«Οπως λένε στην Αμερική… You have not seen anything yet. Δεν έχετε δει τίποτα ακόμα». Η φράση, ως γνωστόν, ανήκει στον Ευκλείδη Τσακαλώτο, δόθηκε με θετική χροιά στη Βουλή, στο πλαίσιο της συζήτησης για το πολυνομοσχέδιο.
Μια μερίδα της κοινωνίας, όμως, φοβάται πως δεν έχει δει τίποτα ακόμα από την ανάποδη όψη. Οι διατάξεις του πολυνομοσχεδίου, ακόμα και αυτές που μοιάζουν «αθώες», αρκετοί φορείς φοβούνται πως μπορεί να κρύβουν μεγάλες παγίδες, με δυσάρεστες ανατροπές τους επόμενους μήνες.
Η διάταξη για τις απεργίες βρίσκεται στον πυρήνα της αντιπαράθεσης. Κινητοποιεί απεργίες, συλλαλητήρια και αντιδράσεις σε διάφορα επίπεδα. Φαινομενικά, μοιάζει να περιορίζεται στα πρωτοβάθμια συνδικάτα. «Ειδικά για τη συζήτηση και τη λήψη απόφασης κήρυξης απεργίας απαιτείται η παρουσία τουλάχιστον του ενός δευτέρου των οικονομικά τακτοποιημένων μελών» ορίζει η διάταξη, με τη διευκρίνιση ότι αφορά τα πρωτοβάθμια σωματεία.
Οι εκπρόσωποι των συνδικαλιστικών οργανώσεων εκφράζουν φόβους πως η αλλαγή θα φέρει τροποποιήσεις και στις υπόλοιπες οργανώσεις, δευτεροβάθμιες και τριτοβάθμιες, με αποτέλεσμα η κήρυξη απεργιών να γίνει δυσκολότερη. Μάλιστα, σημειώνουν ότι σε επιχειρήσεις με μεγάλη διασπορά ανά την επικράτεια είναι πιθανό να γίνει ανέφικτη στην πράξη, η λήψη απόφασης για απεργιακή κινητοποίηση. Για τη διεξαγωγή πανελλαδικής ψηφοφορίας θα απαιτείται, υποστηρίζουν, να στηθούν κάλπες σε όλες τις τοπικές μονάδες μιας επιχείρησης που δραστηριοποιείται σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές, κάτι εξαιρετικά δύσκολο έως αδύνατο. Σε αυτό το στάδιο, ενδέχεται, για να ληφθεί μια απόφαση για απεργία, να πρέπει να παρέμβει τελικά το δευτεροβάθμιο ή ακόμη και το τριτοβάθμιο σωματείο.
Μια ακόμα πτυχή ανέδειξε η ΓΣΕΕ. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδας, τουλάχιστον το 95% των δικαστικών αποφάσεων που έχουν κρίνει απεργίες, δέχτηκε ότι αυτές ήταν παράνομες και διέταξε τη διακοπή τους. Η αυστηροποίηση των διατάξεων ανοίγει τον δρόμο, κατά τη συνδικαλιστική ανάγνωση, για διεύρυνση των δικαστικών αποφάσεων για παράνομες απεργιακές κινητοποιήσεις. Ισως, για όλα τα παραπάνω, ο υπουργός Οικονομικών εκτός από τις καλύτερες μέρες που οραματίζεται, παραδέχθηκε σχετικά με τις απεργίες: «Δεν είναι θετικό, αυτό το χάσαμε».
ΠΛΕΙΣΤΗΡΙΑΣΜΟΙ. Η διάταξη για τις απεργίες στιγμάτισε την κυβέρνηση επισκιάζοντας τον μεγαλύτερό της εφιάλτη: τους πλειστηριασμούς.
Με μια ντρίπλα, μέσω του πολυνομοσχεδίου και με τη συνδρομή της απόφασης των συμβολαιογράφων για αναστολή των πλειστηριασμών στα ειρηνοδικεία έως το τέλος Ιανουαρίου, η κυβέρνηση φάνηκε να παίρνει ανάσα. Το πολυνομοσχέδιο ορίζει ότι από τις 21 Φεβρουαρίου όλοι οι πλειστηριασμοί θα γίνονται ηλεκτρονικά. Τέλος στις σκηνές ροκ έξω από τα ειρηνοδικεία. Ο Ρουβίκωνας όμως «χτύπησε» ήδη συμβολαιογραφεία.
Η παγίδα των πλειστηριασμών έχει πολλές πτυχές. Πολιτικές, για την κυβέρνηση που καλείται να υπερασπιστεί την αναγκαιότητά τους. Οικονομικές, για το τραπεζικό σύστημα και την οικονομία ευρύτερα. Χωρίς πλειστηριασμούς, τα αποτελέσματα των επικείμενων stress test των τραπεζών θα είναι προφανώς χειρότερα επηρεάζοντας και το στόρι εξόδου από τα Μνημόνια. Κοινωνικές πρωτίστως, αν και μνημονεύονται τελευταίες.
Το υπουργείο Οικονομικών κατέθεσε χθες το απόγευμα στο πολυνομοσχέδιο τροπολογία με την οποία καθιερώνεται από την Πρωτομαγιά η διεξαγωγή ηλεκτρονικών πλειστηριασμών και για χρέη προς το Δημόσιο. Διατάξεις προστασίας της πρώτης κατοικίας δεν ισχύουν, ενώ τιμή πρώτης εκκίνησης θα είναι η εμπορική αξία του ακινήτου και όχι η αντικειμενική που ίσχυε μέχρι σήμερα. Επίσης τροποποιούνται διατάξεις του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων. Μεταξύ των αλλαγών προβλέπεται και η αύξηση, από τρεις σε σαράντα ημέρες πριν τον πλειστηριασμό, του χρόνου κοινοποίησης του προγράμματος πλειστηριασμού κινητών πραγμάτων. Ο ίδιος χρόνος ισχύει και για την κοινοποίηση του προγράμματος πλειστηριασμού ακινήτων.
ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ. Σε τουλάχιστον έξι ακόμα μέτωπα, οι διατάξεις του πολυνομοσχεδίου κρύβουν μεγάλες παγίδες. Σε δύο εξ αυτών κρύβονται ενδεχόμενοι κίνδυνοι πολιτικοποίησης φορολογικών ελέγχων.
Στις διατάξεις του νομοσχεδίου προβλέπεται μεταξύ άλλων η δημιουργία ενός νέου ελεγκτικού μηχανισμού. Η Διεύθυνση Ερευνών Οικονομικού Εγκλήματος θα υπάγεται απευθείας στον υπουργό Οικονομικών υπό τις οδηγίες του Οικονομικού Εισαγγελέα, θα έχει σούπερ αρμοδιότητες και τη δυνατότητα να πάρει από την ΑΑΔΕ μεγάλες υποθέσεις που βρίσκονται σήμερα σε εκκρεμότητα είτε στο Κέντρο Φορολογουμένων Μεγάλου Πλούτου, είτε στο Κέντρο Ελέγχου Μεγάλων Επιχειρήσεων, είτε ακόμα και στις ΔΟΥ. Η ρύθμιση, όπως επισήμανε ο ΣΕΒ κατά την παρουσίαση των θέσεών του επί του νομοσχεδίου στη Βουλή, «αφήνει περιθώρια για “πολιτικοποίηση” των φορολογικών ελέγχων και έρχεται σε αντίθεση με τη θεμελιώδη διάκριση εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας».
Ανάλογους κινδύνους πολιτικοποίησης διαβλέπουν πολιτικοί παρατηρητές και στην πρόβλεψη τοποθέτησης μόνιμων γενικών γραμματέων τετραετούς θητείας στο Δημόσιο, που αποτελεί μνημονιακή δέσμευση. Οι δανειστές το επέβαλαν ως μέτρο αποπολιτικοποίησης, τα κριτήρια επιλογής τους όμως δεν είναι ακόμα γνωστά, επισημαίνεται από αρμόδιες πηγές, εγείροντας ζήτημα μόνιμων τοποθετήσεων από τη σημερινή κυβέρνηση που θα δεσμεύει την επόμενη. Αν τα κριτήρια επιλογής είναι αντικειμενικά, η διάσταση είναι τελείως διαφορετική από αυτή που προσδίδουν ενδεχόμενα πολιτικά κριτήρια επιλογής και τοποθετήσεων.
ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ. Στο μέτωπο των επιδομάτων επίσης κρύβεται διπλή παγίδα. Τον Φεβρουάριο τίθεται σε εφαρμογή πιλοτική διαδικασία απονομής προνοιακών παροχών σε χρήμα για τα άτομα με αναπηρία, μέσω ηλεκτρονικής διαδικασίας αξιολόγησης της αναπηρίας και απονομής της προνοιακής παροχή, από τον Οργανισμό Γεωργικών Ασφαλίσεων και τα Κέντρα Πιστοποίησης Αναπηρίας. Η πιλοτική διαδικασία θα ολοκληρωθεί στις 30 Ιουνίου. Η διάταξη επίσης φαίνεται «αθώα». Εδώ όμως κρύβεται η παγίδα της λεγόμενης «διαλειτουργικότητας της αναπηρίας». Με βάση τις προτάσεις των δανειστών, ο νέος χάρτης των επιδομάτων αναπηρίας θα πρέπει να καταρτιστεί με βάση τις πραγματικές δυνατότητες των ατόμων με ειδικές ανάγκες να εργαστούν. Θεωρητικά, ένας συμπολίτης μας με προβλήματα κινητικότητας, σε ένα οργανωμένο κράτος θα μπορούσε να εργαστεί. Στην Ελλάδα, δυσκολεύεται ακόμα και να μετακινηθεί. Θα δικαιούται επιδόματος ή όχι; Μένει να απαντηθεί.
Η δεύτερη παγίδα στα επιδόματα αφορά το επίδομα επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας που καταβάλλεται σήμερα σε περισσότερους από 70.000 δημοσίους υπαλλήλους και εργαζομένους στην καθαριότητα των ΟΤΑ. Στο άρθρο 396 του πολυνομοσχεδίου προβλέπεται ότι θα συσταθεί επιτροπή για την επανεξέταση όλων των σχετικών επιδομάτων και των δικαιούχων. Με την έκδοση –αγνώστου περιεχομένου προς το παρόν –υπουργικής απόφασης μετά τη γνωμοδότηση της επιτροπής, το σημερινό καθεστώς θα πάψει να ισχύει. Κανείς δεν γνωρίζει σήμερα τι θα ακολουθήσει.
ΤΑ… ΨΙΛΑ. Παγίδες κρύβουν και οι διατάξεις για το ωράριο λειτουργίας των φαρμακείων αλλά και για τη μεταφορά 14 ΔΕΚΟ στο Υπερταμείο. Οι φαρμακοποιοί γνωρίζουν ήδη ότι μετά την ψήφιση του πολυνομοσχεδίου το ελάχιστο εβδομαδιαίο ωράριο είναι 40 ώρες με υποχρεωτικές διημερεύσεις και εφημερίες, αλλά δεν υπάρχει η παραμικρή πρόβλεψη για το ανώτατο επιτρεπόμενο ωράριο λειτουργίας. Ολα δείχνουν πλήρη απελευθέρωση.
Για τους 40.000 εργαζομένους άλλωστε που μεταφέρονται μαζί με τις ΔΕΚΟ στο Υπερταμείο αποκρατικοποιήσεων, ξημερώνει μια άλλη μέρα. Η προοπτική θολή.