Τι είναι η ισχαιμία του μυοκαρδίου

Με τον όρο «ισχαιμία του μυοκαρδίου» συνήθως εκφράζεται η ελαττωμένη αιμάτωση μιας περιοχής της καρδιάς που αρδεύεται (αιματώνεται) από μια στεφανιαία αρτηρία. Η συχνότερη αιτία της ισχαιμίας είναι η ύπαρξη μιας μεγάλης αθηρωματικής πλάκας που προκαλεί στένωση (βουλωμένη αρτηρία). Αυτό συμβαίνει όταν δεν υπάρχει παράπλευρη κυκλοφορία, το λεγόμενο «φυσικό bypass».

Το φυσικό bypass αναπτύσσεται όταν η αθηρωματική πλάκα στο τοίχωμα μιας αρτηρίας μεγαλώνει σιγά σιγά. Εάν όμως σπάσει μία μικρή αθηρωματική πλάκα και μέσα σε λίγα λεπτά προκαλείται μεγάλη στένωση της αρτηρίας, τότε ο οργανισμός δεν προλαβαίνει να αναπτύξει φυσικό bypass.

Ετσι οι μεγάλες αθηρωματικές πλάκες (βουλώματα) όταν φαίνονται στη στεφανιογραφία χωρίς ο άρρωστος να παρουσιάζει οποιοδήποτε σύμπτωμα σε ηρεμία ή σε κόπωση και κυρίως πόνο στο στήθος (στηθάγχη) είναι κατά κανόνα αθώες και δεν χρειάζονται επεμβατική θεραπεία (μπαλόνι ή εγχείρηση). Το φυσικό bypass που έχει εν τω μεταξύ δημιουργηθεί εξηγεί το γιατί ο άρρωστος είναι ασυμπτωματικός.

Κατά συνέπεια, ο ασυμπτωματικός άρρωστος, που π.χ. στη διενέργεια ενός check-up ανακαλύπτει την ύπαρξη στενώσεων στις στεφανιαίες αρτηρίες του χωρίς να συνοδεύονται με μεγάλη ισχαιμία του μυοκαρδίου (ποσοστό μυοκαρδίου σε ισχαιμία 15%-20%), πρέπει να υποβάλλεται μόνο σε φαρμακευτική θεραπεία και όχι σε οποιαδήποτε επέμβαση. Η εκτίμηση της χρόνιας ισχαιμίας του μυοκαρδίου γίνεται αξιόπιστα με τις σύγχρονες απεικονιστικές μεθόδους (Σπινθηρογράφημα – Ηχωκαρδιογράφημα – Μαγνητική Τομογραφία).

Ομως η λεγόμενη οξεία ισχαιμία είναι αυτή που εκδηλώνεται ύστερα από το σπάσιμο μιας μικρής αθηρωματικής πλάκας ή από έναν παρατεταμένο σπασμό μιας στεφανιαίας αρτηρίας. Είναι η πλέον επικίνδυνη μορφή της ισχαιμίας γιατί είναι η αιτία των θανατηφόρων αρρυθμιών που προκαλούν την λεγόμενη καρδιακή ανακοπή, δηλαδή τον αιφνίδιο θάνατο ακόμα και χωρίς κανένα προειδοποιητικό σύμπτωμα. Η οξεία ισχαιμία είναι αυτή που χρειάζεται επεμβατική θεραπεία (μπαλονάκι).

Αντίθετα, η χρόνια μορφή ισχαιμίας που είναι το αποτέλεσμα μιας χρόνιας μεγάλης αθηρωματικής πλάκας χωρίς την ύπαρξη φυσικού bypass είναι η κυριότερη αιτία της χρόνιας καρδιακής ανεπάρκειας. Στις περιπτώσεις αυτές έχει απόλυτη ένδειξη η εγχείρηση bypass. Η αγγειοπλαστική (μπαλόνι) συνιστάται εάν υπάρχουν μία ή το πολύ δύο στενώσεις. Σε στενώσεις άνω των δύο η αγγειοπλαστική δεν συνιστάται.

Κατά συνέπεια πρωτίστως πρέπει το ενδιαφέρον μας να επικεντρώνεται όχι στην αθηρωματική πλάκα ή στο μέγεθός της αλλά στο μέγεθος της ισχαιμίας που η αθηρωματική πλάκα προκαλεί.