Ιδιωτικοποιήσεις χωρίς ανάσα για τα ασημικά του Δημοσίου πρόκειται να δοκιμάσουν τις αντοχές του ΣΥΡΙΖΑ το πρώτο εξάμηνο του 2018. Τα πάντα πρέπει να τρέξουν με διαδικασίες – εξπρές, με τους νέους διαγωνισμούς να προκηρύσσονται το αργότερο μέχρι τον Μάρτιο, και όλους όσοι βρίσκονται σε εξέλιξη να ολοκληρώνονται μέχρι τον Ιούνιο.
Η νέα διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ, βάσει των δεσμεύσεων του Μνημονίου, πρέπει να υλοποιήσει με ρυθμό περίπου έναν διαγωνισμό τον μήνα το πιο βαρύ και δεσμευτικό πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων που έχει αναλάβει ελληνική κυβέρνηση έως τώρα.
«Εξι μήνες κόλαση» όπως λέει χαρακτηριστικά άνθρωπος με γνώση των διεργασιών που δίνει και τη διάσταση της σημασίας των ιδιωτικοποιήσεων στην επικείμενη συζήτηση με τους δανειστές για το χρέος, η οποία εκτιμάται ότι θα ξεκινήσει τους επόμενους μήνες, αφού ολοκληρωθεί η τρίτη αξιολόγηση. Οι θετικές επιδόσεις στις αποκρατικοποιήσεις αποτελούν άλλωστε προαπαιτούμενο της συζήτησης αυτής καθώς θα μετρήσουν στις μελέτες για τη βιωσιμότητά του (DSA) που θα εκπονήσουν η ΕΚΤ και το ΔΝΤ μέσα στο 2018.
Αυτό δεν σημαίνει ότι ο στόχος εσόδων ύψους 2 δισ. ευρώ για το 2018 είναι εύκολα επιτεύξιμος, δεδομένου ότι πρόκειται για αποκρατικοποιήσεις πολιτικά και τεχνικά δύσκολες, που θα πρέπει να συγκεντρώσουν τη μέγιστη δυνατή συναίνεση από τους εποπτεύοντες υπουργούς, πράγμα σπάνιο μέχρι σήμερα. Σε μια χρονιά που από πολλούς χαρακτηρίζεται ως εκλογική, τέτοιοι διαγωνισμοί δεν αποκλείεται να φουντώσουν ενδοκυβερνητικές αντιδράσεις, αν και, όπως λένε καλά πληροφορημένες πηγές, «το κρίσιμο είναι ότι υπάρχει η πολιτική δέσμευση από ψηλά».
Με το καλημέρα
Σε αυτό τον αγώνα ταχύτητας, με το καλημέρα θα πρέπει να προκηρυχθούν οι διαγωνισμοί εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την παραχώρηση της μαρίνας Χίου (18 Ιανουαρίου), της Εγνατίας Οδού (26 Ιανουαρίου) και της μαρίνας Αλίμου (31 Ιανουαρίου), για να κλείσει το πρώτο δίμηνο με την κατάθεση δεσμευτικών προσφορών για την αγορά του 66% του ΔΕΣΦΑ (16 Φεβρουαρίου).
Το πρόγραμμα συνεχίζεται χωρίς καμία διακοπή, αφού έως τα τέλη Μαρτίου θα πρέπει να προκηρυχθούν όλοι οι καινούργιοι διαγωνισμοί πώλησης μετοχικών πακέτων του Δημοσίου, δηλαδή το 5% του ΟΤΕ, το 35% των ΕΛΠΕ, το 65% της ΔΕΠΑ και το 30% του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών. Εντός του 2018, αλλά δίχως να έχει ακόμη οριστεί συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, θα ξεκινήσουν οι διαγωνισμοί για την παραχώρηση αρκετών από τα δέκα περιφερειακά λιμάνια, όπως Αλεξανδρούπολη, Ηγουμενίτσα, Βόλος, Πάτρα, Καβάλα, καθώς επίσης η πώληση του 11% της ΕΥΔΑΠ, του 23% της ΕΥΑΘ, και του 17% της ΔΕΗ.
Στην πράξη το Ταμείο έχει σύμφωνα με τις πληροφορίες χωρίσει τους παραπάνω διαγωνισμούς σε τρεις κατηγορίες: τις εταιρείες που θα ιδιωτικοποιηθούν με μακροχρόνιες παραχωρήσεις (Εγνατία, μαρίνες, λιμάνια), τις εισηγμένες όπου πωλούνται μειοψηφικά πακέτα μετοχών (ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, ΟΤΕ, ΔΕΗ) και μια ειδική ομάδα στην οποία ανήκουν οι πλέον σύνθετες αποκρατικοποιήσεις (ΕΛΠΕ), μη εισηγμένες ενεργειακές όπως η ΔΕΠΑ, κ.ο.κ.
Στις εταιρείες που θα παραχωρηθούν τα πράγματα είναι ξεκάθαρα και η ιδιωτικοποίηση θα γίνει με την επιλογή στρατηγικού επενδυτή. Εδώ ο διαγωνισμός με υψηλό βαθμό πολιτικής δυσκολίας είναι αυτός της Εγνατίας Οδού, που βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη και στον οποίο το ΤΑΙΠΕΔ ποντάρει πολλά ως προς τον φετινό στόχο εσόδων. Πολιτικά η δυσκολία έγκειται στο γεγονός ότι η κυβέρνηση κινδυνεύει να έρθει αντιμέτωπη με μια από τις κορυφαίες αντιπολιτευτικές επιλογές του ΣΥΡΙΖΑ, τη νοοτροπία του «δεν πληρώνω», αφού στην Εγνατία θα τοποθετηθούν συνολικά 38 σταθμοί διοδίων. Πρόσφατα, οι δανειστές ανάγκασαν τον υπουργό Υποδομών Χρήστο Σπίρτζη να ανακαλέσει την απόφασή του για δωρεάν διέλευση από τα διόδια της Εγνατίας όλων όσοι διαμένουν σε όμορες περιοχές. Το σκεπτικό τους ήταν ότι η κίνηση Σπίρτζη θα αφαιρούσε ένα πολύ σημαντικό ποσοστό εσόδων από τον αυριανό παραχωρησιούχο. Σύμφωνα πάντως με πληροφορίες, η διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ θα ήταν ανοικτή στην προσέγγιση να μην πληρώνουν διόδια όσοι άνεργοι κάνουν χρήση του αυτοκινητοδρόμου.
Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν όλες οι εισηγμένες. Αν και δεν έχει ακόμη αποφασιστεί η μέθοδος αποκρατικοποίησης –αφού οι σύμβουλοι που έχει προσλάβει το ΤΑΙΠΕΔ τώρα ετοιμάζουν τις εισηγήσεις τους –εντούτοις το πιθανότερο είναι η πώληση μετοχών να γίνει μέσω του χρηματιστηρίου με άνοιγμα βιβλίου προσφορών.
Πρόκειται για ταχεία διαδικασία, όπου ορίζεται ελάχιστη τιμή ανά μετοχή και το βιβλίο προσφορών μένει ανοικτό για μία – δύο ημέρες, γεγονός που σημαίνει ότι η πώληση ολοκληρώνεται σε χρόνο – εξπρές. Σε καμία από τις εισηγμένες, προς το παρόν, δεν τίθεται θέμα αλλαγής του πλειοψηφικού ελέγχου που κατέχει σήμερα το Δημόσιο. Στην ΕΥΔΑΠ θα πωληθεί το 11% από το 61,3% που κατέχει το Δημόσιο ενώ το υπόλοιπο 50,3% μεταβιβάζεται στο Υπερταμείο, το οποίο θα λάβει σε επόμενη φάση τις αποφάσεις του. Στην ΕΥΑΘ θα πωληθεί το 23% και επίσης το 51% από το 74% που κατέχει σήμερα το Δημόσιο θα μεταβιβασθεί στο Υπερταμείο.
Σε ό,τι αφορά το 17% της ΔΕΗ εξετάζεται τόσο η πώληση μετοχών όσο και να εφαρμοστεί κάποια εναλλακτική μέθοδος, αρκεί αυτή να έχει τα ίδια οικονομικά οφέλη για το Δημόσιο. Αν και είναι ακόμη πρόωρο για οριστικές αποφάσεις, στα σενάρια για τη ΔΕΗ περιλαμβάνεται και η ιδέα της έκδοσης ενός ομολόγου μετατρέψιμου στις προς πώληση μετοχές, με το σκεπτικό ότι η ιδιαίτερα χαμηλή χρηματιστηριακή αξία της εταιρείας δεν ευνοεί τη διάθεση του 17% στο χρηματιστήριο. Σε κάθε περίπτωση η διαδικασία θα ξεκινήσει αφού θα έχει ξεκαθαρίσει το τι μέλλει γενέσθαι με τις λιγνιτικές μονάδες, των οποίων η πώληση προγραμματίζεται για τον Ιούνιο.
Δεν βγαίνει ο στόχος
Πιο περίπλοκη απ’ όλες τις περιπτώσεις είναι η τρίτη κατηγορία. Κεντρικό στοίχημα εδώ είναι η ιδιωτικοποίηση των ΕΛΠΕ, όπου το Μνημόνιο κάνει λόγο για εναλλακτικές μεθόδους αναφέροντας ότι το Δημόσιο μπορεί να διαθέσει μικρότερο του προβλεπόμενου 35%. Αυτό ανοίγει τον δρόμο η παραπάνω αποκρατικοποίηση να γίνει με παράλληλη πώληση μεριδίων τόσο του Δημοσίου όσο και του βασικού μετόχου των ΕΛΠΕ, δηλαδή της Paneuropean του ομίλου Λάτση που ελέγχει το 45,47% της εταιρείας. Αρκεί φυσικά κάτι τέτοιο να έχει και τη σύμφωνη γνώμη της Paneuropean. Συζητήσεις θα ξεκινήσουν αμέσως μόλις οι σύμβουλοι της αποκρατικοποίησης παραδώσουν στο ΤΑΙΠΕΔ τις εισηγήσεις τους, τις οποίες καταρτίζουν αυτή την περίοδο. Τις μελέτες των συμβούλων αναμένει το ΤΑΙΠΕΔ και για την πώληση του 65% της ΔΕΠΑ, όπου θεωρητικά εξετάζονται τα πάντα, από την ανεύρεση στρατηγικού επενδυτή έως την εισαγωγή στο χρηματιστήριο.
Ολα τα παραπάνω θα πρέπει να έχουν μπει μπροστά και να ξεκινήσουν να τρέχουν το αργότερο ώς τα τέλη Μαρτίου, μέσα από ένα εξαιρετικά φιλόδοξο πρόγραμμα. Το σίγουρο είναι, όπως αναφέρουν αρμόδιοι παράγοντες, ότι δίχως κάποιες από τις ενεργειακές ιδιωτικοποιήσεις, ο φετινός στόχος εσόδων ύψους 2 δισ. ευρώ δεν βγαίνει.
Σημειωτέον ότι το 2017 τα έσοδα έκλεισαν στα 1,4 δισ. ευρώ, ωστόσο το 1,1 δισ. ευρώ προήλθε από μία και μόνο ιδιωτικοποίηση, εκείνη των αεροδρομίων.