Η καθαρή έξοδος φεύγει, η ενισχυμένη επιτήρηση έρχεται

Τέλος στα σενάρια καθαρής εξόδου έβαλε χθες αξιωματούχος των Βρυξελλών διαμηνύοντας ότι η περίπτωση της Ελλάδας είναι τελείως διαφορετική από αυτή της Πορτογαλίας ή της Κύπρου και επομένως μια λάιτ εποπτεία μέχρι την εξόφληση του 75% των δανειακών κεφαλαίων που έχει λάβει η χώρα μας δεν βρίσκεται στο τραπέζι. Αντιθέτως, στους κόλπους των δανειστών ήδη διαμορφώνεται το σκηνικό της ενισχυμένης εποπτείας την οποία έφερε στο προσκήνιο ο ευρωπαίος αξιωματούχος, με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο να εμφανίζεται μάλιστα διατεθειμένο να περάσει για μία ακόμα φορά από το πίσω κάθισμα της επιτήρησης στη θέση του συνοδηγού. Σε μία άλλη οπτική της μεταμνημονιακής περιόδου, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γιώργος Χουλιαράκης σημείωσε χθες πως απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή ώστε «να μη γυρίσουμε στις παλιές κακές συνήθειες», ιδιαίτερα από τη στιγμή που το 2019 είναι εκλογικό έτος. Αυτή η επισήμανση απαντά σε μία άλλη σοβαρή ανησυχία των δανειστών. Το ενδεχόμενο, χωρίς αυστηρή εποπτεία η Ελλάδα να γυρίσει στις παλιές κακές συνήθειες των ελλειμμάτων.

Την ίδια ώρα σε έκθεση της Eurasia εκτιμάται ότι το ΔΝΤ εκπέμπει πρόθεση ενεργοποίησης του «προγράμματος εν αναμονή» για την Ελλάδα και επίσημης ένταξής του στο ελληνικό πρόγραμμα μαζί με τους Ευρωπαίους. Ερωτηθείς σχετικά ο εκπρόσωπος Τύπου του ΔΝΤ Τζέρι Ράις, είπε χθες πως όταν υπάρχουν εξελίξεις και στα δύο προαπαιτούμενα ενεργοποίησης του προγράμματος (μεταρρυθμίσεις και χρέος), θα υπάρξει νέα συνεδρίαση του ΔΣ. Στο θέμα των μεταρρυθμίσεων υπάρχει πρόοδος αλλά στο θέμα του χρέους, παρά την πρόοδο «δεν έχουν καλυφθεί όλες οι διαφορές».

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΔΝΤ. Στο πλαίσιο ενισχυμένης εποπτείας της επόμενης ημέρας, ο ρόλος του ΔΝΤ δεν είναι ακόμα απολύτως ξεκάθαρος. Το ίδιο ισχύει και για τη διάρκεια του νέου πλαισίου, τις δεσμεύσεις που θα το συνοδεύουν και τα κεφάλαια τα οποία ενδεχομένως θα μπουν στην άκρη σε μια παραλλαγή προληπτικής γραμμής πίστωσης. Ολα αυτά σε στενή συνάρτηση με το χρέος θα βρεθούν στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεων για την τέταρτη αξιολόγηση που αναμένεται να ξεκινήσουν μετά το κλείσιμο της τρίτης.

Την ερχόμενη Δευτέρα στο Eurogroup, η πρόοδος επί της τρίτης αξιολόγησης αποτελεί το πρώτο θέμα στην ατζέντα του συμβουλίου και κανείς, εντός ή εκτός συνόρων, δεν φαίνεται να ανησυχεί. Ακόμα και εάν μείνουν ορισμένα από τα 110 προαπαιτούμενα σε εκκρεμότητα, αυτά αναμένεται να καλυφθούν έως τις 15 Φεβρουαρίου και πριν την εκταμίευση της δόσης στο δεύτερο μισό του επόμενου μήνα.

Ο αξιωματούχος των Βρυξελλών, σε μια παραλλαγή των πρόσφατων δηλώσεων Ντεϊσελμπλούμ (όλα έγιναν ευκολότερα με Τσίπρα – Τσακαλώτο) είπε χθες πως «αν υπήρχε αντίστοιχη συνεργασία (σ.σ. όπως στην τρίτη αξιολόγηση) και στις προηγούμενες αξιολογήσεις, δεν θα βρισκόμασταν εδώ για οκτώ χρόνια».

ΤΟ ΧΡΕΟΣ. Η βασική διαφοροποίηση ανάμεσα στην έξοδο της Ελλάδας από το Μνημόνιο όπως το ξέρουμε έως σήμερα σε σχέση με την Πορτογαλία, την Ιρλανδία ή την Κύπρο είναι πως η χώρα μας διεκδικεί ελάφρυνση χρέους. Ακριβώς σε αυτό το στοιχείο πατούν οι δανειστές για να ξεκόψουν κάθε συζήτηση αναφορικά με το ενδεχόμενο καθαρής εξόδου. Ο αξιωματούχος των Βρυξελλών ήταν χθες σαφής: «Η Ελλάδα παράγει πλεονάσματα αντί για ελλείμματα, οι παγκόσμιες συνθήκες της οικονομίας είναι καλύτερες από όταν έβγαινε η Πορτογαλία και η Ιρλανδία αλλά η βασική διαφορά είναι πως η Ελλάδα ζητάει ελάφρυνση χρέους, κάτι που δεν ζητούσαν οι άλλες χώρες». Η ελάφρυνση χρέους μεταφράζεται σε δεσμεύσεις και κορσέ αυξημένης εποπτείας.

Κατά την άποψη της Eurasia, ανάμεσα σε τρεις πιθανές επιλογές για την επόμενη μέρα, το σενάριο της «ενισχυμένης εποπτείας» είναι ήδη το επικρατέστερο.

Στη σχετική ανάλυση σημειώνεται ότι η εναλλακτική της ενισχυμένης προληπτικής γραμμής πίστωσης (ECCL) δεν θεωρείται πιθανή διότι θα συνοδευόταν από ένα κλασικό Μνημόνιο και τυπικές αξιολογήσεις «και δεν θα άφηνε την ΕΕ να ισχυριστεί ότι έχει προχωρήσει».

Η δεύτερη εναλλακτική της μεταμνημονιακής επιτήρησης (Post – program surveillance) όπως στην Πορτογαλία, επίσης δεν θεωρείται πιθανή εξαιτίας της απουσίας μηχανισμού κυρώσεων.

Η τρίτη επιλογή, η οποία κατά την Eurasia είναι η επικρατέστερη, είναι ακριβώς η «ενισχυμένη εποπτεία». Οπως αναφέρεται, σε αυτή την εκδοχή επιτήρησης υπάρχει η αντίστοιχη τρόικα, η οποία θα καθησυχάζει τους υπουργούς Οικονομικών, τριμηνιαίες αξιολογήσεις αλλά και ένα πρόγραμμα δεσμεύσεων. Το σενάριο αυτό προκρίνεται και για έναν ακόμα λόγο. Αναδεικνύεται από ευρωπαϊκές πηγές και έχει να κάνει με τη διαχείριση ενδεχόμενων κεφαλαιακών αναγκών μετά τα stress tests. Η απουσία μιας μορφής προγράμματος θα οδηγήσει στην απαίτηση άμεσης κάλυψης των κεφαλαίων. Αν υπάρχει κάποιο πλαίσιο προγράμματος, πέραν της εξασφάλισης πρόσβασης των ελληνικών τραπεζών στα φθηνά κεφάλαια της ΕΚΤ, αυτό θα δώσει και τη δυνατότητα σταδιακής κάλυψης των αναγκών.

Μαξιλάρι ασφαλείας για τις τράπεζες

Σε χθεσινή έκθεσή της για τη Σταθερότητα του Χρηματοπιστωτικού Συστήματος, η Τράπεζα της Ελλάδος επισημαίνει τις προκλήσεις του 2018 (stress tests, αυστηροποίηση του χειρισμού των προβλέψεων για τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα και εφαρμογή του Διεθνούς Προτύπου Χρηματοοικονομικής Αναφοράς 9) σημειώνοντας πως είναι θετικό που υπάρχει ένα «απόθεμα ασφαλείας» με σκοπό τη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, για την ενδεχόμενη στήριξη του τραπεζικού τομέα εάν αυτή καταστεί αναγκαία. Χθες ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος και ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος συζήτησαν όλα τα θέματα της οικονομικής επικαιρότητας, σε μια συνάντηση η οποία έγινε «σε καλό κλίμα» όπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές. Ο υπουργός, όπως ανακοινώθηκε, ενημέρωσε τον Γιάννη Στουρνάρα για την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην πορεία των διαπραγματεύσεων ενόψει του Eurogroup της 22ας Ιανουαρίου, ενώ από την πλευρά του ο Στουρνάρας ενημέρωσε τον υπουργό για τις επαφές που είχε στη Φρανκφούρτη και στο Λονδίνο και για την πορεία των τραπεζικών εξελίξεων. Στη Φρανκφούρτη ο πρόεδρος της Μπούντεσμπανκ Γενς Βάιντμαν είχε ταχθεί υπέρ της ανάγκης ύπαρξης ενός προληπτικού πλαισίου στήριξης μετά την ολοκλήρωση του τρίτου Μνημονίου.