Μια χώρα διχασμένη από τον δρόμο ώς την κορυφή

Χρειάστηκε να περάσουν έξι ημέρες και να μετρηθούν 21 νεκροί για να μιλήσει ο αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ για τις πρώτες μαζικές διαδηλώσεις που βίωσε το Ιράν από το 2009. Και μίλησε για να ισχυριστεί και αυτός ό,τι έχουν ισχυριστεί σε ανάλογες περιπτώσεις όλα τα αυταρχικά καθεστώτα του κόσμου: ότι κάποιοι «ξένοι εχθροί» έχουν επιστρατεύσει «χρήμα, όπλα, πολιτική και τις μυστικές τους υπηρεσίες» για να αποσταθεροποιήσουν τη χώρα του. Ο Χαμενεΐ δεν ήταν ο μόνος εκπρόσωπος της Ισλαμικής Δημοκρατίας που κοίταζε όσα συνέβαιναν στο Ιράν με το βλέμμα έξω από αυτό. Σχεδόν το σύνολο του πολιτικού κόσμου κατήγγειλε τις παρεμβάσεις υπέρ των διαδηλωτών του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ από το twitter καθώς και του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Η καταδίκη του «ξένου παράγοντα» ήταν μια επιλογή χωρίς εναλλακτική και για τους μεταρρυθμιστές του πρώην πρόεδρου Μοχαμάντ Χαταμί, οι οποίοι πάντως φαίνεται να είχαν ελάχιστη επιρροή σε αυτό το ακέφαλο κίνημα που γεννήθηκε τόσο ξαφνικά όσο και πριν από εννέα χρόνια. Και ποιοι συμμετέχουν σε αυτό; Γνώστες της πολιτικής γεωγραφίας του Ιράν εξηγούσαν στη «Μοντ» ότι ως προς την κοινωνική διαστρωμάτωση βρίσκει κανείς τις λαϊκές τάξεις αλλά και ένα τμήμα της μεσαίας. Χθες, πάντως, οι αντικυβερνητικοί διαδηλωτές δεν ήταν οι μόνοι που κατέβηκαν στους δρόμους: αντιδιαδηλώσεις οργανώθηκαν σε πολλές πόλεις του Ιράν, κάτι που μπορεί να θεωρηθεί ως επίδειξη δύναμης του καθεστώτος.

Η ΕΠΙΘΕΣΗ ΤΟΥ ΡΟΧΑΝΙ. Ο δρόμος αποτυπώνει τον διχασμό που υπάρχει σε επίπεδο κορυφής. Το βαθύ κράτος αλλά και το παρακράτος, τα θρησκευτικά ιδρύματα και ένα μέρος του κλήρου δεν χώνεψαν ποτέ το γεγονός ότι ο Ροχανί τούς κατηγόρησε ανοικτά για τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζονται το δημόσιο χρήμα όταν τον περασμένο Δεκέμβριο παρουσίασε τον προϋπολογισμό του 2018. Θέλοντας να δώσει το στίγμα του στη μάχη υπέρ της διαφάνειας, ο πρόεδρος είχε καλέσει το Κοινοβούλιο να μειώσει τη χρηματοδότηση ιδρυμάτων για τα οποία «κανένας δεν ξέρει ποιος είναι ο επικεφαλής». Και δεν σταμάτησε εκεί: «Οταν τους ρωτάμε πού ξοδεύουν τα χρήματα, μας απαντούν ότι δεν μας αφορά και ότι θα τα ξοδέψουν όπως θέλουν».

Την οξεία αυτή επίθεση ακολούθησε η πρώτη μεγάλη διαδήλωση στις 28 Δεκεμβρίου. Δεν ήταν όμως μια διαδήλωση που άφησε έξω από το στόχαστρό της τον Ροχανί. Αυτός που την είχε υποδαυλίσει ουσιαστικά, λένε οι παρατηρητές, ήταν ο Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ, ο πρώην πρόεδρος που το τελευταίο διάστημα έχει πολλαπλασιάσει τις επιθέσεις του κατά των ελίτ που κυβερνούν τη χώρα.