Τι στο καλό συμβαίνει σ’ αυτήν τη χώρα; Γιατί δεν πάει μπροστά; Γιατί δέκα χρόνια τώρα δεν μπορούμε να ξεπεράσουμε την κρίση; Πού οφείλεται αυτή η κακοδαιμονία; Γιατί η χώρα βρίσκεται σ’ αυτήν τη χαώδη κατάσταση; Αυτά και άλλα παρόμοια ερωτήματα απασχολούν τους μισούς Ελληνες. Οι άλλοι μισοί έχουν τις απαντήσεις, εκ των οποίων οι κυριότερες είναι οι εξής: Φταίει το σύστημα, δηλαδή ο καπιταλισμός. Φταίνε οι δολοφόνοι των λαών, οι Αμερικάνοι. Οι Γερμανοί και η Ευρωπαϊκή Ενωση μαζί με το ευρώ και τα Μνημόνια. Αυτοί είναι οι εξωτερικοί παράγοντες. Υπάρχουν και οι εσωτερικοί, όπως οι διάφορες κυβερνήσεις οι οποίες προσδιορίζονται ανάλογα με τις πολιτικές πεποιθήσεις του καθενός, οι τράπεζες που ενώ ήσαν τόσο καλές όταν μοίραζαν δάνεια έγιναν ξαφνικά τόσο κακές τώρα που ζητούν τα λεφτά τους, οι κλίκες που εμποδίζουν τους ικανούς να αναδειχθούν, η γραφειοκρατία και οι τεμπέληδες του Δημοσίου, οι συνδικαλιστές και τα οργανωμένα συμφέροντα, το εκπαιδευτικό σύστημα, η υψηλή φορολογία, η παράνομη μετανάστευση κ.τ.λ.

Ισως στις απαντήσεις αυτές να υπάρχει κάποια δόση αληθείας, αν εξαιρέσουμε ανόητες γενικεύσεις, όπως π.χ. ότι μας φταίει ο καπιταλισμός, δεδομένου ότι οι καπιταλιστικές χώρες δεν πάνε άσχημα, τουλάχιστον στην παρούσα περίοδο. Πιστεύω, όμως, ότι η σοβαρότερη αιτία της κακοδαιμονίας μας οφείλεται στο ότι η δημοκρατία στον τόπο μας έχει εκτραπεί σε σύστημα γενικευμένης ανομίας, με αποτέλεσμα τη σύγχυση και το χάος στη δημόσια και ιδιωτική ζωή. Δεν χρειάζεται να ψάξει κανείς στις κρυφές γωνιές του συστήματος για να ανακαλύψει τον τεράστιο αριθμό των παρανομιών που λαμβάνουν χώρα καθημερινά. Αρκεί να έχει κανείς τα μάτια του ανοιχτά.

Μοτοσικλέτες που τρέχουν πάνω στα πεζοδρόμια, αυτοκίνητα με κατεύθυνση αντίθετη προς αυτή που δείχνει το σήμα της Τροχαίας, μεθυσμένοι οδηγοί που τρέχουν με μεγάλες ταχύτητες, γενικευμένη φοροδιαφυγή από επιχειρηματίες, γιατρούς, δικηγόρους, μηχανικούς, ηλεκτρολόγους, υδραυλικούς και άλλους, κλοπές, ληστείες και απαγωγές μέρα και νύχτα, παράνομες συναλλαγές μέρα μεσημέρι στα πεζοδρόμια της Αθήνας και αλλού, διαφθορά στον δημόσιο τομέα, λαθρεμπόριο ναρκωτικών, τσιγάρων, ποτών και υγρών καυσίμων τεραστίων διαστάσεων, καταλήψεις πανεπιστημίων, επιδρομές αγνώστων και μη σε πρεσβείες, νοσοκομεία και δημόσιους χώρους, μασκοφόροι με μολότοφ ανά χείρας. Ολα αυτά και πολλά άλλα συμβαίνουν συχνά, σχεδόν καθημερινά, στη δύστυχη χώρα μας. Η πατρίδα μας έχει γίνει ο παράδεισος των παρανόμων και των κακοποιών.

Η διεθνής εμπειρία και η σχετική βιβλιογραφία υποστηρίζουν την άποψη ότι χωρίς νόμους ή χωρίς αυστηρή τήρηση των νόμων η οικονομία δεν αναπτύσσεται. Ο παράγοντας που άμεσα και έμμεσα έχει παραλύσει τη χώρα μας είναι η αδυναμία και η απροθυμία εφαρμογής των νόμων. Κάποιος αρχαίος Ελληνας (δεν θυμάμαι το όνομα διότι, δυστυχώς, δεν κράτησα σημείωση όταν διάβασα το σχετικό κείμενο), πολίτης ευημερούσας δημοκρατικής πόλης, έλεγε με πονηρό ύφος «στην πόλη μας έχουμε έναν τύραννο» και όταν, με έκπληξη, τον ρωτούσαν «ποιον;», απαντούσε σοβαρά «τον νόμο». Εναν τέτοιο τύραννο χρειαζόμαστε κι εμείς. Είναι η αναγκαία συνθήκη για την ανάπτυξη της χώρας.

Ο Θεόδωρος Π. Λιανός είναι ομότιμος καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Τελευταία Νέα