδειγμα στο Βερολίνο με πληθυσμό μικρότερο της Αθήνας (3,4 εκατ.) έχουν κατασκευαστεί 620 χλμ. ποδηλατοδρόμων, δηλαδή ανά κάτοικο αντιστοιχούν εννέα φορές περισσότεροι ποδηλατοδρόμοι.
Δεύτερο παράδειγμα το Παρίσι. Στο κέντρο σε μια περιοχή που κατοικούν 2,2 εκατ. κάτοικοι υπάρχει δίκτυο ποδηλατοδρόμων μήκους 371 χλμ. Η Αθήνα έχει στο κέντρο μόλις δυο χιλιόμετρα ποδηλατοδρόμων σε μια περιοχή που κατοικούν 660.000 κάτοικοι. «Αυτό που κυρίως άλλαξε τα τελευταία χρόνια στις ευρωπαϊκές πόλεις είναι η θεαματική αύξηση της παρουσίας του ποδηλάτου», επισημαίνει στα «ΝΕΑ» ο καθηγητής ΕΜΠ και μέλος ΔΣ του Ecocity Θάνος Βλαστός. Οπως λέει «δόθηκε πολύ μεγάλη σημασία στην υποστήριξη και ενθάρρυνση της χρήσης του γιατί η πόλη γίνεται έτσι πιο φιλόξενη, ασφαλής, νεανική και ευχάριστη. Επιπλέον, αποκτά καθαρότερο αέρα και λιγότερο θόρυβο, ανεβαίνει η αξία της στον διεθνή ανταγωνισμό και προσελκύει επισκέπτες και επενδυτές, ενώ συμμετέχει πιο ενεργά στην παγκόσμια προσπάθεια συγκράτησης της κλιματικής αλλαγής».
Κατά τον Θάνο Βλαστό «στην Ελλάδα, αν και είχαν γίνει αρκετά πριν από την χρεοκοπία, σήμερα κάνουμε βήματα προς τα πίσω. Η κυρίαρχη άποψη είναι πολυτέλεια, αν και με εξαίρεση το περπάτημα δεν υπάρχει άλλο μέσο πιο φθηνό, το δε υπουργείο Υποδομών θεσμοθέτησε προδιαγραφές έργων για ποδήλατο που δεν χωρούν στη γεωμετρία των ελληνικών δρόμων. Η υπόθεση ποδήλατο στην Ελλάδα έχει παγώσει».
Χρόνοι μετακίνησης με ποδήλατο. Το ποδήλατο στην κατηφόρα είναι το πιο γρήγορο μέσο μετακίνησης στα αστικά κέντρα, το ίδιο γρήγορο με το μηχανοκίνητο δίκυκλο. Το αυτοκίνητο είναι πιο αργό μέσο μετακίνησης. Στην ανηφόρα το ποδήλατο δυσκολεύεται. Ομως η δυνατότητα για είσοδο του ποδηλάτου στα μέσα σταθερής τροχιάς επιτρέπει στον ποδηλάτη να κάνει χρήση στην ανηφόρα του δικτύου του μετρό και του προαστιακού με αποτέλεσμα να μπορεί να σχεδιάζει τις διαδρομές του ώστε να έχουν κυρίως κατηφόρα.
Σύμφωνα και με τα στοιχεία που περιέχονται στην έρευνα – μελέτη για τη χρήση του ποδηλάτου το 2015 (Αλέξανδρος Δελούκας, Εμυ Αποστολοπούλου) από την Αττικό Μετρό που παρουσίασαν «ΤΑ ΝΕΑ» τον περασμένο Οκτώβριο, σήμερα ελάχιστα πράγματα έχουν γίνει σε σχέση με την κατασκευή του δικτύου ποδηλατοδρόμων, συνολικού μήκους 230 χιλιομέτρων, που προβλέπεται από το Ρυθμιστικό Σχέδιο της Αθήνας.
Σε ό,τι αφορά το προφίλ της κυκλοφορίας, στην έρευνα αναφέρεται πως στην Αττική ανά 1.000 κατοίκους αναλογούν 384 ΙΧ αυτοκίνητα (στοιχεία 2014 ). Και καθημερινά γίνονται 6,5 εκατομμύρια μετακινήσεις με όλα τα μέσα (στοιχεία 2013). Διευκρινίζεται ότι προ κρίσης, το 2007 , ο αριθμός των μετακινήσεων ήταν 7,5 εκατομμύρια.
Το κενό στις μετακινήσεις θα μπορούσε ως ένα σημείο να καλυφθεί με τη χρήση ποδηλάτων. Οι μετακινούμενοι με ποδήλατο με σκοπό την εργασία ανέρχονται με βάση μελέτη του 2011 από το ΕΜΠ σε περίπου 11.000. Εκτιμάται ότι σήμερα ο αριθμός τους έχει αυξηθεί. Στη μητροπολιτική Αθήνα οι ιδιοκτήτες ποδηλάτων ανέρχονται σε περίπου 810.000. Και κατά μέσο όρο διανύονται με ποδήλατα γύρω στα 88 εκατομμύρια χιλιόμετρα στην Αττική.

Ποδήλατο και οφέλη για την υγεία

Οι ποδηλάτες έχουν επίπεδα φυσικής κατάστασης που συστήνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και λόγω αυτού του γεγονότος παρουσιάζουν από 20% έως 30% μικρότερο κίνδυνο θανάτου. «Μελέτη του 2010 στην Ολλανδία έδειξε ότι τα οφέλη από τη χρήση του ποδηλάτου για την υγεία των μετακινούμενων είναι εννέα φορές μεγαλύτερα από τους κινδύνους που συνεπάγεται η χρήση του. Κατά συνέπεια, ένας ποδηλάτης θα ζήσει κατά μέσο όρο (στατιστικά) έναν χρόνο παραπάνω από κάποιον που δεν κάνει ποδήλατο» λέει ο Κωνσταντίνος Αθανασόπουλος.

Ωστόσο επισημαίνεται ότι οι ποδηλάτες είναι επτά φορές πιο ευάλωτοι σε σχέση με τους οδηγούς ΙΧ αυτοκινήτων σε ό,τι αφορά την ασφάλειά τους.

info

Το Ecocity σε συνεργασία με τον Δήμο Βριλησσίων, τη Μονάδα Βιώσιμης Κινητικότητας του ΕΜΠ και το Αστεροσκοπείο ξεκινάει την υλοποίηση ενός νέου ερευνητικού προγράμματος με στόχο την αξιολόγηση πολιτικών διάδοσης του ποδηλάτου. Πρόκειται για ένα ευρωπαϊκής εμβέλειας ερευνητικό πρόγραμμα με συντονιστή το Baltic Environmental Forum Deutschland, έναν οργανισμό προώθησης φιλικών προς το περιβάλλον πολιτικών στη Βαλτική και στα Βαλκάνια με έδρα το Αμβούργο