Οι πρόσφατες διαδηλώσεις στο Ιράν έχουν εκπλήξει όλους τους αναλυτές ανά τον κόσμο, γράφει στην ισπανική εφημερίδα «El Pais» ο Ραμίν Τζαχανμπεγκλού, ιρανός φιλόσοφος, καθηγητής και διευθυντής του Κέντρου Μαχάτμα Γκάντι στο Πανεπιστήμιο Τζιντάλ της Ινδίας. Η κοινωνική αναταραχή, που ξεκίνησε καθώς χειροτερεύουν οι οικονομικές συνθήκες και η κυβέρνηση δείχνει να αδυνατεί να τηρήσει τις υποσχέσεις της να περιορίσει τον πληθωρισμό και τις αυξήσεις στις τιμές, εξηγεί, εξελίχθηκε σε γενικευμένη πολιτική διαφωνία σε όλη τη χώρα. Οι διαδηλώσεις άρχισαν ως διαμαρτυρία από διάφορες ομάδες που αντιτίθενται στον πρόεδρο Ροχανί στην πόλη Μασχάντ και ξεφεύγοντας από κάθε έλεγχο μετατράπηκαν σε διαδηλώσεις εναντίον του αγιατολάχ Χαμενεϊ. Αποτελούν τη μεγαλύτερη πρόκληση στην εξουσία της Ισλαμικής Επανάστασης από τις μαζικές διαδηλώσεις του 2009. Στην αρχή τα αιτήματα αφορούσαν μόνο τη μείωση των τιμών των βασικών προϊόντων, όμως καθώς οι διαδηλώσεις επεκτείνονταν τα αιτήματα πολλαπλασιάστηκαν. Δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο εάν πρέπει να μιλάμε για ένα ενιαίο κίνημα διαμαρτυρίας ή αρκετά, μιας και υπάρχουν διαφορετικά αιτήματα και προτεινόμενες λύσεις. Αυτή τη στιγμή δεν φαίνεται να αποτελούν μια προσπάθεια ανατροπής της κυβέρνησης.
Μπορεί στο εσωτερικό της ιρανικής κυβέρνησης να υπάρχουν αντιμαχόμενες ομάδες, όμως ενώνονται μπροστά σε κοινούς εχθρούς, όπως το κίνημα διαμαρτυρίας. Ενα κίνημα όμως που δεν έχει ούτε κεντρική οργάνωση ούτε συγκεκριμένο σκοπό. Οι διαδηλωτές δεν διαθέτουν καν κοινή ιδεολογία, εκτός από την αντίθεσή τους προς την κυβέρνηση. Η κρατική ραδιοτηλεόραση δεν ανέφερε τίποτα για τις συγκεντρώσεις τις πρώτες δύο ημέρες και μετά έσπευσε να καταδικάσει την «αντεπανάσταση» και να κατηγορήσει τις ΗΠΑ ότι εκμεταλλεύονται τις οικονομικές ανησυχίες των Ιρανών.
Ο πρόεδρος Τραμπ, αντίθετα με ό,τι έκανε ο Ομπάμα, ο οποίος το 2009 είχε αρνηθεί να υποστηρίξει τους ιρανούς διαδηλωτές, έσπευσε να δηλώσει την πλήρη στήριξή του. Ομως οι ευχές του μάλλον απέχουν πολύ από την πραγματικότητα, σχολιάζει ο Τζαχανμπεγκλού, επειδή όχι μόνο είναι απίθανο οι διαδηλωτές να προκαλέσουν το είδος των αλλαγών στην κυβέρνηση Ροχανί που επιθυμεί ο Τραμπ, αλλά κι επειδή δεν ανήκουν σε κάποια ομάδα και έχουν μεταξύ τους πολλές διαφορές. Βέβαια, τα αντικυβερνητικά συνθήματα κάποιων διαδηλωτών δείχνουν ότι τα κίνητρα δεν είναι μόνο οικονομικά. Πολλοί ασκούν κριτική λέγοντας πως η κυβέρνηση της Τεχεράνης δίνει πολλά δισεκατομμύρια δολάρια σε στρατιωτικές επεμβάσεις σε χώρες όπως η Συρία και η Υεμένη, στο πλαίσιο της προσπάθειάς της να ενισχύσει τη θέση της Ισλαμικής Επανάστασης και να αμφισβητήσει την περιφερειακή ηγεμονία της Σαουδικής Αραβίας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι διαμαρτυρίες, αν και έχουν επεκταθεί σε όλη τη χώρα, δεν έχουν μετατραπεί ακόμα σε μαζικές διαδηλώσεις και μπορεί να προκαλέσουν την επέμβαση των Φρουρών της Επανάστασης και της παραστρατιωτικής δύναμης των Μπασίτζι.
Ο ιρανός φιλόσοφος θεωρεί πως αυτή τη στιγμή είναι πολύ νωρίς να γνωρίζουμε πώς θα εξελιχθούν οι διαδηλώσεις και εάν θα φθάσουν να απειλήσουν τη σταθερότητα του καθεστώτος. Ούτε είναι ξεκάθαρο, προσθέτει, πως η κυβέρνηση είναι πρόθυμη να πληρώσει ένα απαράδεκτο κόστος προκειμένου να προστατευθεί. Το σίγουρο είναι πως δεν αντιμετωπίζουμε κάποια επανάσταση.
